Elbette herkes az ya da çok edebi metinleri okumuştur ve okumaktadır. Bu roman, hikâye, destan gibi türlerde kullanılan diller genelde süslü, betimlemeli ve genelde kurgusaldır. Açıklayıcı anlatımı bunun tam tersi olarak düşünmek mümkündür. Açıklayıcı anlatım söz sanatlarından uzak bir şekilde, karşıdaki kişiyi bilgilendirmek amacıyla, gerçek bir konu hakkında yazılmış metinler veya hazırlanmış sunumlardır. Bu şekilde düşünüldüğünde açıklayıcı anlatımın diğer bazı edebi metinlerle olan farkını anlamak daha kolay olacaktır.
Metinlerde belli konular anlatılırken bunları açıklayıcı anlatım tekniği ile anlatmak, okuyucunun anlatılmak isteneni çok daha kolay bir şekilde anlamasını sağlayacaktır. Açıklayıcı anlatım genelde anlatılması kolay olmayan veya karmaşık durumda olan konuları özetlemek, sırasıyla açık bir dille anlatmak veya tane tane detayları aktarmak için gerekir.
Açıklayıcı anlatımın en genel özelliği bilgileri doğrudan vermesi ve açık bir dil kullanmasıdır. Konu dışında yer alan şeyler açıklayıcı anlatımda belirtilmez.
Açıklayıcı anlatımı daha net bir şekilde öğrenebilmek ve içselleştirebilmek için bunu örneklerle pekiştirmek önemlidir.
Açıklayıcı anlatım birden fazla özelliğe sahiptir. Açıklayıcı anlatımın özellikleri hem metinlerin içinde hem de konuşmalarda doğru biçimde kullanılabilmesi için çizilmiş olan yöntemlerdir. Açıklayıcı anlatım genelde makale, deneme, eleştiri, sohbet, fıkra, köşe yazısı gibi metin türlerinde kullanılır. Öykü, roman ve destan gibi metinlerde kullanılan anlatım tipi başkadır, bu tarz edebi metinlerde genellikle betimleme, öyküleme gibi teknikler kullanılır.
Açıklayıcı anlatım tekniğine uygun yazılan metinlerde, anlatımın açık olması çok önemlidir. Adı üzerinde, açıklayıcı anlatım, bir konuyu açıklamak, net bir hale getirmek için kullanılır. O nedenle hem konuşurken hem de yazarken açıklayıcı metin kullanmak istenildiğinde, konunun anlatımının açık ve net olduğuna aktaran kişinin dikkat etmesi oldukça büyük önem taşır.
Bilginin ve konunun direkt olarak anlatıldığı açıklayıcı anlatım biçiminde, dil göndergesel işlev şeklinde kullanılmaktadır.
Cümlede ve paragrafa açıklayıcı anlatım genelde lise öğrencilerinin okuldaki sınavlarda karşılaştığı soru tipleridir. Bunlar lise sınavlarında sorulur çünkü hem öğrenciden cümlede veya paragrafta hangi anlatım tekniğinin kullanıldığı bilmesi istenir, hem de bu sorular üniversite sınavlarında çıkacağı için öğrencilerin buna hazır olması istenir.
Genelde bir örnek metin eşliğinde sorulan sorularda ya bir cümle verilir ya da bir paragraf. Öğrenciden istenen bu metinlerde kullanılan anlatım tekniğini bulmasıdır. Eğer cümlede süssüz, yalın ve açıklayıcı bir dil varsa, nesnel gerçeklikler konuşuluyorsa ve öğretime dayalı bir metin varsa, öğrenci buradan bu cümlenin ya da paragrafın açıklayıcı anlatım olduğunu bilmelidir.
Konuyu iyice özümsemek ve sınavlarda yanlış cevap vermemek için diğer anlatım türleri de incelenerek öğrenilmelidir. Anlatım teknikleri arasındaki farkların bilinmesi, hata oranını en düşük seviyeye çekecektir.
Elbette herkes az ya da çok edebi metinleri okumuştur ve okumaktadır. Bu roman, hikâye, destan gibi türlerde kullanılan diller genelde süslü, betimlemeli ve genelde kurgusaldır. Açıklayıcı anlatımı bunun tam tersi olarak düşünmek mümkündür. Açıklayıcı anlatım söz sanatlarından uzak bir şekilde, karşıdaki kişiyi bilgilendirmek amacıyla, gerçek bir konu hakkında yazılmış metinler veya hazırlanmış sunumlardır. Bu şekilde düşünüldüğünde açıklayıcı anlatımın diğer bazı edebi metinlerle olan farkını anlamak daha kolay olacaktır.
