İslam ve Türk mimarisinin önemli bir örneği olan Diyarbakır Ulu Camii, turistlerin ilgisini çekmektedir. Zengin tarihi, kültürel ve sanatsal özellikleri sayesinde görenleri hayran bırakmaktadır. Bu tarihi camiyi ziyaret ederken saygılı olmak ve dini kurallara uymak oldukça önemlidir. Diyarbakır Ulu Cami nerede, hangi ilçede, yol tarifi ile nasıl gidilir öğrenmek ise yolcular için faydalı olabilir.
Diyarbakır Ulu Camii'ye ulaşmak için aşağıdaki yol tariflerini kullanabilirsiniz. Cami, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde, şehir merkezinde yer aldığından dolayı ulaşım oldukça kolaydır.
Sur ilçesine varmak için yolculuğa, Diyarbakır merkezden başlayın. Şehir merkezinden Sur ilçesi yaklaşık 2-3 kilometre uzaklıktadır. İnönü Bulvarı boyunca ilerleyin ve Sur ilçesine doğru devam edin. Daha sonra İnönü Bulvarı'ndan Gazi Caddesi'ne dönün. Gazi Caddesi üzerinde ilerlerken Ulu Camii'ye yaklaşmış olacaksınız. Gazi Caddesi'nden Cami Sokağı'na dönün. Ulu Camii, Cami Sokağı üzerinde yer almaktadır. Camiinin çevresinde araç park edebileceğiniz otopark alanları bulunmaktadır. Aracınızı uygun bir yere park edin ve yürüyerek camiye ulaşın.
Diyarbakır'dan Sur ilçesine giden belediye otobüslerine veya dolmuşlara binin. A1, A2, A3, A4, B6, E8, M3, BS1, F2, AZ ve B3 belediye otobüsü hatları ile RAYBÜS tren hatları, Sur ilçesinin yakınlarından geçmektedir. Sur ilçesindeki duraklardan birinde inin. "Sur İçi" veya "Gazi Caddesi" durakları ise Ulu Camii'ye en yakın duraklardır. Sur ilçesinde indikten sonra Gazi Caddesi boyunca yürüyün. Cami Sokağı'na dönerek Ulu Camii'ye ulaşabilirsiniz.
Diyarbakır şehir merkezinde taksiye binerek Ulu Camii'ye gitmek istediğinizi söyleyin. Taksi şoförü, sizi doğrudan Ulu Camii'ye götürecektir.
Diyarbakır'dan yürüyerek Sur ilçesine doğru ilerleyin. İnönü Bulvarı ve Gazi Caddesi boyunca yürüyerek Ulu Camii'ye ulaşabilirsiniz. Cami Sokağı'na dönerek camiye varabilirsiniz.
Diyarbakır Ulu Camii'nin bulunduğu yerde, eskiden Romalılara ait bir pagan tapınağı yapılmıştı. Bu tapınak daha sonra Bizans döneminde kiliseye dönüştürülmüştür. 639 yılında Diyarbakır, İslam orduları tarafından fethedilmiş ve mevcut kilise camiye çevrilmiştir. 1091 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah döneminde önemli bir restorasyon geçirmiştir. Bu dönemde caminin yapısında büyük değişiklikler yapılmış ve bugünkü şeklini almıştır. Artuklu Beyliği döneminde, özellikle 12. yüzyılda cami çeşitli eklemeler ve onarımlar görmüştür. Bu dönemde, bir eğitim merkezi olarak da kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde de cami çeşitli restorasyonlar geçirmiş ve günümüze kadar korunmuştur.
Diyarbakır Ulu Camii, İslam ve önceki dönem mimari unsurlarını bir arada barındırır.
Cami, geniş bir avluya sahiptir. Avlunun ortasında bir şadırvan bulunmakta ve etrafında dört ana sundurma yer alır.
Camii, zarif taş işçiliği ile dikkat çeken bir minareye sahiptir. Minare, özellikle Selçuklu mimarisinin etkilerini taşır.
İç mekanda geniş bir namaz kılma alanı bulunur. Mihrab ve minber, zarif taş işçiliği ile süslenmiştir. İç mekanda ayrıca çeşitli Arapça yazıtlar ve mozaikler bulunur.
Yapı, özellikle taş işçiliği ile ünlüdür. Cephelerinde ve iç mekanda kullanılan taşların işçiliği ve motifler dikkat çekicidir.
Giriş kapıları ve duvarlarında çeşitli Arapça yazıtlar ve süslemeler yer alır. Bu yazıtlar, caminin tarihini ve dini önemini anlatmaktadır.
