Çeker Ocak Nedir? Laboratuvarda Çeker Ocak Nasıl ve Ne İçin Kullanılır, Ne İşe Yarar?

Hastanelerde ya da laboratuvarlarda gördüğünüzde çeker ocak nedir diye kendi kendinize sormuşsunuzdur. Buralarda olmasa bile herhangi bir filmde muhakkak karşınıza çıkmıştır. Bu aleti gördüğünüzde çeker ocak ne işe yarar, ne için kullanılır diye illaki aklınızdan geçmiştir. İşte bu kişiler için bu konu hakkındaki araştırmamızı yaptık. Haberimizin kalan kısmında çeker ocak nedir, nasıl kullanılır gibi soruların cevaplarına ayrıntılı bir şekilde değineceğiz.

Çeker Ocak Nedir?

Çeker ocak laboratuvar alanlarında çalışma esnasında kimyasallar ile gerçekleşen analiz veya deney vb. sonunda ortaya gelebilecek zararlı gazların ve buharların, güvenli bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmasına yarayan havalandırması olan bir kabindir. Çeker ocak bu tür zehirli gazların etkilerinden korunmak için kullanıldığı gibi aynı zamanda düşey cam kapak ile bazı patlama ve sıçramalardan fizik olarak korumak için de kullanılabilir.

Çeker Ocaklar güvenlik için bina için hava sistemlerinden, kapı ve pencerelerden uzakta ve insan trafiğinin en az olduğu yerlere konmalıdır. Çeker ocak davlumbaz ağzı ve diğer hava emiş açıklıkları engellenmemeli önlerine hava sirkülasyonunu bozan malzemeler koyulmamalıdır.

Çeker ocak temel olarak 4 bölümden oluşur.

• Üst bölüm

• Çalışma bölümü

• Kontrol panelleri

• Alt bölüm

Havalandırma fan motoru, kirli hava çıkış bağlantısı, aydınlatma, ağırlık sistemi vb. elemanların bulunduğu kısım üst kısımdır. Çalışma alanında ise cam kapak, modeline göre değişen su fittingi cupsink, diğer analitik gaz fittingleri ve çalışma yüzeyi bulunur. Kontrol panelleri bölümünde ise modeline göre farklılık göstermekle birlikte genellikle, elektrik prizleri, motor ve aydınlatma kontrol anahtarları ve mekanik tesisatlara ait vanalar bulunur.

Çeker Ocak Ne İçin Kullanılır?

Çeker ocak, oluşabilecek zehirli gazların etkilerinden korunmak için kullanılmasının yanında düşey cam kapak ile bazı patlama ve sıçramalardan fiziksel açıdan korumak için de kullanılabilir. Çeker ocak havadaki kimyasalları yakalayıp bunları atmosfere tahliye ederek çalışır.

Modern bir laboratuvar düzeninde bulunması gereken en önemli ekipmanlardan biri olarak bilinen çeker ocak, tahliye sisteminin en önemli ve güçlü parçasıdır.

Çeker ocaklarda yapılan deney ve testler sırasında ortaya çıkan asit buharlarını, yüksek sıcaklık ve kokuları, kimyasal partikülleri laboratuvara yaymadan güvenli bir şekilde egzoz eden cihazlardır.

Çeker ocak kullanmanızı gerektirecek kimyasallar şu şekildedir:

- Toksik uçucu malzemeler (kloroform, formaldehit)

- Korozif ve aşındırıcı kimyasallar

- Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasallar

- Kanserojenler ya da özellikle tehlikeli maddeler

- Toksik bir maddenin aerosolünü açığa çıkaracak bir prosedür

- Sıçrama ihtimali olan reaktif ya da patlayıcı malzemeler ve kimyasallar

- Toksik gazlar (NH3, CO, F2, CI2, H'S, NO2, vb.)

- Tehlikeli olsun olmasın kokulu tüm malzemeler

Çeker Ocak Nasıl Kullanılır?

Çeker ocaklar çalışma öncesinde toprak korumalı bir elektrik tesisatına bağlanmalıdır. Ön cam kapağı açılmadan önce mutlaka aydınlatması ve fan motoru açık duruma getirilmelidir. Çeker ocak içerisinde yapılan işlemler sırasında ön kapak mümkün olan en alt seviyede tutulmalıdır. Bu sayede içeride gerçekleşebilecek patlama, alevlenme, sıçrama vb. olaylar sonucunda kullanıcı koruma altında olmuş olur. Yine de kullanıcılar ekstra koruyucu laboratuvar gözlüğü kullanmaları önerilmektedir. Çalışma esnasında çeker ocak camı 50cm seviyesinden daha fazla yukarı kaldırılmamalıdır. Aksi halde emiş gücü azalacağından açığa çıkan gazlar kabin dışına sızabilecektir.

Çeker ocak kullanılırken penceresi muhakkak kapalı olmalıdır. Çünkü, pencere patlama durumunda kalkan görevi görür ve yangın durumunda birincil korumayı sağlar. Penceresi kapalı olmayan bir çeker ocakta gerçekleşecek olası bir patlamada, cam parçaları, döküntüler ve kimyasallar laboratuvarın her yerine saçılabilir.

Patlayıcı ve parlayıcı kimyasallar ile çeker ocak içinde çalışmaya başlamadan önce elektrikli cihaz bağlantıları önceden yapılmalı ve açık hale getirilmiş olmalıdır. Çeker ocak içinde çalışırken tüm malzemeler, çeker ocağın ön kısmından en az 15 cm kadar içeriye konmalıdır. Çalışma esnasında hızlı el kol hareketleri yapılarak dışarı hava kaçışına sebep olabilecek türbülanslar oluşturulmamalıdır.