Aynı Boylam Üzerindeki Noktaların Ortak Özellikleri Nelerdir? Boylamın Etkisi ve Sonuçları

Aynı boylam üzerindeki noktaların ortak özellikleri konusunu ele aldığımızda bu konu bizi coğrafya disiplinine götürecektir. Boylam, başlangıç meridyeninin doğusundaki ya da batısındaki herhangi bir noktanın açısal mesafesidir. Derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirken aynı boylam üzerinde olan noktalar bulunmaktadır. Bu nedenle aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların ortak özellikleri nelerdir, sorusu oluşmaktadır. Burada boylamın etkisi ve sonuçları nelerdir, baktığımızda boylamların derecelerine bakılmalıdır.

Boylam Nedir?

Dünya üzerinde bir kutuptan diğerine ulaşan ve paralelleri dik açıyla kesen hayali çizgilere meridyen(boylam) denir. Başka bir deyişle dünya üzerindeki herhangi bir noktanın, başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden değerine boylam denmektedir. Boylam, dünya üzerine bir noktadan, yerin merkezine çekilen dikey bir çizgiyle başlangıç meridyeni arasındaki açıdır. Meridyenle aynı anlamda kullanlmaktadır.

Boylamlar derece (°), dakika (') ve saniye (") olarak ifade edilmektedir. Bir yerin boylam derecesi başlangıç meridyenine göre doğuda ya da batıda olarak belirtilir. Söz gelimi Ankara, 32°53'doğu boylamındadır.

Boylamların Özellikleri Nelerdir?

Boylamların özellikleri birden fazla olarak sıralanabilir. Boylam bir yeri sadece yerel saat yönü ile etkiler. Bu nedenle ele alınacak özelliklerin hemen hepsi bu kavram çerçevesinde olacaktır. Boylamların özelliklerine bakacak olursak:

• Başlangıç meridyeni, İngiltere'de Greenwich kasabası ile aynı isimle anılan gözlemevinden geçmektedir.
• Meridyenler Kuzey – Güney yönünde uzanırlar.
• Greenwich'in doğusunda 180, batısında da 180 olmak üzere toplamda 360 tane meridyen yayı bulunmaktadır. Bu meridyen yaylarında başlangıç meridyeninin d ise doğusundakilere doğu meridyenleri, batısındakilere batı meridyenleri denir.
• Meridyenlerin boyları dünyanın her yerinde (20.004.5 km) birbirine eşittir.
• İki meridyen arasındaki mesafe Ekvator üzerinde 111 km iken Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe azalır ve bütün meridyenler kutup noktalarında birleşirler.
• Ekvator da bir daire olduğu için iç açılar toplamı 360° dir. Ekvatorun her derecesinden bir meridyen yayı geçmektedir.
• Meridyenlerin dereceleri başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gittikçe artmaktadır.
• Dünya üzerindeki her meridyenin bir karşıtı (antimeridyen) vardır. İkisi birlikte 360 derecelik bir çember oluştururlar.
• Bir meridyenin karşıt meridyenini bulmak için verilen meridyen 180'den çıkarılır. Karşıt meridyen ise daima farklı yarım kürededir. Söz gelimi, 35° batı meridyenin karşıt meridyeni: 180–35=145° doğu meridyenidir. Yine başka bir örnek olarak başlangıç meridyenin (0°) karşıtı, 180° meridyenidir. Yine başka bir örnek olarak İstanbul üzerinden geçen 29° doğu meridyeninin karşıtı 151° batı meridyenidir.
• Bir meridyen üzerindeki tüm noktaların yerel saati aynıdır.
• Ardışık iki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır.

Aynı Boylam Üzerindeki Noktaların Ortak Özellikleri Nelerdir?

Bir meridyen yani boylam üzerinde birden fazla nokta(konum) bulunabilir. Farklı meridyenlerde olan konumların özellikleri farklı iken aynı meridyen üzerinde bulunan meridyenlerin konumları da aynı özellikler taşımaktadır. Bu ortak özellikleri sıralayacak olursak:

• Gölge Boyunun en kısa olduğu an (12.00)
• Gün içinde güneşin ufuk üzerinde en yükseğe geldiği an ( 12.00 )
• Öğle vakti
• Yerel saat
• Başlangıç meridyeni ile aralarındaki zaman farkı

Gibi özellikler de aynı olmaktadır.

Boylamın Etkisi ve Sonuçları Nelerdir?

Boylamın sadece zaman kavramına ve de yerel saatlerin oluşumuna etkisi vardır. Bu bağlamda en bilinen özellik olarak boylam, bir yerin yerel saatini belirlemekte kullanılır. Boylamlar üzerinde bulunan farklı yerlerdeki noktalar, yerel saatler arasında farklılıklara yol açar. Aynı boylam üzerindeki yerleşim yerlerinin veya noktaların yerel saatleri de aynıdır. Yine aynı paralel üzerinde bulunan boylamlar arası mesafeler değişmezken aynı boylam üzerinde bulunan noktaların arasındaki mesafe değişebilir. Bir alanın ya da şehrin bulunduğu boylam yerel saatleri ve saat dilimlerini etkiler. Aynı enlemi kesen boylamlar ile kestiği noktada Güneş'in doğuş ve batış saatleri hakkında veriler sağlanabilir. Güneş'in konumuna göre günün saati boylamlardaki farklılıklar dikkate alınarak tespit edilir.

• #Aynı Boylam Üzerindeki Noktaların Ortak Özellikleri Nelerdir?
• #Greenwich