Düzeltme İşareti Kullanımı - Düzeltme Nerede Kullanılır, Klavyede Nasıl Yapılır, Kullanıldığı Yerlere Örnek Cümleler

Düzeltme işareti nerede kullanılır cümlesi harflere yapılan eklentiyi simgelemektedir. Aynı zamanda cümlede noktalama işaretleri düzeltme, yazılışları aynı olup anlamları ve okunuşları farklı olduğunda kullanılır. Buda diyakritik işareti temsil etmektedir yani ton ve telaffuz için eklenen düzeltme imdir. Dolayısıyla diyakritik işaret düzeltme işareti nedir sorusuna yanıt sağlar. Diğer bir deyişle şapka işareti nerelerde kullanılır üç farklı madde de anlatılmıştır.

Düzeltme işareti nerede kullanılır ve düzeltme işareti nedir sorularına bu yazıda odaklanılmıştır. Çünkü Türkçe dil bilgisinde bu işaret, ihtiyaç duyulan bir işarettir. Cümlede noktalama işaretleri düzeltme TDK'nın da açıkladığı üzere üç çerçevede ele alınmıştır. Diğer bir adıyla bu işaret şapka işareti ve düzeltme imi olarak da literatürde yer almaktadır. Bu nedenle şapka işareti nerede kullanılır veya düzeltme işareti neden kullanılır gibi başlıklarla da bilgi edinilebilir.

Düzeltme İşareti Nerede Kullanılır?

Türkçe dili eklemeli bir dildir. Bunun yanında daha birçok farklı özelliği barındırmaktadır. Dil bilgisi her eğitim öğretim yılında, bir ders niteliğinde karşımıza çıkmaktadır. Derslerin içeriği, Türkçe dil yapısını anlamamız üzerine kurulu bir içeriğe sahiptir. Düzeltme işareti, düzeltme imi ya da şapka işareti de dil bilgisi ders içeriklerinde karşılaşılan konulardır. Düzeltme işareti görevi iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bunlar inceltme görevi ve uzatma görevidir. Türk Dil Kurumu ise düzeltme işaretinden bahsederken üç madde de ele almıştır. Bunlar:

Yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hal (sebze, meyve vb. satılan yer), hâl (durum, vaziyet); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); rahim (esirgeme), rahîm (koruyan, acıyan); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu) vb.
Arapça ve Farsçadan dilimize giren birtakım kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur: dergâh, gâvur, karargâh, tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, hikâye, kâfir, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; gülgûn, merzengûş; mahkûm, mezkûr, sükûn, sükût vb. Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri de düzeltme işareti ile yazılır: Halûk, Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye, Lâdik, Lâpseki, Selânik vb.
Nispet ekinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (İslam) dini ve dinî (bilgiler), (fizik) ilmi ve ilmî (tartışmalar), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar) vb.

Düzeltme İşareti (Şapka) Görevleri, Örnekleri ve Kullanıldığı Yerler

Düzeltme İşaretinin iki farklı görevi vardır. İlki inceltme görevidir. Düzeltme işareti Türkçe olmayan kelimelerde kullanıldığından g, k, l harflerinde inceltme görevi görmektedir. Örnek olarak tezgâh, yadigâr, rüzgâr, yegâne, bekâr, dükkân, hikâye, kâfir, kâğıt, kâr, kâtip, mekân, mahkûm, mezkûr, sükûn, sükût, ahlâk, evlât, sülâle, telâş, villâ, vilâyet verilebilir.

İkinci görevi ise uzatma görevidir. Türkçe de uzun ünlü olmadığından uzun ünlünün üstüne düzeltme işareti konur. Uzatma görevi de kendi içinde üçe ayrılır. İlki uzun ünlüleri ifade ederek, aynı harflerle yazılan kelimelerin birbirinden ayırt edilmelerini sağlamaktır. Örneğin Âdet: gelenek, alışkanlık, adet: sayı. İkincisi Arapça kelimeleri sıfat yapan ve yine Arapça bir ek olan nispet "i"sini belirtme hâl ekinden ve iyelik ekinden ayırt etmek için bu "i"nin üzerine konur. Örneğin adlî, anî, adî, ailevî, an'anevî, askerî. Üçüncüsü aynı harflerle yazılan ama hem farklı dillerden olan hem de işlevleri ve okunuşları farklı olan "bi"leri ayırt etmek için kullanılır. Örneğin bîvefa, bîtaraf.