Metinlerde belli konular anlatılırken bunları açıklayıcı anlatım tekniği ile anlatmak, okuyucunun anlatılmak isteneni çok daha kolay bir şekilde anlamasını sağlayacaktır. Açıklayıcı anlatım genelde anlatılması kolay olmayan veya karmaşık durumda olan konuları özetlemek, sırasıyla açık bir dille anlatmak veya tane tane detayları aktarmak için gerekir.
Açıklayıcı anlatımın en genel özelliği bilgileri doğrudan vermesi ve açık bir dil kullanmasıdır. Konu dışında yer alan şeyler açıklayıcı anlatımda belirtilmez.
Açıklayıcı anlatımı daha net bir şekilde öğrenebilmek ve içselleştirebilmek için bunu örneklerle pekiştirmek önemlidir.
"Türkiye coğrafi olarak muazzam bir zenginliğe sahiptir. Ülkenin dört bir yanında tarımsal üretim gerçekleştirmek mümkün olduğu gibi, üzerinde konumlanmış olduğu Anadolu bölgesi birçok tarihi medeniyete de ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle bacasız sanayi denilen turizm sektörü için de çok önemli bir ülkedir."
"Dünyada özellikle son 50 yılda sanayileşmenin ve şehirleşmenin çok büyük boyutlarda fazlalaşması, iklim krizi tehlikesini doğurdu. Şu anda birçok insan iklim değişikliği çalışmakta ve dünyanın bu kötüye giden vaziyetini durdurmak istemekte. Bilim insanlarının uyarılarından sonra devletler ve dev firmalar da iklim krizi konusunda önlem almaya başladılar."
"İstanbul, dünyanın en eski şehirlerinden biridir. İstanbul ilk olarak bir koloni şehriydi ve adına bizantion denirdi. Eskiçağ'ın en büyük gücü olan Roma, başkentini buraya taşıdıktan sonra I. Constantin önderliğinde İstanbul çok büyük bir işçilik ile harika bir başkent haline getirildi. Roma'ya bu şekilde başkentlik yapan İstanbul, daha sonraları Bizans adını alacak Doğu Roma'ya yüzlerce yıl başkentlik yaptı. Sonra 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet burayı fethedince, yüzlerce yıl Osmanlı hakimiyetinde kaldı ve şehir mimari – kültürel olarak gelişmeye devam etti. Günümüzde İstanbul başkent olmasa bile, birçok turistin uğrak noktasıdır ve Türkiye Cumhuriyeti'nin hemen her alanda en önemli merkezdir."
Açıklayıcı anlatım birden fazla özelliğe sahiptir. Açıklayıcı anlatımın özellikleri hem metinlerin içinde hem de konuşmalarda doğru biçimde kullanılabilmesi için çizilmiş olan yöntemlerdir. Açıklayıcı anlatım genelde makale, deneme, eleştiri, sohbet, fıkra, köşe yazısı gibi metin türlerinde kullanılır. Öykü, roman ve destan gibi metinlerde kullanılan anlatım tipi başkadır, bu tarz edebi metinlerde genellikle betimleme, öyküleme gibi teknikler kullanılır.
Açıklayıcı anlatım tekniğine uygun yazılan metinlerde, anlatımın açık olması çok önemlidir. Adı üzerinde, açıklayıcı anlatım, bir konuyu açıklamak, net bir hale getirmek için kullanılır. O nedenle hem konuşurken hem de yazarken açıklayıcı metin kullanmak istenildiğinde, konunun anlatımının açık ve net olduğuna aktaran kişinin dikkat etmesi oldukça büyük önem taşır.
Bilginin ve konunun direkt olarak anlatıldığı açıklayıcı anlatım biçiminde, dil göndergesel işlev şeklinde kullanılmaktadır.
Cümlede ve paragrafa açıklayıcı anlatım genelde lise öğrencilerinin okuldaki sınavlarda karşılaştığı soru tipleridir. Bunlar lise sınavlarında sorulur çünkü hem öğrenciden cümlede veya paragrafta hangi anlatım tekniğinin kullanıldığı bilmesi istenir, hem de bu sorular üniversite sınavlarında çıkacağı için öğrencilerin buna hazır olması istenir.
Genelde bir örnek metin eşliğinde sorulan sorularda ya bir cümle verilir ya da bir paragraf. Öğrenciden istenen bu metinlerde kullanılan anlatım tekniğini bulmasıdır. Eğer cümlede süssüz, yalın ve açıklayıcı bir dil varsa, nesnel gerçeklikler konuşuluyorsa ve öğretime dayalı bir metin varsa, öğrenci buradan bu cümlenin ya da paragrafın açıklayıcı anlatım olduğunu bilmelidir.
Konuyu iyice özümsemek ve sınavlarda yanlış cevap vermemek için diğer anlatım türleri de incelenerek öğrenilmelidir. Anlatım teknikleri arasındaki farkların bilinmesi, hata oranını en düşük seviyeye çekecektir.
