12 Levha Kanunları nedir, kim tarafından yazılmıştır? Madde madde 12 Levha Kanunları nelerdir?

12 Levha Kanunları, Roma Uygarlığı'na ait yazılı hukuk metinleridir. Roma İmparatorluğu Dönemi'nde genellikle sözlü hukuk kurallarının hakim olduğu dönemden sonra, yazılı hukuk kurallarının devreye girdiği tarihlerde yürürlüğe giren ilk yazılı hukuk metinleri, 12 Levha Kanunları'dır. 12 Levha Kanunları, Roma İmparatorluğu'nda esas ve tam vatandaş sayılan Patriciler ile savaşlar sonucunda ele geçirilen topraklarda yaşayan ve seçme hakkı dahil olmak üzere birçok hakka sahip olmayan yarı vatandaş statüsündeki Plebler arasındaki mücadeleler sonucunda oluşturulmuş yazılı hukuk kurallarıdır. Bu Levhalar'dan daha önceki tarihlerde Roma İmparatorluğu'nda hukuk kuralları yazılı değildi. Örf ve gelenekler temelinde yazılı olmayan hukuk kurallarına dayanan hukuk sistemini iyi bilen vatandaşlar yalnızca Patriciler olduğu için, onlar hukuken ayrıcalıklıydı.

ROMA HUKUKU NASIL OLUŞMUŞTUR?

Antik Roma İmparatorluğu'nun hukuk sistemi olan Roma Hukuku, çağdaş hukuk sisteminin temelinde yatan hukuk sistemidir. Günümüzde var olan özel hukuk ve kamu hukuku ayrımı, tarihsel olarak ilk defa Roma Hukuku'nda yapılmıştır. M.Ö. 7. Yüzyılda kurulan Roma İmparatorluğu'nun ilk dönemlerinde yazılı olmayan, adet ve geleneklere dayanan bir hukuk sistemi şekillenmiştir. Sonradan, M.Ö. 451-449 yılları arasında yazılan 12 Levha Kanunları ile birlikte ilk defa yazılı hukuk halini almıştır. Zaman içinde de gelişmiştir. Roma İmparatorluğu'nda Antik Çağ'ın en gelişmiş hukuk sisteminin kurulmuş olmasının temelinde yatan bazı nedenler vardır. Bunlardan birincisi, Roma İmparatorluğu'nun devlet teşkilatı ve halkıyla birlikte bir bütün olarak hukuk düzeni içinde yaşamaya eğilimli bir toplum olmasıdır. İkincisi, Roma İmparatorluğu'nun çok geniş bir coğrafyada ve deniz aşırı ülkelere uzanacak şekilde gelişmiş bir ticaret ağı oluşturmasıdır. Ticari etkinlikler sırasında ortaya çıkan hukuki sorunların çözümüne yönelik arayışlar, Roma İmparatorluğu'nun hukuk sisteminin gelişmesindeki önemli etkenlerden biridir. Ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik arayışlarla şekillendiği için, Roma Hukuku ilk başlarda kanunlara değil, sorunları çözmeye yönelik mahkeme kararlarına dayanmaktaydı. Bu etkenlerin haricinde, Roma İmparatorluğu'nda yazılı hukukun ilk nüvesi olan 12 Levha Kanunları'nın temelinde ise yine bir sosyal sorun bulunmaktadır: Toplumdaki iki temel sınıf olan Patriciler ile Plebler arasındaki mücadeleler.

12 LEVHA KANUNLARI NEDİR?

12 Levha Kanunları, Roma İmparatorluğu döneminde Patriciler (soylular) ile Plebler (sıradan halk) arasındaki hak mücadeleleri sonucunda yazılmış hukuk metinleridir. Bu metinler, Roma Hukuku'nun ilk yazılı metinleridir. Toplumsal haklarını garanti almak isteyen Pleblerin talep ve baskılarıyla, İmparatorluk tarafından yazılı kanunlar hazırlamak üzere bir heyet oluşturulmuştur. 12 adet levha üzerine yazılan temel hukuk kuralları, Roma'da büyük bir meydana asılmıştır. 12 Levha Kanunları, aile, dava hakkı, borçlar ve cezalar gibi konularda hükümlerden oluşmaktadır. Bu levhalarla birlikte, Patriciler ve Plebler hukuk önünde özellikle seçme hakkı gibi konularda eşit hale gelmişlerdir. Böylece hukuk önündeki eşitsizlik ortadan kalkmış, toplumsal sınıf farklılığı ekonomik güç temelinde devam etmiştir. Yine de 12 Levha Kanunları hukuk önünde tam bir eşitlik sağlamamıştır. Evlilik konusu eşitsizliğin sürdüğü konulardan biridir. 12 Levha Kanunları'ndan sonra da Patriciler ile Plebler arasında evlilik yasağı devam etmiştir.

12 LEVHA KANUNLARI KİM TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR?

12 Levha Kanunları, Roma İmparatorluğu'nda devlet tarafından görevlendirilen bir komisyon tarafından hazırlanmıştır. Antik Roma Uygarlığı'nın insanlık tarihine katkılarından biri olan 12 Levha Kanunları, biri hukuki, diğeri ise siyasi olan iki gerekçeye dayanmaktadır.

Hukuki gerekçe: Örf ve adetlere dayanan ve yazılı olmayan eski hukuku yazılı ve düzenli bir hale getirmek

Siyasi gerekçe: Toplumdaki asiller ile sıradan halk arasında eşitliği sağlamak ve halkı bir bütün olarak devletin keyfi davranışları karşısında hukuki koruma altına almak.

MADDE MADDE 12 LEVHA KANUNLARI

12 Levha Kanunları aile, borçlar ve cezalar ile ilgili birçok hüküm içerir. 12 Levha Kanunları'nda yer alan maddelerdeki bazı önemli konular şunlardır:

• Vatana ihanet, aile büyüklerini öldürme gibi suçlarda suçlu kırbaçla, zincire vurularak veya öldürülerek cezalandırılabilir.
• Yalancı şahitlik yapan suçlu, uçurumdan aşağı atılarak öldürülebilir.
• Gece vakti hırsızlık yapan biri suçüstü yakalanırsa ölümle cezalandırılabilir. Bazı durumlarda ise hırsıza zararın iki katı ödetilebilir.