Çoklu Evren Teorisi Nedir? Çoklu Evren Teorisi Kime Ait, Kanıtlandı Mı?

Son zamanlarda paralel evren sözünü sıkça duyar olduk. Paralel evrenin bir diğer adı da Çoklu evrendir. Bu nedenle çoklu evren teorisi nedir, sorusu ile sıkça karşılaşırız. Çoklu evren teorisi kime ait, dediğimizde William James tarafından ortaya atıldığını öğreniriz. Çoklu evren kanıtlandı mı veya paralel evren teorisi çürütüldü mü, sorularına kesin bir yanıt verilemez. Çünkü bu teorinin bilimsel olduğunu savunan bilim insanları varken felsefi olduğunu savunan bilim insanları da vardır.

Çoklu Evren Teorisi Nedir? Çoklu Evren Teorisi Kime Ait, Kanıtlandı Mı?

Paralel Evren Teorisinin bir diğer adı Çoklu Evren Teorisidir. Çoklu evren teorisi nedir, sorusuna birbirinden farklı gözlemlenebilir evrenlerin hipotezsel toplamıdır yanıtını veririz. Çoklu evren teorisi kime ait, dediğimizde Amerikalı felsefeci ve psikolog William James tarafından 1895 yılında farklı bir bağlamda kullanıldığını öğreniriz. Çoklu evren kanıtlandı mı veya paralel evren teorisi çürütüldü mü sorularına bu teori kanıtlanamasa da bu teoriyi çürüten bir çalışma olmadığı yanıtını verebiliriz.

Çoklu Evren Teorisi Nedir?

Evren, her şeydir. Etrafımızda var olan, gözleyebileceğimiz ve gözleyemeyeceğimiz, bugüne kadar gözleyebildiğimiz ve henüz gözleyemediğimiz her şeyi oluşturan uzayı, zamanı, maddeyi ve enerjiyi içeren, var olduğu söylenen her şeyi bünyesinde barındıran, 13.82 milyar yıl yaşında olduğu hesaplanan genel yapının ismidir.

Çoklu evren, Bir değil birçok Paralel Evren (ya da Çoklu evrenler) modelleri vardır. Tegmark bunları dört ana grupta toplar. Bu grupları şu şekilde açıklayabiliriz:

  • Tegmark'ın "1. Tür" dediği Çoklu Evren modeli, çok uzaklardaki Hubble hacimleridir. Evren'imizin biraz daha kusurlu birçok kopyası ve Everett yorumundaki kuantum gerçekliğinin farklı versiyonlarındaki gibi çeşitlenirler. Tegmark bunu , "burada prensipte olabilmiş olabilecek her şey, aslında başka bir yerde olmuştur," şeklinde özetler. Sonsuz ve genişleyen bir metaevrende her şeyin aynı Büyük Patlamadan ortaya çıktığı başka kopyaları vardır ve her şey aynı fizik yasalarına uyar.
  • 2. Tür Çoklu evren Modeli, farklı fiziksel sabitlere sahip evrenler, kaotik şişme teorisine göre, kozmik şişme teorisinin bir çeşididir. Bir bütün olarak evren genişler ve bu durum sonsuza devam edecektir. Fakat evrenin bazı bölgelerinde genişleme durur ve kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar ilk seviye çoklu evrenlerdir. Kaotik genişlemede öteki canlı alanların başka fiziksel sabitleri boyut ve parçacık tanımları olabileceği öngörülür.
  • Everett tarzı kuantum fiziğinin paralel evrenleri ve bunların çeşitlemeleri 3. Türü oluştururlar. Bu model aynı zamanda çok boyutlu fizik modelleriyle de örtüşür. Tegmark "1. Tür ile 3. Tür arasındaki tek fark sizin görsel ikizlerinizin nerede olduğudur." der.
  • Tegmark'ın 4. Tür olarak sınıflandırdığı Çoklu Evrenlerdeyse bütün fizik yasaları farklıdır. Bunlara "matematiksel evrenler" denir. En büyük topluluk ya da matematiksel evren hipotezi (mükemmel birlik kuramı) Tegmark'ın kendi bulduğu bir hipotezdir. Bu seviye, farklı matematiksel yapılar tarafından tarif edilebilir eşit gerçek bütün evrenleri dikkate alır. Tegmark soyut matematiği kullanarak bunun Her Şeyin Teorisi olduğunu söyler.

Çoklu Evren Teorisi Kime Ait?

Çoklu evrenin yapısı, her evrenin doğasını ve bu evrenler arasındaki ilişkiyi içerir. Çoklu evrenler, kozmolojide, fizikte, astronomide, dinde, felsefede, kişi ötesi psikolojide, hayal ürünlerinde, özellikle bilimkurgu ve fantezide hipotez kurar. Bu bağlamlarda, çoklu evren terimi ilk kez Amerikalı felsefeci ve psikolog William James tarafından 1895 yılında farklı bir bağlamda kullanmıştır.

Paralel Evrenler tanımı ilk kez Amerikalı fizikçi Hugh Everett tarafından ortaya atılmıştır. George Mason Üniversitesinden Dr. Robin Hanson gibi bilim adamları ise paralel evrenlerin aslında sanılanın aksine birbirinden bağımsız olmadığı; birbiriyle etkileşimde olduğunu öne sürmüştür. Brain Greene ve Max Tegmark, teorik olarak farklı çoklu evrenleri ve teorik olarak çoklu evrenleri kapsayan evren çeşitlerini kategorilere ayırmıştır.

Çoklu Evren Teorisi Kanıtlandı Mı?

Fizikçiler çoklu evrenlerin olup olmadığı ve bilimsel araştırmalar için uygun bir konu olup olmadığı konusunda farklı düşüncelere sahipler. Çoklu evren hipotezlerinden bir tanesini destekleyenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Alex Vilenkin,
  • Andrei Linde,
  • Brian Greene,
  • David Deutsch,
  • Laura Mersini-Houghton,
  • Leonard Susskind,
  • Max Tegmark,
  • Michio Kaku,
  • Neil deGrasse Tyron,
  • Raj Pathria,
  • Sean Carroll,
  • Stephen Hawking
  • Steven Weinberg

Aksine, eleştirenler ve çoklu evren sorusunun bilimsel olmaktan çok felsefî olduğunu, bu sorunun yanlışlanamadığı için bilimsel olmadığını ya da sözde bilimsel olduğunu düşünen bilim insanları da şu şekilde sıralayabiliriz:

  • David Gross,
  • George Ellis,
  • Jim Baggott,
  • Paul Davies,
  • Paul Steinhardt