Cenevre’de gergin diplomasi: Ukrayna’nın geleceği 28 maddede tartışılıyor

İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleşen kritik toplantıda, ABD ve Avrupa heyetleri Ukrayna’da barışı sağlamak için masaya oturdu. Avrupa ülkeleri, ABD planına karşı alternatif bir teklif sunarken, görüşmelerin ardından taraflardan peş peşe açıklamalar geldi.

Ukrayna, Avrupa ve ABD heyetleri, Washington'un Ukrayna'da barış için sunduğu 28 maddelik planı görüşmek üzere dün İsviçre'nin Cenevre kentinde bir araya gelmişti.

AVRUPALILAR KARŞI TEKLİF SUNDU

Cenevre'de yürütülen görüşmelerde Avrupalılar, ABD'nin Ukrayna'da barış planına alternatif olarak Ukrayna'nın daha fazla asker bulundurmasına imkan sağlayan ve Ukrayna'ya NATO'nun 5. maddesi benzeri güvenlik garantileri sunan bir karşı teklif sunmuştu.

ABD'nin 28 maddelik barış planının değiştirilmiş bir versiyonu olan teklifte, Ukrayna'nın silahlı kuvvetlerine getirilecek sınırlamaların ABD teklifinde öngörüldüğü üzere 600 bin yerine "barış döneminde 800 bin" olarak sınırlandırılması öngörülüyor. Teklifte ayrıca ABD planındaki gibi "bazı bölgelerin fiilen Rusya'ya ait" kabul edilmesi yerine "toprak kontrolüne ilişkin müzakerelerin temas hattından başlaması" yer alıyor.

ABD'nin planından farklı olarak söz konusu teklif, Ukrayna'nın mali olarak tazmin edilmesi ve bu çerçevede Rusya'nın Ukrayna'ya verdiği zarar karşılanana kadar dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılmasını da içeriyor. Teklifte, "Ukrayna tamamen yeniden inşa edilecek ve mali olarak tazmin edilecektir. Buna Rusya, Ukrayna'ya verdiği zararı karşılayana kadar dondurulmaya devam edilecek olan Rus egemen varlıkları da dahildir" denildi.

ABD planı, dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar doların Ukrayna'nın yeniden inşası ve yatırımlar için ABD liderliğindeki bir girişime yönlendirilmesini ve bu girişimden elde edilen karın yüzde 50'sinin ABD'ye gitmesini öneriyordu.

Avrupa tarafının teklifi hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından hazırlanan teklifin ayrıca barış anlaşmasının imzalanmasının ardından Ukrayna'da mümkün olan en kısa süre içinde seçim yapılması hedefini içerdiğini aktardı. ABD planını temel alan Avrupa teklifi, ittifakın bir üyesine yapılan saldırıyı tüm ittifaka yapılmış kabul eden NATO'nun 5. maddesine benzer bir güvenlik garantisinin de sağlanmasını ve bunun ABD'den alınmasını öneriyor.

BARIŞ PLANININ RUSYA'YA AİT OLDUĞU İDDİA EDİLDİ

Öte yandan, ABD'de Cumhuriyetçi Partili Senatör Mike Rounds, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun kendilerine Ukrayna'da barış için 28 maddelik planın Amerikan teklifi olmadığını, Rusya'nın pozisyonunu temsil ettiğini ve Moskova'yı temsil eden bir yetkili tarafından ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff'a sunulduğunu ileri sürmüştü.

Rounds'un açıklamasını yalanlayan ABD Dışişleri Bakanı Rubio, "Barış teklifi, ABD tarafından kaleme alınmıştır. Sürmekte olan müzakereler için güçlü bir çerçeve olarak sunulmaktadır. Teklif, Rus tarafıyla istişarelere dayanmakla birlikte aynı zamanda Ukrayna ile de önceden yapılan ve devam eden istişarelere dayanmaktadır" demişti.

"ÜZERİNDE ÇALIŞMAMIZ GEREKEN BİRKAÇ KONU DAHA VAR"

Cenevre'deki görüşmelerin ardından barış görüşmelerine ilişkin peş peşe açıklamalar geldi.

Rubio, görüşmelere ilişkin, "Bugün buraya tek bir amaçla geldik. 28 madde veya 26 maddelik versiyonu olan liste içindeki bazı açık meseleler üzerinde çalışmak. Bugün bunu önemli ölçüde başardık. Elbette, herhangi bir nihai anlaşmada olduğu gibi bunların devlet başkanları tarafından onaylanması gerekiyor. Henüz üzerinde çalışmamız gereken birkaç konu daha var. Ancak bugün gerçekten değerliydi. Çok ama çok verimli geçti. Belki tüm süreç boyunca yaşadığımız en verimli gündü" ifadelerini kullandı.

