Divan-ı Tuğra Nedir? Selçuklularda Divan-ı Tuğra Ne İş Yapar, Başkanı Kim, Görevi ve Özellikleri Neler?

Eski Türk devlet geleneğinde olduğu gibi, Büyük Selçuklu Devleti'nde ülke toprakları hanedanın ortak malı sayılıyordu. Bundan dolayı Büyük Selçuklu toprakları eyaletlere ayrılmıştı. Büyük Selçuklu Devleti'nde devlet işleri Divan-ı Ala adı verilen bir kurulda görüşülüp karara bağlanırdı. Maliye, askerlik ve adalet işleriyle uğraşan başka çeşitli divanlar da vardı. Bu divanlardan biri olan, Divan- Tuğra nedir? Selçuklular da Divan-ı Tuğra ne iş yapar, başkanı kim, görevi ve özellikleri neler? İşte, merak edilen soruların cevapları..

Divan-ı Tuğra Nedir?

Büyük Selçuklu Devleti'nde idari teşkilat Merkez divanları ve Taşra divanları olmak üzere genelde iki kısımdan oluşmaktadır. Merkezde Büyük Divan'a bağlı ikinci derecede dört divan bulunmaktadır. Merkez divanının bugünkü Bakanlar Kurulu'nu, ikinci derecedeki divanların ise bakanlıkları temsil ettiği kabul edilmektedir. Devlet yönetiminde Divan-ı Berid, Divan-ı Mezalim ve Müsadere Divanı gibi başka divanlar da bulunmaktadır. Çeşitli devlet konuları için çeşitli divanlar mevcuttur. Selçuklu hatunlarının da divanları vardır. Divan-ı Tuğra, devletin iç ve dış yazışmalarını yürüten birimdir. Bugünün özel kalemleri ve yazı işleri müdürlükleri gibi düşünebiliriz. Burada Arapça ve Farsçayı iyi bilen kültürlü kişiler bulunurdu. Osmanlı Devleti'nde ise bu kurula nişancı denirdi.

Selçuklularda Divan-ı Tuğra Ne İş Yapar, Başkanı Kim, Görevi ve Özellikleri Neler?

Bir diğer adı Divan-ı inşa'dır. Büyük Selçuklularda Divan- ı Tuğra, sultanın vilayetlerle ve eyaletlerle haberleşmesini sağlar, berat, nişan veya menşur denilen hükümdar tuğrasını taşıyan, arazi ve tayinlere ait vesikaları verirdi. Divan-ı Tuğra' nın başkanı Tuğracı' dır. Tuğracının görevi, sultan ava çıktığı zaman, maiyetinde bulunup vezire vekalet etmekti. Resmi yazışmalara hükümdarın tuğrasını çekmektir. Sözcük menşei olarak Türkçedir ve başlangıçta sadece Türk hükümdarlarının hâkimiyet sembolü olarak kullandığı ok ile yaydan oluşan bir şekli ifade etmiş, Büyük Selçuklu Devleti döneminden itibaren ise, tevki, imza, mühür gibi anlamları karşılar hale gelmiştir. Buna ek olarak, aynı terim, dönemde devlet meselelerinin görüşülüp karara bağlandığı bir nevi bakanlar kurulu olan Divan-ı Ala'nın bir kolunu oluşturan ve devletin dış ilişkilerine dair işlerin düzenlendiği Divan-ı İnşa 'ya ismini vererek, bu ismin neticede Divan-ı Tuğra olarak değişmesine amil olmuştur.