2. Mahmut dönemi ıslahatları nelerdir? Maddeler halinde 2. Mahmut dönemi yenilikleri ve gelişmeleri
Osmanlı tarihinde gelmiş geçmiş en etkili padişahlardan biri olan 2. Mahmut, 31 yıl devlet yönetiminin başında kalmıştır. Devletin başında gerileme döneminde geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıflaması bazı padişahlar tarafından ıslahatları beraberinde getirmiştir. Yenilikler yapan padişahlardan biri olan 2. Mahmut’ta yapmış olduğu ıslahatlar ile devletin gücünü yeniden kazanması için mücadelede bulunmuştur. Bu yazımızda 2. Mahmut döneminde yapılmış olan ıslahatlara maddeler halinde yer verdik. İşte detaylar…
2. Mahmut Osmanlı Devleti'nin başına geçen zeki ve yenilikçi padişahlardan biri olarak bilinmektedir. Kabakçı Mustafa İsyanından sonra IV. Mustafa'nın tahtan indirilmesinin ardından 28 Temmuz 1808 senesinde 23 yaşında tahtın başına geçmiştir. Aynı zamanda gerileme döneminde padişah olan 2. Mahmut'un getirmiş olduğu yeniliklerin, geçmişteki ıslahatlardan daha da geniş ve kapsamlı olduğu bilinmektedir. Peki, 2. Mahmut ıslahatları nelerdir? İşte maddeler halinde 2. Mahmut döneminde yapılan ıslahatlar…
2. MAHMUT DÖNEMİNDE YAPILAN ISLAHATLAR
2. Mahmut ıslahatları yalnızca askeri alanla sınırlı kalmamış sosyal, ekonomik, kültürel, siyasi ve sağlık alanında da devam etmiştir. Birçok ıslahatı gerçekleştirme konusunda başarı sağlamış olan 2. Mahmut, almış olduğu radikal kararlar ve kurulmasında katkısı oluğu kurumlar ile tarihte unutulmaz padişahlar arasında yerini almıştır. İşte maddeler halinde 2. Mahmut ıslahatları…
2. MAHMUT DÖNEMİNDE SOSYAL ALANDA YAPILAN ISLAHATLAR
- İlk Posta ve Polis örgütü kuruldu.
- Kıyafette değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. Memurlara pantolon ve fes uygulaması getirildi.
- Müsadere Usulü, yani devletin vatandaşların mallarına el koyması uygulaması kaldırıldı.
- Sağlık örgütü ve ilk karantina sistemi oluşturuldu.
- Devlet dairelerine padişah portresi asılması uygulaması getirildi.
- 2. MAHMUT DÖNEMİNDE EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
- Avrupa'ya eğitim alması için ilk defa öğrenci gönderildi.
- İlköğretim İstanbul'da zorunlu hale geldi.
- Müslüman tercümanlar yetiştirme amacı ile Tercüme Odaları kuruldu.
- Askeri okullarda Fransızca zorunlu ders haline getirildi.
- Yurtiçine geziler düzenlendi.
- Osmanlı Devleti'nin ilk resmi gazetesi olan Takvimi Vekayi Gazetesi 1831'de yayınlandı.
- Batılı eğitim veren Rüştiyeler ve Mektebi Ulumı Edebiye gibi orta öğretim kurumları açıldı.
2. MAHMUT DÖNEMİNDE EKONOMİ ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
- Müslüman tüccara vergi indirimi sağlamıştır.
- II. Mahmut tarafından yerli malı kullanımı teşvik edilmiştir.
- İthal malların tüketimi sınırlandırılmaya çalışılmış ve ihracata önem verilmiştir.
- Yol yapımına önem verilmiştir.
- Ordunun ihtiyacına yönelik olarak Feshane, çuha fabrikası ve bezhane gibi pek çok tesis kuruldu.
- Devletin gelirlerini arttırmak amacı ile Evkaf Vekâleti (Vakıflar Müdürlüğü) kurulmuştur.
2. MAHMUT DÖNEMİNDE ASKERİ ALANDA YAPILAN ISLAHATLAR
- Yeniçerilerin tekrar tepkisini çekmemek için yeniçeri ocağına bağlı olarak Eşkinci Ocağı kuruldu. Ancak bu ocakta tıpkı diğerleri gibi yeniçerilerin isyanı sonucu kapatıldı.
- Alemdar Mustafa Paşa'nın isteği ile kaldırılan Nizamı Cedit ordusunun yerine Avrupa tarzında eğitim yaptırılan Sekbanı Cedit ocağı kuruldu. Bu ocak yeniçerilerin tepkisini çekmiş olup Kandıralı isyanı sonucu kapatılmıştır.
II. MAHMUT DÖNEMİNDE YÖNETİM (İDARİ) ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
- Askeri ve idari ileri düzenlemek için danışma meclisleri kuruldu.
- Divan kaldırıldı yerine nazırlıklar/bakanlıklar kuruldu.
- Senedi İttifak imzalandı.
- Memurlar, "iç İşleri/dahiliye" ve "dış işleri/hariciye" memurları olmak üzere 2 gruba ayrıldı.
- Askeri ve idari işleri düzenlemek adına danışma meclisleri kuruldu.
2. MAHMUT EĞİTİM ALANINDAKİ YENİLİKLER (İRİ FATİH)
- İlkokul zorunlu hale getirildi.
- Rüştiye açıldı.
- İdadi açıldı.
- Fransızca Resmi yabancı dil ilan edildi.
- Avrupa'ya ilk defa öğrenci gönderildi.
- Tıbbiye açıldı.
- İlk resmi gazete (Takvimİ Vakai) çıkarıldı.
- Harbiye açıldı.
II. MAHMUT ASKERİ ALANDA YAPILAN ISLAHATLAR (SEVDAM)
- Sekbani cedit
- Eşkinci ocağı
- Vakayi Hayriye
- Daruşurayı askeriye
- Asakiri muhammediye
- Mızıkayı hümayun
2. MAHMUT İDARE ALANINDAKİ YENİLİKLER (NEDİM)
- Nazırlıklar kuruldu.
- Encünemi Danişme kuruldu. (Tercüme odaları)
- Divan kaldırıldı.
- İlk nüfus sayımı yapıldı.
- Meclisi Ahkamı Adliye kuruldu.
- Muhtarlıklar açıldı.