Fotometre ve spektrofotometre arasındaki fark nedir?
Fotometre ve spektrofotometre, elektrik ve elektronik bölümünü okuyanların ve mezunlarının çok iyi bildiği iki farklı cihazdır. Bu cihazları yalnızca bu cihazı kullanan ve üreten elektronikçiler değil, aynı zamanda birçok meslek grubu da bilmektedir. Çünkü fotometre de spektrofotometre de birçok farklı alanda birçok farklı meslek grubuna ve kişiye hitap etmekte, işlerini kolaylaştırmakta ve mümkün kılmaktadır. Peki fotometre ve spektrofotometre arasındaki fark nedir?
Fotometre, kendi başına ölçümler yapan bir cihazdır. Aynı şekilde spektrofotometre de farklı bir alanda ölçüm yapmakta ve kullanılmaktadır. Peki fotometre ve spektrofotometre arasındaki fark nedir?
Fotometre ve Spektrofotometre Arasındaki Fark
Fotometre, bilindiği üzere bir ışıkölçer olarak ışığı ölçmeyi hedeflemektedir. Işık, çoğu zaman farklı noktalardan farklı yoğunlukta gelir. Bunu da hesaplamanın en iyi yöntemi fotometredir. Spektrofotometre ise ışığın derinlik ve yoğunluğunu ölçmede kullanılır. Bir spektrofotometre, İnsan gözünün göremediği renkleri algılayabilir ve metamerizm'e düşmez.
Spektrofotomeri, bütün elektromanyetik spektruma uygulanırken, fotometri sadece görünür ışığa uygulanabilmektedir.
Fotometri, insan gözünün algılayabildiği toplam parlaklığı ölçmede kullanılır. Buna karşın spektrofotometri ise, ölçümlerin gerektiği bütün elektromanyetik spektrum aralığında, her dalga boyuncaki yoğunluğu detaylı bir biçimde ölçer.
Fotometre Nedir?
Bir fotometre, en temel amaç olarak ışığı ölçmeyi hedefler. Işık, her zaman sabit şekillerde gelmez, farklı farklı şekillerde gelir. Buna bağlı olarak da tek tip bir fotometreden söz etmek mümkün değildir. Fotometreler de bu nedenle birkaç farklı türe ayrılmışlardır.
Fotometre, aydınlatma sistemleri için kullanılmaktadır. Fotometre'nin Türk Dil Kurumunca karşılığı "ışıkölçer" olarak belirtilmektedir. Fotometreler, ışığın akışını, şiddetini, aydınlanma şiddetini, fotoğrafik uyarımını ve parıltı gibi değerlerini ölçmektedir.
Işığın şiddetini ölçmek için kullanılmakta olan fotometreler, "parıltının karşılaştırılması" temeline dayanmaktadır. Bu tip fotometrelere eşitlik fotometreleri denmektedir. Bu fotometrelerde bir ışık kaynağının şiddeti, daha önceden ışık şiddeti ölçülmüş bir değerden yardım alarak bulunur. İki lambanın arasında bir sıra boyu devam eden ve kayabilme özelliğine sahip olan bir fotometre başı bulunur. Fotometre başı; çok basit bir şekilde yapılmış, kama şeklindeki bir parçadan meydana gelmektedir. Kamanın iki yüzü de söz konusu iki kaynak tarafından aydınlatılmaktadır. Bu iki yüzdeki parıltılar birbiri ile karşılaştırılırlar. Lummer Brodh ve Bechstein başları, modern fotometreden en sık kullanılanlardır.
Fotometrenin Kullanım alanları birbirinden farklılık göstermektedir. Fotometreler, astronomi için yıldız ya da diğer gökte farklı noktalarda bulunan ışığı ölçmek için kullanılabildiği gibi, alevlerin şiddetini de ölçmekte kullanılabilirler.
Fotometrenin en sık kullanıldığı alan ise dijital fotoğrafçılıktır. Bir fotometre, fotoğrafta kullanıldığında doğru pozlama miktarını belirlemektedir. Işık her yere eşit yayılmaz. Bu nedenle ideal bir fotoğraf çekimi için ışık kesinlikle dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Fotometreler de burada devreye girmektedir. Bir fotometri, ortamda çekilebilecek en iyi fotoğrafı çekmek için arkadaki ışık miktarını ölçmeye yarar.
Spektrofotometre Nedir?
Spektrofotometre, bir renkölçer olarak tanımlanabilir. Maddenin renginin yoğunluğunu tespit eden, madde miktarı veya konsantrasyonunu da bulunmasını mümkün kılan cihazlardır. Spektrofotometre, maddenin renginde bulunan yoğunluğu ölçerek maddenin konsantrasyonunun ve miktarının bulunmasını sağlar. Bu cihazlar, güneş ışığı veya bir "tungsten" lambadan gelen ışık ile, insan gözünün beyaz olarak gördüğü, farklı farklı dalga boylarında mevcut olan ışık enerjilerinden oluşan bir karmadır.
Işığın spektrum analizini yapan, yani ışığın dalga boyu ve yoğunluklarını temel alan spektrofotometreler, içinde bulundurdukları ışık kaynağı vasıtasıyla numuneye bir ışık göndererek rengin yansıma enerji grafiğini ölçmektedir. Bu rengin yansıma kapasitesi de 38-740 nm arasındadır. Görünen ışıktaki dalga boyunun yansıma değerleri, rengin parmak izini oluşturmak için kullanılır. Tüm bunlar sayesinde sabit ışık kaynağı ile birlikte, renklerin parmak izini elde eder. Bu sayede spektrofotometreler, rengi kontrol ederken yaşanan yaygın bir problemden, yani metamerizmden etkilenmezler. Materizm de; iki rengin bir ışık kaynağı altında tek bir ışıkmış gibi görünürken, başka bir ışık kaynağında farklı bir biçimde gözükmesidir. Bunun nedeni de her ışık kaynağından gelen enerjinin spektral dağılımının birbirinden farklı olmasıdır. İnsanı gözü bilindiği gibi en iyi görme aracıdır. Fakat; dışarıdan gelen ışıkla renk karşılaştırması yapamaz. Bu nedenle de metamerizme karşı oldukça savunmasızdır.
Spektrofotometreler aracılığıyla ölçülen enerji grafiğinin matematiksel işleme dönüştürülmesi gerekmektedir. Spektrofotometrelerin ölçümünü matematiksel değerlere aktarmak için L, a ve b harflerinin sembolü olduğu koordinatlara dönüştürülmesi yapılır.