Netanyahu’nun af talebi kabul edilecek mi? Herzog’un önünde 3 olası seçenek var

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun yolsuzluk davalarından af talebine ilişkin vereceği yanıt konusunda üç karmaşık senaryoyla karşı karşıya ve hangisini seçerse seçsin ülkedeki tüm tarafları memnun etmesi mümkün görünmüyor.

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'dan Başbakan Binyamin Netanyahu için af isterken İsrail Başbakanı da hakkındaki yolsuzluk davalarıyla ilgili 30 Kasım'da Cumhurbaşkanı Herzog'dan 14 sayfadan oluşan resmi af talebinde bulundu. Bu durum, ülkedeki siyasi bölünmeleri daha da derinleştirdi.

Hakkında yolsuzluk davaları bulunan 76 yaşındaki Netanyahu, yargılamanın başlangıcından bu yana suçunu kabul etmeyi reddediyor.

İsrail yasaları ise Cumhurbaşkanının, bir savunma olmadan af yetkisini kullanmasına izin vermiyor.

Netanyahu'nun af talebi, öne çekilmediği takdirde ekim ayında sandığa gidilmesi planlanan seçim yılına girilen bir zamanda hassas bir döneme denk geliyor.

NETANYAHU'NUN AF TALEBİ SİYASİ KAYGILAR TAŞIYOR

İsrailli analist Benny Aşkenazi, Israel Hayom gazetesinde yazdığı yazıda, Netanyahu'nun yaptığı af talebinin açıkça siyasi kaygılar taşıdığını belirtti.

Aşkenazi, "Netanyahu, affın onaylanma ihtimalinin düşük olduğunu biliyor. Ancak bu hamle, kamuoyundaki tartışmayı, şu anda siyasi bir engel olan Ultra-Ortodoks Yahudileri (Harediler) askerlikten muaf tutan tartışmalı yasa tasarısından af talebine kaydırıyor. Bu hamle, Netanyahu'ya seçim kampanyasında büyük avantaj sağlayacak." ifadelerini kullandı.

Af talebinin onaylanması halinde bunun Netanyahu için büyük bir başarı olacağını kaydeden Aşkenazi, talebin reddedilmesi halinde ise Netanyahu'nun suçlamaların asılsız olduğunu ve Cumhurbaşkanı'nın af vermeyi reddettiğini ileri sürme imkânı bulacağını vurguladı.

AF TALEBİNİN REDDEDİLMESİ

Aşkenazi'ye göre, Herzog için en kısa yol, muhalefetin Netanyahu'nun af karşılığında suçunu kabul etmesini ve siyasi hayattan çekilmesini talep ettiği tutum doğrultusunda talebi reddetmek.

Aşkenazi, "Bu senaryo muhalefeti tatmin etse de Netanyahu'nun Likud partisini ve müttefiklerini kızdırabilir, ülke içindeki gerilimi artırabilir." ifadesini kullandı.

AF TALEBİNİN KABUL EDİLMESİ

İkinci senaryonun, talebin kabul edilmesi olduğunu kaydeden Aşkenazi, bu durumun Netanyahu'nun destekçileri ile ABD Başkanı Trump'ı memnun edeceğini belirtti.

Aşkenazi, bu hamlenin muhalefeti ciddi şekilde kızdıracağını belirterek, "Cumhurbaşkanı Herzog talebi kabul ederse, İsrail yargı reformu nedeniyle 2023'ün ilk dokuz ayında başlayan protestolardan daha büyük protestolarla karşılaşabilir. Herzog bunun tamamen farkında." ifadelerine yer verdi.

ŞARTLI AF

Üçüncü senaryo ise tüm tarafları memnun etmeye yönelik uzlaşma ihtimali.

Israel Hayom gazetesi analisti Eleanor Kaufman'a göre, Herzog, gerginliği azaltacak ve ülkenin ihtiyaç duyduğu iyileşmeye katkı sağlayacak bir çözüm için çalışabilir.

Kaufman, Herzog'un siyasi hayattan çekilme, 7 Ekim felaketini araştıracak bir hükümet soruşturma komisyonu kurulması veya tartışmalı hukuk ve medya reformu yasa tasarılarının gündemden çekilmesi gibi koşullarla bir "şartlı af" çıkarabileceğini belirtti.

Herzog'un, Başsavcılık, kendi ofisi ve Netanyahu'nun temsilcilerini müzakereye çağırarak açıklayıcı sorular sorabileceğine işaret eden Kaufman, "Cumhurbaşkanı, Netanyahu'dan pişmanlık ifadesi talep edebilir veya savcılıktan tavizler kopararak tarafları uzlaşmaya yönlendirebilir." ifadelerini kullandı.

Öte yandan İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberinde, Cumhurbaşkanlığı Ofisinin, af çıkarmanın koşulsuz olmayacağını düşündüğü ve Herzog'un, af verilmesi durumunda Netanyahu'nun görevinden sınırlı süreliğine de olsa istifa etmesini ve tartışmalı yargı reformlarını durdurmasını istemeyi planladığı belirtildi.

İsrail Başbakanı Netanyahu'ya yakın kaynaklar ise Netanyahu'nun siyasi hayattan çekilmesinin söz konusu olmadığını açıkladı.

Kanal 14 televizyonunun dünkü haberinde, "Cumhurbaşkanı Herzog, Netanyahu'nun af talebini, suçunu kabul etme veya siyasi hayattan çekilme taahhüdü olmadan kabul etmeye meyilli görünüyor. Herzog, talepte yapılacak değişikliklerin, suçunu kabul etmek anlamına gelmeyecek şekilde olmasını isteyecek." ifadelerine yer verildi.

Cumhurbaşkanı Herzog'un nihai kararına kadar süreç birkaç hafta, hatta en az iki ay sürebilir.

NETANYAHU'NUN YOLSUZLUK DAVALARI

Netanyahu, üç farklı davada yolsuzluk, rüşvet ve güveni kötüye kullanma suçlamalarıyla karşı karşıya.

Dönemin İsrail Başsavcısı Avichai Mandelblit, 21 Kasım 2019'da Netanyahu hakkında 3 ayrı yolsuzluk dosyasında, "rüşvet, emanete ihanet ve kişisel amaçlar için görevi kötüye kullanma" suçlamalarıyla dava açılmasını talep etmişti.

Görevdeyken yargılanan ilk İsrail Başbakanı olarak tarihe geçen Netanyahu'nun ilk duruşması 24 Mayıs 2020'de Kudüs Bölge Mahkemesi'nde görülmüştü.

Başbakan Netanyahu, "1000", "2000" ve "4000" dosya adıyla bilinen 3 ayrı yolsuzluk dosyası kapsamında "rüşvet, dolandırıcılık ve görevi kötüye kullanma" suçlamalarıyla yargılanıyor.

Netanyahu, ilk kez 24 Mayıs 2020'de İsrail'e bağlı Kudüs Bölge Mahkemesi'nde hakim karşısına çıkmıştı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi ise 21 Kasım 2014'te Netanyahu hakkında Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere yönelik savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar iddiasıyla tutuklama emri çıkarmıştı.