Felsefede subjektif nedir? Subjektif ahlak kuralları nelerdir?
Akademik çalışmalarda, hukuk metinlerinde, bilimsel açıklamalarda, felsefede ve sanatta kullanılan dil ile günlük konuşma dili arasında gözle görülebilen farklılıklar bulunur. Akademik dile hakim olmayanlar herhangi bir yerde böyle bir metinle karşılaştıklarında bazı ifadelerin ne anlama geldiğini anlamadıklarını fark ederler çünkü bu metinlerde terimsel ifadelere sıkça kullanılır. Günlük konuşma dilinde pek rastlanmayan subjektif ve objektif kelimeleri de sık sık merak edilen ve araştırılan kelimeler arasında yer alır.
Okuduğumuz metinlerde, izlediğimiz tartışma programlarında ya da belgesellerde "objektif yorum" ve "subjektif yorum" kalıplarına rastlarız. Objektif ve subjektif kelimelerinin çok fazla karıştırıldığı biliniyor. Türkçe'ye Fransızcadan geçen bu iki kelimenin tanımlarını, ayrıştıkları yerleri ve subjektif kelimesinin karşıladığı anlamı sizler için derledik.
SUBJEKTİF NE DEMEK?
Dilimize Fransızcadan geçen subjektif kelimesi Türkçe'ye "öznellik" olarak çevrilir. Subjektif kelime anlamı olarak "öznel" kelimesine karşılık gelir.
SUBJEKTİF NEDİR?
Kişisel, öznel, göreceli anlamlarına da karşılık gelebilen subjektif kelimesi herhangi bir durumun bir kişiye göre taşıdığı anlamı ve yorumu ifade etmek için kullanılan bir tanımlamadır. Herkes tarafından kabul edilen ve doğruluğunu ispatlanmış, nesnel, kişiye göre değişmeyen objektif kelimesinin zıttı olara bilinir. Subjektif fikir sadece sahibini ilgilendiren ve sahibi tarafından kabul görülen fikirdir. Pozitif bilimler sübjektif fikirlere dayandırılamaz. Sübjektif fikirler her an değişebilir.
SUBJEKTİF SAĞLIK NEDİR?
Canlıların vücudunun ve ruhunun hastalıklardan ve anormal bir gidişattan uzak olması durumu sağlıklı olduğu anlamına gelir. Bir insanın sağlıklı olduğuna, konunun uzmanı bir doktorun muayenesi ve bilimsel testlerin sonucunda karar verilir. Bu karar objektif bir karardır.
Subjektif sağlık ise kişinin kendi bedensel ve ruhsal durumu ile ilgili bir karara varmasıdır. Hiçbir bilimsel dayanağı olmayan ama kişinin "ben sağlıklıyım" açıklamasında bulunması subjektif sağlıktır.
Ancak bir kişinin sağlıklı olabilmesi için objektif sağlık kadar subjektif sağlık da önem taşır. Bir kişinin kendini sağlıklı ve iyi hissetmesi önemlidir.
SUBJEKTİF HUKUK NEDİR?
Hukun temelinde kanunlar vardır. Kanunlar karşısında herkes eşittir ve uygulamada kişiye göre bir tutum takınılamaz. Herkes için aynı olan kurallar ve yasalar objektif hukuku oluşturur.
Subjektif hukuk ise objektif hukukun sağladığı hakların ve gücün belli bir kişiye tanıdığı özgürlüklere ve yetkilere verilen isimdir.
FELSEFEDE SUBJEKTİF NEDİR?
Elbette yaşamı ve insanı anlamlandırmak adına çalışmalar yürüten felsefe, subjektiflik üzerine de çalışmalar yürütmüştür. Felsefe akımlarının içinde subjektiflik de kendine yer bulmuştur. Felsefede subjektiflik fikirlerin temeline özneyi koyar. Nesnelerin ve genel yargıların hiçbir anlam taşımadığı bu akımda fikirler ve kararlar öznenin merkezde olduğu fikirlerdir.
Öznellik felsefesinin idealizmle benzerlikleri görülmektedir. Aynı zamanda ahlak felsefesi ve sanat felsefesinde de subjektifliğin etkilerine rastlanır.
Sanat felsefesinde subjektif anlayışın somut karşılığı da bulunur. Örneğin, subjektifliği benimseyen düşünürler sanatta herkes tarafından kabul görmüş bir estetik algının gerekliliğini reddeder. Bu görüşteki düşünürlere göre estetik tamamıyla kişiseldir ve değişkendir. Bir sanat eserinin değerini belirleyen şeyin kişide uyandırdığı hislerin belirleyebileceğini düşünürler.
SUBJEKTİF AHLAK KURALLARI NEDİR?
Sosyal ilişkilerinin temelinde yatan ahlak kuralları da kendi içinde onjektif ahlak kuralları ve subjektif ahlak kuralları olarak ayrışır. Kişiler arasındaki iletişimi düzenleyen, iyileştiren sosyal kurallar objektif ahlak kuralları olarak anılır. Örneğin birine söz verildiği zaman tutulması gerekliliği objektif ahlak kurallarından biridir. Bir başkasına karşı sorumluluğun var olduğu ahlak kuralları objektif ahlak kuralları olarak tanımlanabilir.
Subjektif ahlak kuralları kişinin kendiyle ilgili verdiği kararları oluşturur. Subjektif ahlak kurallarında kişi kendisi için yanlış olduğunu bildiği şeylerden kaçınır. Örneğin kişi kendisi için iyi bir insan olmayı önemsiyorsa kendine karşı yalan söylememeyi ve kötü hisler beslememeyi de önemseyecektir.