"DAHA FAZLA İLERLEME KAYDETMEYİ UMUYORUZ"

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov sosyal medyadan yaptığı açıklamada, "Mevcut önerilerimiz, henüz son halini almamış olmakla birlikte, Ukrayna'nın birçok önceliğini içeriyor. ABD'li partnerlerimizin bizimle yakından çalışıyor ve endişelerimizi anlıyor olmalarını takdir ediyor ve bugün daha fazla ilerleme kaydetmeyi umuyoruz" dedi.

PLANIN SON HALİ TRUMP İLE ZELENSKİY ARASINDAKİ GÖRÜŞMEDE BELLİ OLACAK

Adı açıklanmayan bir yetkili Cenevre'de ekipler üzerinde uzlaşılacak herhangi bir barış planının son halini, ABD Başkanı Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasındaki yüz yüze görüşme ile alacağı ifade edilmişti. Yetkili, "İki başkan bir araya gelmeden hiçbir şey üzerinde anlaşılmış sayılmayacak" açıklaması yaptı.

"YENİ BİR ÇERÇEVE ÜZERİNDE ANLAŞMA SAĞLANDI"

Beyaz Saray Cenevre'de yapılan görüşmelerin ardından savaşın sona ermesine yönelik yeni bir çerçeve üzerinde anlaşma sağlandığını duyurdu. Açıklamada, görüşmelerin yapıcı, saygı çerçevesinde geçtiği, adil ve kalıcı barışa ulaşmak için ortak kararlılığın altının çizildiği aktarıldı.

Beyaz Saray açıklamasında, "Her iki taraf da istişarelerin oldukça verimli olduğu konusunda mutabık kaldı. Görüşmelerde pozisyonların uyumlu hale getirilmesi ve net bir sonraki adımların belirlenmesi yönünde anlamlı ilerlemeler kaydedildi. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın Ukrayna'nın egemenliğini tamamen desteklemesi ve sürdürülebilir ve adil bir barış sağlaması gerektiği teyit edildi. Görüşmeler sonucunda, taraflar güncellenmiş ve geliştirilmiş bir barış çerçevesi taslağı hazırladılar" dedi.

"DOĞRU YÖNDE ATILMIŞ BÜYÜK BİR ADIM"

ABD'nin Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesine yönelik yeni bir çerçeve üzerinde uzlaşıldığını duyurmasının ardından söz konusu barış planına Slovakya Cumhurbaşkanı Peter Pellegrini'den destek geldi. ABD'nin Ukrayna'daki çatışmayı çözme planının "doğru yönde atılmış büyük bir adım" olduğunu söyleyen Pellegrini, "Bu öneri, şu ana kadar sunulan en gerçekçi çözüm planı. Elbette, her zaman olduğu gibi, yapılması gereken önemli işler var, ancak bu önemli bir ilerlemeyi işaret ediyor. Şu anki en kritik hedef, Ukrayna ile Rusya arasında ABD, AB, NATO ve tüm önemli uluslararası ortakların güçlü desteğine sahip etkili bir anlaşma sağlamak" ifadelerini kullandı.

"CENEVRE'DEN HENÜZ HERHANGİ BİR BİLGİ ALMADIK"

Kremlin Sarayı Sözcüsü Dmitriy Peskov, İsviçre'nin Cenevre şehrinde dün başlayan Ukrayna'da barış görüşmelerine ilişkin gazetecilere açıklama yaptı. Rusya'nın Ukrayna çözümü konusundaki görüşmelere açık olduğunu belirten Peskov, "Başkan Vladimir Putin'in söylediğini hatırlatmak isterim; biz bu tür temaslara ve müzakerelere açığız. Ancak şu ana kadar ABD ile yapılan müzakerelere dair herhangi bir ayrıntı yok. Henüz herhangi bir bilgi almadık. Elbette son birkaç gündür Cenevre'den gelen medya haberlerini yakından takip ediyoruz, ancak henüz resmi olarak herhangi bir bilgi almış değiliz" dedi.

Beyaz Saray'ın Cenevre'de yapılan görüşmelerin ardından "savaşın sona ermesine yönelik yeni bir çerçeve üzerinde anlaşma sağlandığını" duyurmasına yorum yapan Dimitriy Peskov, "Henüz herhangi bir plan görmedik. Cenevre'de yapılan görüşmeler sonrasında yapılan açıklamaları okuduk. Daha önce gördüğümüz metinde bazı düzenlemeler yapılmış" diye konuştu. Kremlin Sözcüsü Peskov, Washington'un 28 maddelik Ukrayna çatışmasını sona erdirme planına dair ABD ile Rusya arasında bu hafta herhangi bir görüşme planlanmadığını duyurdu.

