DNA ve RNA’nın Ortak Özellikleri Nelerdir? DNA ve RNA'da Ortak Bulunan Yapılar ve Bağlar
Tüm yaşamsal faaliyetler hücreler tarafından yönetilir. Hücrenin genetik materyalleri DNA ve RNA tarafından taşınır. DNA ve RNA ortak özellikleri kadar birçok farklılıkları da vardır. DNA ve RNA’nın ortak özellikleri ve farklılıkları, yapılarına göre ve görevlerine göre sıralanabilir. DNA ve RNA’nın birçok ortak özeliği vardır. DNA ve RNA’da ortak bulunan yapılar ve bağlar fosfatlar, şekerler, azotlu organik bazlar, hidrojen bağları gibi ortak yapıları vardır.
Hücrenin en önemli organelleri DNA ve RNA'dır. DNA ve RNA'nın yapı birimi nükleotidlerdir. DNA ve RNA ortak özellikleri, sadece nükleotidler değildir. DNA ve RNA'nın ortak özellikleri ve farklılıkları, genellikle yapılarına göre sıralansa da çoğu zaman görevlerine göre de sıralanabilir. DNA ve RNA'da ortak bulunan yapılar ve bağlar: Adenin azotlu organik bazı, Timin azotlu organik bazı, Guanin azotlu organik bazı ve bunlar arasında bulunan hidrojen bağlarıdır.
DNA Nedir?
Hücre, canlının en küçük yapı ve görev birimidir. Hücre ökaryot ve prokaryot olmak üzere ikiye ayrılır. DNA hücrenin yönetici molekülüdür. DNA ökaryot hücrelerde çekirdekte bulunurken prokaryot hücrelerde sitoplazmada başıboş haldedir. DNA'nın açık adı Deoksiribo Nükleik Asittir. DNA hücrenin yönetici molekülüdür. Canlının tüm yaşamsal faaliyetleri ile birlikte kalıtımına da görev alır.
DNA'nın görev birimi genler iken yapı birimi nükleotidlerdir. Nükleotidler; fosfat, beş karbonlu deoksiriboz şekeri ve azotlu organik bazlardan oluşur. Nükleotidlerin arasında zayıf hidrojen bağları vardır ve bu zayıf hidrojen bağları ile birbirlerine bağlanırlar. Nükleotidler içeriğindeki azotlu organik bazlara göre isimlendirilirler. DNA da 4 farklı azotlu organik baz çeşidi vardır. DNA'nın azotlu organik baz çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Adenin (A) azotlu organik bazı
- Timin (T) azotlu organik bazı
- Guanin (G) azotlu organik bazı
- Sitozin (C) azotlu organik bazı
RNA Nedir?
RNA'nın işlevi DNA'daki genetik kodu sentezlemek, taşımak ve yorumlamaktır. Hücre çekirdeğinde DNA belirli enzimler sayesinde pre-mRNA olarak yazılır. Pre-mRNA belirli süreçlerden geçtikten sonra çekirdekten çıkarak ribozomal RNA yani ribozoma gider ve orda tRNA'lar, mRNA' daki kodları çözerek uygun amino asitleri yani proteinlerin yapı taşlarını birleştirir ve protein sentezlenir.
RNA, ribonükleik asit demektir ve uzun nükleotid zincirlidir. Bu zincirde DNA gibi nükleotidlerden oluşur. RNA nükleotidi, azotlu organik baz, bir riboz şeker, bir fosfat içerir. RNA'lar genellikle tek iplikli olarak bilinse de, tRNA gibi bazı özel RNA'lar belirli bölgelerinde hidrojen bağı kurabilir. RNA'daki nükleotidler de aynı DNA'daki gibi yapısındaki azotlu organik bazlara göre isim alırlar. RNA'da bulunan azotlu organik bazları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Adenin (A) azotlu organik bazı
- Timin (T) azotlu organik bazı
- Guanin (G) azotlu organik bazı
- Urasil (U) azotlu organik bazı
DNA ve RNA'nın Ortak Özellikleri Nelerdir? DNA ve RNA'da Ortak Bulunan Yapılar ve Bağlar
DNA ve RNA'nın birçok ortak özeliği vardır. Bu ortak özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- İkisi de fosfat bulunur.
- İkisinde de ortak bulunan azotlu organik bazlar şu şekilde sıralayabiliriz: Adenin, Guanin, Sitozin.
- İkisi de iki iplik arasında hidrojen bağı kurabilir.
- İkisi de merkezi dogmada yer alır ve protein sentezi için çok önemlidirler.
- İkisinin de yapısı nükleik asittir.
- İkisi de ortamı iskeletlerindeki fosfat grubu sayesinde asidik hale getirebilirler.
- İkisine de proteinler ve enzimler bağlanabilir.
- Nükleaz enzimleri DNA ve RNA'ya bağlanarak onları sindirebilir.
DNA ve RNA Arasındaki Farklılıklar Nelerdir?
Genetik olayların hücrede moleküler düzeydeki temeli genetik materyal görevini üstlenen nükleik asitlerin yapı ve özelliklerine dayanır. Nükleik asitlerin iki türü vardır. Bunlar DNA ve RNA'dır. DNA ve RNA arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sadece RNA'da bulunan baz Urasil, sadece DNA'da bulunan baz ise Timindir.
- DNA'nın iskeletinde fosfat grubu ve deoksiriboz şekeri varken, RNA'nın iskeletinde ise fosfat grubu ve riboz şekeri bulunur.
- DNA Polimeraz enzimi DNA'ya bağlanarak replikasyonu gerçekleştirir.
- DNA'nın zincir şekli çift zincir iken RNA'nın zincir şekli tek zincirlidir(tRNA hariç).
- DNA'nın yapısındaki şeker Deoksiriboz şekeri iken RNA'nın yapısındaki şeker riboz şekeridir.
- Deoksiribonükleaz (DNAaz) ile hidrolize olur iken, Ribonükleaz (RNAaz) ile hidroliz olur.
- DNA da "A=T, G=C" eşitliği var iken RNA da eşitlik zorunlu değildir.
- DNA kendini eşleyebilir iken RNA kendini eşleyemez.
- DNA tek çeşit iken RNA'nın üç çeşidi vardır. Bunlar: mRNA, tRNA, rRNA'dır.