  |
|
Önlüğü kısalmıyorsa mutlaka doktora gidin!
Yeni nesilde boy ortalaması; kızlarda 1.62, erkeklerde 1.76 oldu! Yani 1.55 cm sınırını aştık! Bu yüzden anne-babalar dikkatli olun! Çocuklarınızda fark ettiğiniz boy kısalığını, "Bize çekmiştir, ha uzar, ha uzayacak!" diye beklemeyin ve mutlaka bir uzmanın kapısını çalın....
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Endokrinoloji Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Pediatrik Endokrinoloji ve Adolesan Bilim Dalları Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan, çocukların büyüme sorunlarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı:
* Boyun normal olup olmadığı ve boy kısalığı nasıl belirlenir?
Anne-babalar çocuklarının boyunu yaşıtlarıyla karşılaştırarak veya kıyafetlerine göre değerlendirebilirler. Yıllık büyüme hızı, en hızlı olduğu dönemde yani, ilk bir yaş içinde 25 cm'dir. İkinci yaşta ise 12 cm, okul öncesi dönemde 6-8 cm, buluğ çağına kadar da ortalama 5- 6 cm olmalıdır. Ergenlik de hızlı büyüme dönemidir. Bir çocuk ergenlik öncesinde, yılda 5 cm'den az büyüyorsa, büyüme eğrisinde aynı çizgide devam edemiyor ve geride kalıyorsa; 'sorun var' diyebiliriz. Okulların açıldığı bu dönemde çocukların durumuna bakmak gerekir. Törenlerde sıraya girdiklerinde, bu yıl arkadaşlarına göre daha da kısa görünüyorsa bir doktora başvurmakta fayda vardır.
* Kemik yaşı ne demek?
Esas biyolojik yaşı, kemik yaşıdır. Erişkinler için kemikleşme noktalarının kapanma sınırı; kız çocuklarda 18, erkek çocukta 19 yaştır. Kemik yaşı, el bilek kemiklerinin röntgeni çekilerek belirlenir.
* Anne-baba boyuna göre çocuğun boyu hesaplanabilir mi?
Çocuğun cinsiyetine göre, ideal olarak kaç santim olacağını hesaplayabiliyoruz. Yine büyüme çizelgesine göre, kız çocuk için hedef boy; annenin boyu aynen yazılır, babanın boyundan 13 cm. çıkarılır ve çizelgenin 18 yaş hizasına bakılarak beklenen ideal boy söylenebilir. Erkek çocuk için; annenin boyuna 13 cm eklenir, babanın boyu aynen alınır ve yine çizelgede 18 yaş hizasına gelen noktaya bakılarak ideal boy söylenebilir.
* Büyüme hormonu eksikliğine bağlı boy kısalığının tedavisi nasıldır?
Büyüme hormonu eksikliğinin tedavisi hem kolay hem de çok başarılı sonuçlar veriyor.  Pahalı bir tedavi ama tedavi kurumları bunu karşılıyor. Günde bir kez enjeksiyon yapılıyor; iğneli enjektörlerle beraber iğnesiz enjektörler de kullanılıyor. Kalem şeklinde aletlerle, çocuklar da kendilerine bunu kolayca uygulayabiliyor. Önce aileyi ve çocuğu eğitiyoruz. Genellikle gece yatmadan önce tek doz şeklinde uygulanıyor. Uzun süreli bir tedavi. Çocuk nihai boya ulaşana kadar tedaviye devam ediyoruz.
* Bir çocuk bu tedaviyle en fazla kaç santim uzayabilir?
Çocuklarda büyüme hormonu eksikliğinin tedavisini devlet kurumları karşılıyor. Bu tedaviler günümüzde hem çok basit, hem de çok başarılı sonuçlar veriyor. Fakat daha uzama potansiyeli olmasına rağmen kız çocukları için 1.55, erkekler için ise 1.65 cm gibi bir sınır koyulmuş. Yani; boyu 1.55 cm'e ulaşmışsa, tedavi hakkı bitiyor. Halbuki, bizim üniversite kendi öğrencilerimiz arasında yaptığımız araştırma sonucuna göre; boy ortalaması kız çocukları için 1.62. Öyleyse bu çocuklar niye bu kadar uzama hakkına sahip olmasın? Gerçi 10 yıl önce 1.50 idi ama bugün 1.55 cm bile bugünkü jenerasyona göre az! Dünyada erişkin boyuna ulaşmış kabul edilme kriteri; büyüme hızının 2 cm'in altına düşmesi. Bizde ise büyüme hızı 5 cm'in altına düşmüş hastanın tedavisi kesiliyor. Hiç olmazsa 3 cm kabul edilebilir bir sınır olabilir.
* Aileler çocuklarının boyu konusunda nelere dikkat etmeli?
* İdeal bir takip için en az iki ölçüm yapıp bir yıllık büyüme hızına bakın.
* Yaşıtlarına göre karşılaştırma yapın.
* Kıyafetlerinin ve ayakkabılarının küçülüp küçülmediğini izleyin.
* Evde, duvarda oluşturulan basit bir boy çizelgesi ile büyümeyi takip edin.
* 'Uzar nasılsa' diyerek beklerken, büyümeyle ilgili herhangi bir şüphe oluşması halinde mutlaka doktora başvurun.
* Doktorun önerdiği tedaviden korkmayın. Hormon tedavileri, kısırlığa yol açmaz.
|
