Analoji Ne Demek? Felsefede Analoji Tekniği Anlamı Nedir, Örnekleri Neler?

Analoji felsefik bir terim olup hem felsefede hem de eğitimlerde kullanılır. Bu kelime daha çok benzerlik anlamı üzerinden değerlendirilir. Analoji iki ayrı terim arasında benzerlik kurarak buradan bir çıkarım oluşturur. Analojinin bir amacı da bilinmeyenler ile bilinenler arsında bir bağ luşturmaktır. Eğitimle ilgili olarak da aynı şekilde kullanılır.

FELSEFEDE ANALOJİ NEDİR?

Analoji temsil veya benzeşim isimleri olarak da bilinir. Analojinin bir tür akıl yürütme olduğunu söyleyebiliriz. Aklımız bazı nesnelerin birbirleriyle olan benzerliklerinden yola çıkan bir yol izlemedir. Bu akıl yürütme işlemi iki şeyin benzerliğinden kaynaklı biri hakkında hüküm verildiğinde bu hükmün diğeri içinde geçerli olması anlamına gelir.

Bu duruma örnek verecek olursak eğer, Gezegenimiz Dünya kendi ekseni etrafında dönmektedir. Bunun sonucunda gece ve gündüz oluşmaktadır. Mars da aynı Dünya gibi kendi ekseni etrafında dönmektedir. O zaman Marsta da gece ve gündüz oluşmaktadır. Bu örnekte analoji yapılmıştır. İki durum arasında bulunan benzerlik dolayısı ile iki gezegen için de aynı yargıya varılmıştır. Mars ve Dünya arasında bulunun benzerlik iki gezegenin de kendi etrafında dönmesidir. Bunların sonucunda ise Dünyada gece ve gündüz olayı varsa Marsta da aynı olay oluyordur sonucuna varılmıştır.

ANALOJİ NE DEMEK?

Analoji kelimesi, felsefik bir terim olarak sıkça karşımıza çıkan kelimelerden bir tanesidir. Analoji kelimesinin kökeni Fransızca'ya dayanmaktadır. TDK'ye göre analoji kelimesinin anlamı şu şeklide karşımıza çıkmaktadır: "Ortak bazı yönleri bulunan iki şey arasındaki benzeşme, örnekseme". Mantık terimi olarak ise "andırışma".

ANALOJİ ÖRNEKLERİ

1. "Aslan Ahmet geliyor." Dediğimiz zaman Ahmet ve aslan arasında analoji yapmış oluruz. Ahmet'in cesur, güçlü, biri olduğunu söylemeye çalışmışızdır.
2. Yaşadığımız Dünyada canlılığın su ile var olduğunu hepimiz bilmekteyiz. Bir yerde bir gezegen bulunduğunda eğer bu gezegende su var ise bu gezegende canlı yaşam vardır çıkarımı yapmamız bir analoji örneğidir.
3. Çocukları yarış atına çevirmek. (Sınavlarda çocukların birbiri ile yarışması için ortam hazırlamak)
4. Kalbin pompaya benzetilmesi.
5. Gözün bir fotoğraf makinesine benzetilmesi.
6. "Melek gibi bir insandır." Dediğimiz zaman melek ile o insan arasında analoji yapmış oluruz. O insanın masum ve temiz olduğunu söylemek isteriz.

ANALOJİ (BENZETİM) TEKNİĞİ

Özellikle okul öncesi eğitimdeki çocuklar meraklı, araştırmacı, sonuç çıkarmaya yönelik hayal güçlerini kullanarak sık sık soru soran ve sorularının yanıtlanmasında ısrarcılardır. Bu sebeple çocukların gelişimlerini desteklemek amacı ile öğrenmelerine fırsatlar yaratmak için uygun ortamlar hazırlamak önemlidir.

Benzetim tekniğinde; öğrencilerin olayları gerçekmiş gibi ele alıp üzerinde çalışmalar yapması esastır. Gerçek durumların önemli boyutları çocukların anlayabileceği bir şekilde öğrencilere aktarılır. Analojiler bilinen şeyler ile bilinmeyenler arasında bir bağ oluşturmaya çalışır. Bu bağ direkt olarak bir kelimenin anlamı olabilir ya da başka bir olay ile benzetme olabilir.

Analoji (benzetim) tekniği uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.

Bunlar :

• Öğrencilerin sahip olduğu ön bilgiler iyi şekilde anlanmış olmalıdır.
• Benzeyen konu benzetilen konudan kolay olmalıdır.
• Benzetmelerin resimlendirilmesi konunun üzerinde olumlu etkileri vardır.

Analojiler 3'e ayrılır.

1. Basit analojiler: Direkt olarak iki şeyin birbirine benzetilmesidir. Örnek olarak : Kalbin pompaya benzetilmesi, fay hatlarının ok ve yaylara benzetilmesi gibi.
2. Hikaye tarzı analojiler: Bir olayın başka bir olaya benzeterek açıklanması. Örnek olarak : Vücut savunma sisteminin bir kaleye benzetilmesi olayının hikaye tarzında açıklanması.
3. Oyunlaştırılmış analojiler: olayları çocukları oynatarak açıklamaktır. Örnek olarak : fotosentez olayının insanların yemek pişirmesine benzeterek bu konu hakkında oyun oynatabiliriz.

Kişisel Analoji: Karşılaştırılan düşünce ve nesneler ile ilişkilendirilerek problemlerin parçası olduklarını hissetmelerine yönelik olarak empati kurmayı gerektiren bir analoji şeklidir.

Basit Analoji: Herhangi bir şeyin direkt olarak başka bir şey ile benzetilmesidir.

ANALOJİ İLE METAFOR FARKI NEDİR?

Metafor ve analoji aslında ikisi de mecaz çeşitlerindendir. İkisinin de görevi bir şeyleri birbirine benzetmektir.

Analoji genellikle birbirine doğrudan benzeyen şeyleri, birbirini andıran şeyleri birbirine benzetmek için kullanılır. Daha rahat anlamak esastır. Ancak metaforda böyle bir kaygı güdülmez. Metafor daha çok birbiri arasında anlam yönünden benzerlik olmayan iki şeyi birbirine ortak bir özellik üzerinden benzetir.