Hükümetin aldığı tedbirler ve ekonomideki dengelenme süreciyle cari işlemler hesabı 2019 yılını pozitif tamamladı. Cari işlemler hesabı, 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla 47 milyar 347 milyon dolar ve 28 milyar 261 milyon dolar cari açık vermişti. Geçen yıl ise alınan önlemlerin etkisiyle cari işlemler hesabı 1 milyar 674 milyon dolar cari fazla verdi.
Böylece 2001 yılından bu yana ilk defa ve en yüksek cari fazla verilmek suretiyle yıl tamamlandı.
Yıllar sonra 2019'da cari fazla verilmesinde ithalatın yıllık yüzde 9,1 daralmasının, ihracatın yüzde 2,1 artışının ve turizm gelirindeki yüzde 17 yükselişin etkili olduğunu belirten ekonomistler, 2020 yılında ise ülke ekonomisinin büyüme patikasına girmesiyle cari fazlanın gerileyerek makul cari açık konumuna geleceğini tahmin ediyor.
PETROL FİYATLARININ CARİ AÇIĞI AZALTICI ETKİSİ DEVAM EDEBİLİR
AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, son 12 aylık cari dengenin 2019'da 1,67 milyar dolar (GSYH'ya oranla yüzde 0,2) fazlaya gerilerken, 2001'den beri ilk ve en yüksek cari fazlaya işaret ettiğini söyledi.
Ocak ayı gümrük dış ticaret öncü verilerinin geçen yıla göre daha yüksek dış açığa ve cari fazladaki gerilemenin devam ederek açığa dönüşeceğine işaret ettiğini belirten Bürümcekçi, cari dengenin temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 35,5 milyar dolar ve çekirdek cari dengenin 44,7 milyar dolar fazlaya gerilediğini dile getirdi.
Bürümcekçi, geçen yıl cari dengeyi iyileştiren faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam edip etmeyeceğinin kritik olduğunu belirtti.
Petrol fiyatlarının son dönemdeki düşüşle 2019 yılı ortalamasının (65 dolar) altında seyretmesinin cari açığı azaltıcı etki getirmeye devam edebileceğini kaydeden Bürümcekçi, şu ifadeleri kullandı:
"Altın ticaretinde ise 2019 yılında verilen 9,2 milyar dolar net açık 2018 yılının bile üzerinde oldu. Gerek yurt içi yerleşiklerin tasarruf ve ziynet olarak ilgisi ve gerekse TCMB rezervlerinde artan payı ithalatın yüksek kalmasını getirebilir. Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir.
Öte yandan, milli gelir büyümesinin iç talep kaynaklı olarak hızlanması, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da belirgin artışlar getirmeye devam edeceğini düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz etkilemeye devam ettiği izlenmektedir. Bu doğrultuda, ocak sonunda 0,3 milyar dolar açığa dönmesini beklediğimiz son 12 aylık dengenin, 2020 yılını 20-25 milyar dolar aralığında açık ile YEP tahmini üzerinde kapatabileceğini düşünmekteyiz."
"CARİ İŞLEMLER AÇIĞINDA 2020'DE ARTIŞ OLACAK"
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da Aralık 2019'da aylık bazda açıklanan cari açık rakamının 3 milyar dolarla piyasa beklentisine yakın gerçekleştiğini belirtti. Yıllık bazda cari dengenin 1,67 milyar dolar fazla verdiğini hatırlattı.
Ekonominin büyümeye geçmesiyle birlikte ilerleyen aylarda görüntünün cari açık pozisyonuna dönmesinin beklenebileceğini söyleyen Erkan, "Ocak ayında da aylık bazda cari açık verilecek olmakla beraber, söz konusu eğilim ilerleyen dönemde de devam edecektir. Bu kapsamda dış ticaret açığında ve cari işlemler açığında 2020 yılında artış olacaktır. Aralık ayı sanayi üretimi verileri ile de birleştirdiğimizde, görüntünün 2019 4. çeyrek için beklenen yüzde 5 civarı büyüme ile uyumlu olduğunu görüyoruz. 2020 yılında ise 16 milyar dolar cari açık beklentimizi koruyoruz." diye konuştu.