"MEDYA ÜZERİNDEN TARTIŞMAYI UYGUN BULMUYORUZ"

Barış planının "Ukrayna'nın NATO'ya katılımının ittifak üyelerinin mutabakatına bağlı olduğu" hükmü hakkında bir soruya cevap veren Peskov, "Medya üzerinden tartışmanın imkansız ve uygun olmadığını daha önce söyledik. Biz bunu yapmak istemiyoruz. Sonuçta, medyadaki haberleri karşılaştırmanız öneriliyor. Bunların ne kadar güvenilir olduğunu, gerçeğe ne kadar uygun olduğunu bilmiyoruz. Bu konu çok önemli ve karmaşık, yalnızca medya haberlerine dayanmak doğru değil" ifadelerini kullandı.

Peskov, sonuçların "resmi kanallardan alınan bilgilerle" değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı ve "Henüz böyle bir bilgiye sahip değiliz, dolayısıyla şu anda herhangi bir kıyaslama yapmayı da düşünmüyoruz" şeklinde konuştu.

Rusya'nın ABD ile Ukrayna arasındaki Cenevre görüşmelerinin sonucunu bekleyeceğini aktaran Dmitriy Peskov, "Cenevre görüşmelerinin ardından yapılan açıklamaları okuduk. Bekleyeceğiz, çünkü diyalog hala devam ediyor ve bazı iletişimler sürecek" dedi.

"İYİ BİR ŞEYLER OLUYOR OLABİLİR"

ABD Başkanı Donald Trump'tan barış görüşmelerine ilişkin dikkat çeken bir açıklama geldi. Kendisine ait sosyal medya platformu Truth Social'dan paylaşım yapan Donald Trump, "Rusya ve Ukrayna arasındaki barış görüşmelerinde gerçekten büyük ilerleme kaydediliyor olabilir mi? Görene kadar inanmayın, ama iyi bir şeyler oluyor olabilir" ifadelerini kullandı.

AVRUPA VE NATO'YA İLİŞKİN KONULAR "BARIŞ PLANINDAN" ÇIKARILDI

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Cenevre'de yapılan görüşmeleri Deutschlandfunk radyosuna değerlendirdi.

İlk olarak ABD'nin sürece katılmasını ve ilerleme sağlanmasını memnuniyetle karşıladıklarını ifade eden Wadephul, "İkinci olarak, Avrupa ile ilgili tüm konuların ve NATO'ya ilişkin de konular bu plandan çıkarıldığını söylemek isterim. Bu, dün elde ettiğimiz önemli bir başarıydı." dedi.

Wadephul, Avrupalılar ve Ukrayna olmadan anlaşmaya varılmayacağını daha önce de söylediklerini anımsatarak, "Şimdi ilk adımı attık ve Avrupa'daki çıkarlarımızı koruduk." değerlendirmesinde bulundu.

Ülke olarak Ukrayna'nın yanında yer aldıklarını belirten Wadephul, Ukrayna'nın egemenliğinin korunması gerektiğini ve hangi tavizlerin ne zaman verileceğine yalnızca Ukrayna'nın karar vermesi gerektiğini vurguladı.

Wadephul, ABD'nin şimdi arabulucu konumda bulunduğunu ve Avrupalıların bunu memnuniyetle karşıladığını belirterek, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun dün bu planın hem Avrupa hem de Ukrayna tarafında kabul görmesini sağlamak için girişimde bulunduğunu söyledi.

ABD hükümetinin Rus tarafıyla görüşmesinin normal olduğunu aktaran Wadephul, Rusya'nın bu savaşı başlattığını ve sonuçlarına katlanması gerektiğini vurguladı, ancak iki taraf arasındaki anlaşmanın nasıl olacağını bugünden öngörmenin mümkün olmadığını belirtti.

"BAZI LİDERLER UKRAYNA 'BARIŞ PLANINI' ENGELLEMEYE ÇALIŞIYOR"

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, X sosyal medya platformundaki hesabından, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılan Ukrayna barış planı görüşmelerine ilişkin açıklamada bulundu.

Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesi için ABD'nin önerdiği 28 maddelik barış planının "önemli bir fırsat" olduğunu belirten Szijjarto, "Yine de bazı Batı Avrupalı liderler planı engellemeye çalışıyor. Bizim tutumumuz net. Her Avrupalı politikacının bu planı tam ve koşulsuz olarak destekleme görevi var, çünkü bu mantıklı ve insani bir tercih." ifadelerini kullandı.