Buzul Aşındırma Şekilleri - Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Nelerdir?

Buzul aşındırma şekilleri dünyanın farklı ve yüksek alanlarında görülen şekillerdir. Diğer yer şekillerinden farklı olan buzulların oluşturduğu yer şekilleri yüksek yerlerde çok sık rastlanır. Sıcaklık değerlerinin çok düşük olduğu kesimlerde etkili olan dış kuvvetler kar erimelerinin yaşanmadığı yerlerde sıklıkla görülebilir. Buzulların oluşturduğu yer şekilleri nelerdir sorularının tamamını sizler için araştırdık.

Buzul Aşındırma Şekilleri

Buzullar tarafından oluşturulan yer şekilleri kutup bölgelerinde ve dağların yüksek zirvelerinde etkisini gösteren dış kuvvetlerdir. Bu bölgelerde sıcaklıklar son derece düşük olduğunda yağan kar erimeden üst üste birikmeye devam eder. Böyle durumlarda birikimler kar katmanlarının kalıcı hale gelmesine neden olur. Bu durum kalıcı yani toktağan kar olarak da isimlendirilir. Buzullar en önemli dış kuvvetler arasında yer alır.

Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Nelerdir?

Buzullar tarafından oluşturulan belli başlı şekiller bulunuyor. Bunlar arasında özellikle aşındırma şekilleri şu şekildedir:

• Sirk Çukuru

Sirk çukuru buzul aşındırma şekilleri arasında en çok rastlanan yer şeklidir. Dağların zirvelerine yakın yerlerde bulunan yamaçlarda küçük çukurlar içerisine yerleşen buzulların ortaya çıkardığı şekillerdir. Çukur içerisine yerleşen buzullar ağırlıkları nedeniyle çukurları daha da aşındırır ve genişletir. Çanak haline gelen çukurluklar genellikle 50 metre kadar genişleyebilir. Ancak bazı bölgelerde bu şekillerin km boyutlarına erişebildiğini de söylemek mümkün olur.

• Buzul Vadisi

Dağların yamaç kısımlarında hareket eden buzul tabanını aşındırması neticesinde meydana gelen U şeklindeki oluklar olarak tanımlanır. Bunlar aynı zamanda tekne vadi olarak da isimlendirilmektedir.

• Hörgüç Kaya

Hörgüç kaya buzullar tarafından oluşturulan yer şekilleri arasında yer bulunuyor. Kayaların yumuşak olan taraflarının aşınarak sert kısımlarının tümsek şeklinde kalması ile meydana gelirler. Meydana gelmelerinde en büyük etki ise kayaların farklı dirençlerde olmasıdır.

Buzul Birikim Şekilleri Nelerdir?

Bunların dışında buzullar tarafından oluşturulan birikim şekilleri de bulunuyor. Birikim şekilleri arasında ise şunları saymak mümkün olabilir:

• Moren

Morenler buzulların taşıdıkları malzemelerin erdikleri yerde biriktirmesi ile oluşan şekillerdir. Buzul taşlardan oluşan setler olarak da tanımlanabilir. Setler içerisinde eriyen buzullar suların birikmesi sonrasında da moren set gölleri meydana gelir.

• Sander Düzlükleri

Sander düzlükleri buzulların biriktirdiği malzemeler buzuldan beslenen akarsular tarafından taşınır. Eğimin azaldığı yerlerde de bu biriktirmeler sonrasında düzlükler oluşturur. Bunlar Sander ovası olarak da isimlendirilmektedir.

• Drumlin

Buzulların erime bölgesine yakın olan yerlerde iklim ve beslenme şartlarına bağlı şekilde oluşan yassı tepeciklerdir. Balina sırtına benzeyen yapısı ile bilinir.

• Buzul Örtüsü

Buzul örtüsü kutupların yakın saha kısımlarında meydana gelen binlerce km alan kaplayan kalın buzul örtüleridir. Özellikle Grönland ve Antartika buzulların dünyada çok fazla görüldüğü yerlerdir. Kutup bölgelerindeki buzullar buzul dağları oluşturabilecek boyutlara ulaşabilmektedir. Bunun yanında kutupların çevresindeki denizlerdeki suyun donması ile oluşan buz kütleleri de bankiz olarak isimlendirilmektedir.

• #Buzul Aşındırma Şekilleri