Atatürk'ün Cumhuriyetçilik İlkesi Nedir? Cumhuriyetçilik İlkesi Özellikleri Ve Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar
Mustafa Kemal Atatürk, emperyalist güçlerle verilen mücadelenin ardından tam bağımsız olarak kurduğu yeni ülkeyi bazı temel ilkeler üzerinden şekillendirmiş ve bu ilkeler de zamanla anayasa güvencesine alınmıştır. Her yıl Cumhuriyet Bayramı, 10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü, 23 Nisan Çocuk Bayramı ve bunun gibi pek çok milli bayram ve anma gününde sık sık bahsedilen Atatürk ilke ve İnkılaplarından biri de Cumhuriyetçilik ilkesidir. Atatürk'ün cumhuriyetçilik ilkesi nedir? Cumhuriyetçilik ilkesi özellikleri ve doğrultusunda yapılan inkılaplar
Cumhuriyet tarihimizin temelini Atatürk ilke ve inkılaplarının oluşturduğunu daha ilkokula başladığımız yıllarda öğreniyoruz. Tarih derslerinde genişçe yer verilen ve güncel siyaseti anlamak için de ihtiyacımız olan Atatürk ilkelerinden Cumhuriyetçilik ilkesi ile ilgili merak edilenleri haberimizde bulabilirsiniz.
Atatürk'ün cumhuriyetçilik ilkesi nedir?
Mustafa Kemal Atatürk'ün 6 ilkesinden biri olan Cumhuriyetçilik ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin yönetim biçimiyle ilgili bir ilkedir. Yani Atatürk'ün Cumhuriyetçilik ilkesine göre bir ülkenin yönetimi o ülkede yaşayan halklara aittir. Tarih derslerinden alıştığımız söylemle Cumhuriyet "halkın kendi kendisini yönetmesi" düşüncesidir ve yönetim şekli olarak da demokrasiyi seçer. Cumhuriyetçilik de devletin yönetiminde Cumhuriyet yolunun seçilmesi demektir.
Cumhuriyetçilik ilkesi özellikleri nelerdir?
Cumhuriyetçilik ilkesine göre bir ülkenin yönetiminde saltanat ya da tek kişiyi önceleyen monarşik sistemler barınamaz.
Cumhuriyetçilik ilkesine göre egemenlik tek bir kişinin tek bir ailenin ya da tek bir sosyal sınıfın hâkimiyetine giremez. Egemenlik halka aittir. Herkesin eşit derecede hakkı bulunur.
Cumhuriyetçilik ilkesine göre seçme ve seçilme hakkı halkın tüm kesiminin vatandaşlık hakkıdır. Yönetimin belirlenmesinde ülkenin her köşesinden, her sınıftan insanın söz söyleme hakkı bulunmaktadır. Demokrasi esastır.
Cumhuriyetçilik ilkesine göre millet ve devlet birbirinden ayrı iki kavram değildir. Millet devlettedir, devlet millet için vardır.
Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplar nelerdir?
Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'ni kurduktan sonra bazı inkılaplarla devletin şeklini belirlemiştir. İşte Atatürk'ün Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yaptığı inkılaplar:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması
- Saltana son verilmesi
- Cumhuriyet'in ilanı
- Çok partili hayata geçiş denemelerinin yapılması
- Anayasa hazırlıkları (1921-1924)
- Ordu ve siyaset ilişkilerinin birbirinden ayrılması, ordunun siyasetin dışında tutulması
- Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi
- Erkan-ı Harbiye Vekaleti'nin kapatılması (Bugünkü anlayışla Genelkurmay Başkanlığı)
Cumhuriyetçilik ilkesi ile ilgili sözler
Atatürk'ün söylevlerinde yer alan Cumhuriyetçilik ilkesiyle alakalı sözleri:
"Cumhuriyet ahlâkî fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir. Sultanlık korku ve tehdide dayanan bir idaredir. Cumhuriyet idaresi faziletli ve namuslu insanlar yetiştirir.
Sultanlık, korkuya ve tehdide dayandığı için korkak, alçak, sefil ve rezil insanlar yetiştirir. Aradaki fark bunlardan ibarettir."
"Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun idare Cumhuriyet idaresidir."
"Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir. İcra kuvveti, teşriî selahiyeti milletin yegâne mümessili olan Mecliste tecelli etmiş ve toplanmıştır. Bu iki kelimeyi bir kelime ile özetlemek mümkündür. Cumhuriyet".
"Cumhuriyet rejimi demek demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir. Biz Cumhuriyeti kurduk, Cumhuriyet 10 yaşını doldururken demokrasinin bütün icaplarını sırası geldikçe koymalıdır"
"Hiçbir zaman hatırınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet, sizden, fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister"
"Cumhuriyet idaresini, Cumhuriyetten söz etmeksizin millî hâkimiyet esasları içinde her an Cumhuriyet'e doğru yürüyen şekilde toplamağa çalışıyorduk."
"Benim için bir taraflık vardır: Bir tarafım. O da Cumhuriyet taraflılığı fikrî ve sosyal inkılâp taraflılığı. Bu noktada Yeni Türkiye topluluğunda bir ferdi hariç düşünmek istemiyorum."