Butlan Nedir? Hukukta Nisbi ve Mutlak Butlan Ne Demek, Örnekleri Neler ve Aralarındaki Fark Ne?

Butlan nedir, sorusu hem dini hem de hukuki konuların cevabını kapsar. Yapılan işlemin eksikliğinden ortaya çıkan butlan ve butlan türleri hukuk alanında kullanılmaktadır. Geçersizliğin türüne göre de butlan türleri kendi içinde nisbi ve mutlak butlan olarak ikiye ayrılır. Mutlak butlan nedir ve nisbi butlan ne demek soruları bu kapsamda değerlendirilir. Nisbi butlan ve mutlak butlan farkı ise nisbi butlan örnekleriyle daha iyi anlaşılır. Bireyin farkında olması ya da olmasına göre nisbi ve mutlak butlan olarak adlandırılır.

Butlan Nedir?

butlan sözcük anlamında terminolojik anlamı: geçersiz, hükümsüzlük anlamına gelir ve etimolojik kökeni Arapça' ya dayanır. Hukukta ise daha özel bir anlamı vardır. Hukuk kavramı olarak butlan, hukuki işlemin temelinde bulunan bir eksiklik ya da bozukluk nedeniyle işlemin geçersiz (hükümsüz) kılınmasıdır.

Nisbi Ve Mutlak Butlan Ne Demek?

Hukukta bu kavram kendi içerisinde nisbi butlan ve mutlak butlan olmak üzere ikiye ayrılır:

Nisbi Butlan: İşlemin kurucu unsurlarında herhangi bir eksiklik olmamasına rağmen işlem geçersizdir. Çünkü işlemi gerçekleştiren iradede sakatlık vardır. İşlemi gerçekleştiren birey ya kandırılmıştır ya da o an aklı başında değildir(sarhoşluk, delilik, yanılma, kandırılma vb. gibi)

Mutlak butlan: Hukuki bir işlemin kurucu unsurlarında bir eksiklik ya da bozukluk bulunmamasına rağmen geçerlilik şartlarını taşımamasıdır. Kanunun emredici hükümlerine karşıysa, kamu düzeni, ahlaka ve kişilik haklarına aykırıysa kurucu unsurlar olsa da işlem kabul edilmez.

Nisbi Ve Mutlak Butlan Örnekleri

Mutlak butlan işlemlerinde kurucu unsurlar vardır. Fakat emredici hükümlere aykırılık vardır. Yapılan bu işlemler geçersizdir. Geçersiz sayılan mutlak butlan işlemlerine şunlar örnek verilebilir:

• Çiftlerden birinin nikâh sırasında zaten evli olması,
• Çiftlerden birinin nikâh (evlilik) sırasında devamlı bir şekilde ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
• Çiftlerden birinde evlenmeye engel teşkil edecek derecede akıl hastalığının (tam ehliyetsiz) bulunması,
• Çiftler arasında evlenmeye engel teşkil edecek derecede hısımlığın (alt, üst, yan soy, kan hısımlığı gibi) bulunması.

Nisbi butlan işlemlerinde kurucu unsurlar olmasına rağmen işlemi gerçekleştiren bireyin iradesinde bir sorun vardır. İşlem gerçekleşmiş olsa da bireyin açacağı dava ile iptali sağlanabilir. Nisbi butlan işlemlerine örnek olarak:

• Evlenmeyi hiç planlamadığı ya da evlendiği bireyle evlenmeyi planlamadığı hâlde hataya düşerek bu evliliğe razı olmuşsa(yanılma)
• Kişi, eşinin namus ve onuru hakkında bire bir onun tarafından ya da onun bilgisi dâhilinde bir başkası tarafınca aldatılarak evlenmeye razı edilmişse,
• Eşinin ve alt soyunu tehlikeye sokacak derecede bir rahatsızlığını gizlemişse,
• Kendi canı, namusu ve şerefi üzerine ağır derecede korkutularak ya yakınlarından biri için bu durum söz konusu edilerek evlenmeye razı edilen kişi için evlenmenin iptalini adına dava açılabilir.