17. YY Islahatları - 1. Ahmet, Genç Osman, 4. Murat Dönemi 17. Yüzyıl Islahatları Genel Özellikleri

17. YY ıslahatları aslında düşünüldüğü kadar karmaşık değildir. Bu dönem devlet içerisinde ıslahat hareketlerine girişen birkaç isim olmuştur. 1. Ahmet, Genç Osman, 4. Murat dönemi 17. Yüzyıl ıslahatları genel özellikleri de bu kişilerin yaptıkları çerçevesinde işlenen bir konudur. 17. Yüzyıl ıslahatları konusunu sizler için derledik.

17 yy. Islahatları

17. Yüzyıl Osmanlı için çok önemli bir dönemdir. Bu dönemde ilk kez Devleti Aliye içerisinde ıslahat hareketleri başlamış, duraklama denilerek betimlenen bu dönemde yapılan ıslahatların esas amacı da imparatorluğu eski gücüne yeniden kavuşturmaktır. Bu devirde yapılan ıslahat çalışmaları dönemin sadrazam ve padişahları tarafından hazırlanmak suretiyle yürürlüğe konmuştur.

17 yy. Islahatları Genel Özellikleri

Bu ıslahatların temel mantığı aslında son derece geçerli sebeplere dayanıyordu. Fakat tüm bunlardan halka yayılan geniş etkiler alındığını söylemek güçtür. Yapılmış olan bu ıslahatlar bütünü genel anlamda gerçek problemlere derman olamamıştır ve kişilere bağlı kalmıştır. Ortak aklın ürünü olmaktan uzak olan bu ıslahatlar halkın desteğini de kazanamamıştır.

17. Yüzyıl ıslahatların listelenmiş şeklinde özellikleri ise aşağıdaki gibiydi.

• Genellikle baskı ve şiddet yoluyla halkın ıslahatları kabul etmesini sağlamaya çalışmışlardır.
• On yedinci yüzyılda yapılmış olan ıslahatlar değişim ya da çağa ayak uydurma amacıyla yapılmış olan ıslahatlar değillerdir. Islahatlar genel olarak Osmanlı'nın zirvesi sayılan Kanuni Sultan Süleyman dönemine dönmeyi ve imparatorluğu eski görkemli günlerini geri getirmeye çalışıyordu.
• Genellikle bu ıslahatlar yalnızca askeri alanda etki göstermiştir.
• Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa ülkelerinden gelişim açısından geride kalmış olduğunu bu dönemlerde henüz kabul etmemiştir. Bu nedenle yapılan bu ıslahatlarda Avrupa örnek alınmamıştır.
• Islahatların halk nezdinde bir karşılığı olmamıştır. Yapılan düzenlemeler halkın sorunlarına çare olmamış ve halktan kopuk bir şekilde ilerlemiştir. Bu dönemde halkın memnuniyeti artmadığı gibi artan şikayetler dolayısıyla şikayetler oluşmuştur. Bu şikayetlerin bazıları isyana dönüşmüştür.
• Islahatlar yapılırken duraklamaya sebebiyet veren asıl sebeplerin temeline inilmemiştir, bu nedenle süreç yüzeysellikten öteye gidememiştir.
• Islahatlar kalıcı birer devlet politikası haline gelememiş, daha çok yapan kişinin ömrü ile sınırlı kalmıştır.

17. yy Islahatçıları

Aşağıda listesi verilen isimler 17. Yüzyıl Osmanlı ıslahatlarına katkıda bulunmuş devlet adamlarıdır.

Tarhuncu Ahmet Paşa

• IV. Mehmet'in sadrazamıdır.
• "Tarhuncu Bütçesi" adı verilen ve modern dünyada denk bütçenin karşılığı olan bütçeyi hazırlayıp israfa karşı önlemler almış ve saraydaki masrafları azaltmıştır.
• Devletin alacaklı olduğu paraları kurumlardan ve kişilerden almıştır.

II. (Genç) Osman

• Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk kez ciddi bir şekilde ıslahat faaliyetleri yürüten padişahtır.
• Onun döneminde maliyede olumlu gelişmeler yaşandı ve israf önlendi.
• Yeniçeri askerlerine verilmiş olan fazla maaşlar iptal edildi.
• Saray dışından biriyle evlenerek sosyal alanda ilk ıslahatı gerçekleştirmiştir.
• Kılık kıyafet düzenlemesi getirmek gibi bir fikri vardı.
• Başkenti İstanbul'dan taşımak, Türklerin daha yoğunlukla yaşadığı Anadolu bölgesine taşımak istemiştir.
• Kadı ve müderrislere verilen fazla maaşı kesti.
• Şeyhülislam'ın fetva vere haricindeki yetkilerini azaltmıştır.

Kuyucu Murat Paşa

• I. Ahmed'in sadrazamıdır.
• Celali İsyanlarını şiddet kullanmaktan çekinmeden çözüş ve merkezi otoritenin artması yönünde çalışmalarda bulunmuştur.
• "Kuyucu" lakabı, celali isyanları sırasında öldürdüklerini açtırmış olduğu kuyuya attırdığından dolayı takılmıştır.
• 60 bin civarı isyancıyı öldürdüğüne yönelik bilgiler vardır. Şiddet yoluyla devletin otoritesini arttırmayı hedeflemiştir.

IV. Murat

• Saraydaki kadın saltanatına son vermiştir.
• Ordu içerisinde belli başlı düzenlemeler yapmak suretiyle yeniçerilerin eğitilmesini sağlamıştır.
• Ayarı düşük olan akçeyi kaldırmak görevi ona düşüştür.
• İmparatorluğun tarihinde ilk defa bir şeyhülislam onun tarafından idama mahkum edilmiştir.
• Gece vakti sokağa çıkma yasağı getirmiştir.
• İçki ile tütünü yasaklamıştır.
• Kahveleri ve meyhaneleri mühürletmiştir.

I.Ahmet

• Osmanlı'da sıklıkla kardeşler arasında taht kavgası meydana gelmekteydi. I. Ahmet buna bir çözüm getirmek için Ekber ve Erşed sistemini getirdi ve veraset sisteminde köklü bir değişiklik yaptı.

Köprülü Mehmet Paşa:

• Diğer sadrazamların üstüne Köprülü Mehmed Paşa, sadrazamlığa gelmeden önce bazı şartlar öne sürmüş ve bunu padişaha kabul ettirmiştir.
• Rüşveti ve adam kayırmayı engellemiştir.
• Ulemanın arasında meydana gelen tartışmalar son vermiştir.
• Maliyeyi düzeltme yolunda büyük adımlar atmış ve başarılı olmuştur.
• Yeniçerileri disipline sokmuş ve merkeziyetçiliğe katkıda bulunmuştur.
• Merkez ve Anadolu'da meydana gelen isyanları bastırmıştır ve Çanakkale Boğazı'na dayanan Venedikleri bu topraklardan uzaklaştırmıştır.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa

• Ekonomiyi canlandırmıştır.
• 24 senelik kuşatmayı bitirmiş ve Polonya'yı almıştır.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa

• Köprülü Mehmet Paşa'nın damadı olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, devlet adına faydalı girişimlerde bulunsa bile II. Viyana Kuşatmasında başarısız olduğundan dolayı idam edilmiştir.

• #Osmanlı İmparatorluğu
• #Avrupa
• #Kanuni Sultan Süleyman
• #ıslahat