Dört Halife Dönemi Özellikleri ve Gelişmeleri, 4 Büyük Halife Kimdir, Kaç Yıl Sürdü, Neden Sona Erdi?

Halifelik Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam etse ilk dört halife Dört Büyük Halife olarak anılmaktadır. Bu dönemde İslam Devleti'nin sınırları genişlemiş, İslamiyet çok daha hızlı bir şekilde yayılmaya başlanmıştır.

DÖRT HALİFE KİMDİR?

Dört Halife Dönemi'nin diğer bir adı da Hulefa-yi Raşidin'dir ve Hz. Muhammed'in ölümü ile başlamıştır. Dört Halife aşağıda sırası ile verilmiştir:

• Hz. Ebubekir
• Hz. Ömer
• Hz. Osman
• Hz. Ali

Dört büyük halife dönemi 661 yılında Hz. Ali'nin öldürülmesi ile birlikte bitmiştir. Halifelerin en önemli görevi İslamiyeti yaymaktı. Kuran-ı Kerim'i ve Kuran-ı Kerim'in değiştirilmesine engellemek de onların görevlerinden birisiydi. Hz. Muhammed'in ölümünden sonra yaşanan iç karışıklara rağmen İslamiyet yayılmaya devam etmiştir.

DÖRT HALİFE DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ

Dört Halife Dönemi'nde genellikle İslamiyet'i yaymaya ve İslam Devleti'nin sınırları genişletilmeye çalışılmıştır. Dört Halife Dönemi'nde fethedilen yerler ve halifelerin özellikleri aşağıda verildiği gibidir:

• Hz. Ebubekir (632-634): Hz. Ebubekir'in halifeliğe seçilmesinin en önemli nedenlerinden birisi Hz. Muhammed'i çok yakından tanımasıdır. Hz. Ebubekir Dönemi'nde yalancı Müslümanlar artış göstermişti. Hz. Muhammed'in ölümünden sonra halife olan Hz. Ebubekir ilk icraat olarak yalancı Müslümanlara karşı Yemame Savaşlarını yapmıştır. Sonrasında zekat vermeyi reddeden kişilere karşı Ridde Savaşı'nı yapıp huzursuzluk ortamını bastırarak otoriteyi yeniden sağlamıştır. Hz. Ebubekir dağınık şekilde olan Kuran'ı Kerim'i birleştirip kitaplaştırarak Kuran'ın ilk halinin korunmasına katkıda bulunmuştur. Arap Yarımadası'nı da fethetmiş ve Arap Yarımadası'nda ilk defa siyasal birlik sağlamıştır. Irak'ta bulunan Sasanilere ait olan Hire Beyliği'ni ele geçirdi. İlk kez fetihler Arap Yarımadası'nın dışına çıktı. 634 yılında Yermük Savaşı ile Bizans'ı yendi.
• Hz. Ömer (634-644): Hz. Ebubekir ölmeden önce vasiyetinde Hz. Ömer'in kendisinden sonraki halife olması konusunda isteğini dile getirmiştir. Müslümanlar bu vasiyeti yerine getirmişlerdir. Hz. Ömer döneminin en belirgin özelliği fetihlere verilen önemdir. Ecnadin Savaşı gerçekleştirilmiş ve Şam fethedilmiştir. Kudüs kuşatılmıştır. Köprü Savaşı ile İslam Devleti ilk yenilgisini almış ancak sonradan Kadisiye Savaşı ile Irak alınmıştır. Nihavend Savaşı ile de İran fetihleri tamamlanmıştır. Sınırlar Hazar Denizi'ne kadar ulaşmış ve Türkler ile Müslümanlar ilk defa karşılaşmıştır. Mısır tamamen alınmış ve yönetim in kolaylaşması için devlet vilayetlere bölünmüştür. Yine Hz. Ömer döneminde ilk düzenli İslam ordusunun kurulması ile ordugâh şehirler oluşmuştur. Beyt'ül Mal adı verilen ilk hazine oluşturulmuştur. İkta denilen bir sistem geliştirilmiştir. Hicri takvim de yine bu dönemde ilk kez kullanılmaya başlanmıştır.
• Hz. Osman (644-656): İslam devletinde ilk iç karışıkların bu dönemde çıkması Hz. Osman Dönemini önemli kılan özelliklerden birisidir. Bu dönemin bir diğer önemli özelliği ise Kuran'ın bu dönemde çoğaltılmaya başlaması olmuştur. Hz. Osman Dönemi'nde Libya ile Tunus'un fethi tamamlanmıştır. Sonrasında sınırlar Kafkaslara kadar ulaşmıştır ancak Hazar Türkleri İslam Devleti'ni yendiği için geri çekilmek zorunda kalınmıştır. İslam Donanması kurulmuş ve ordunun gücü artmıştır. Hz. Osman'ın devlet kadrolarına kendi akrabalarını yerleştirmesi sonucunda ilk karışıklıklar başladı ve Kufe ile Mısır'da ilk isyanlar çıktı. İsyancılar Medine'ye gelerek Hz. Osman'ın şehit olmasına neden olmuşlardır.
• Hz. Ali (656-661): İslam Devleti'nde dört büyük halife adıyla anılan halifelerin sonuncusudur. Hz. Ali İslam dini peygamberi olan Hz. Muhammed'in hem damadı hem de amcasının oğludur. Hz. Ali halifeliğe Medine halkının desteği ile getirilmiştir. Ancak Emeviler Hz. Osman'ın şehit eden kişinin bulunmayışı nedeni ile Hz. Ali'ye biat etmeyi reddetmişlerdir. Müslümanlar arasında birlik ve düzen gittikçe bozulmuştur. Hz. Ayşe de dahil olmak üzere bazı Müslümanların Hz. Ali'ye karşı çıkışından sonra ilk ciddi çatışma olan Cemel Vakası (Deve Olayı) meydana gelmiştir. Sıffin Savaşı gerçekleşirken Şam valisi Muaviye'nin Hz. Ali'ye karşı ordu kurması ile ilk iç savaş da yine Hz. Ali Dönemi'nde yaşanmıştır. Hariciler iç karışıklıkların bitmesi için Hz. Ali, Muaviye ve Amr Bin As'ın öldürülmesi gerektiğini düşünerek üçüne de suikast hazırlamışlardır. Amr Bin As ve Muaviye bu suikastten kurtulmuştur. Ancak Hz. Ali bu suikast ile şehir edilmiş ve Dört Halife Dönemi sona ermiştir.

Dört Halife Dönemi kaç yıl sürmüştür sorusuna verilecek cevap 632 ile 661 arası yani 29 yıldır.

DÖRT HALİFE DÖNEMİ'NDE MEYDANA GELEN GELİŞMELER

• Teşkilatlanma çalışmaları başlamıştır. Özellikle Hz. Ömer döneminde sınırların büyük bir hızla genişlemesi ile idari, sosyal, siyasi ve ekonomik alanlarda yapılan düzenlenmeler ile devletin kurumsallaşması hızlanmıştır.
• Kuran'ı kerim kitaplaştırılmış ve çoğaltılmıştır. Hz. Muhammed'e gelen ayetler, ayetlerin ilk geldiği dönemlerde derilerin, taşların, yaprakların üzerine yazılmaktaydı. Hz. Ebubekir buna bir son vermek için Kuran'ı Kerim'i tek bir kitap haline getirmiştir. Hz. Osman döneminde ise çoğaltılmış ve önemli merkezlere birer kopyasının gönderilmesi sağlanmıştır.
• Ülke yönetim birimlerine ayrılmıştır. Bu yönetim birimlerinin kontrolü için de başına valiler atanmıştır.
• İlk takvim düzenlemesi yapılmıştır. Hicri Takvim başlangıç olarak Hicret'i ele almaktadır.

• #dört halife