Gözlemci Bakış Açısı Nedir? Gözlemci Bakış Açısı Özellikleri ve Hikaye Örnekleri

Bilindiği gibi anlatım türleri üçe ayrılmaktadır. Bu üç anlatım türü arasında gözlemci bakış açısı da yer almaktadır. Genellikle hakim bakış açısı ile karıştırılan gözlemci bakış açısı hakim bakış açısından çok daha farklı özelliklere sahiptir. Gözlemci bakış açısı diğer bakış açıları ile karıştırıldığı için gözlemci bakış açısı nedir? gözlemci bakış açısı nasıl anlaşılır? Gözlemci bakış açısının özellikleri nelerdir? Gözlemci bakış açısı örnekleri nedir? Gibi pek çok soru sorulmaktadır. Gözlemci bakış açısı fark edilmesi oldukça kolay olan ve gözlemen dayanan bir bakış açısıdır. Tüm bu soruların cevapları için küçük bir araştırma yaptık ve yazımızın devamında sizler için derledik.

Gözlemci bakış açısı, anlatıcının gözlem yapan konumda olduğu bakış açısı türüdür. Bu bakış açısında olay örgüsü üçüncü ağızdan anlatılmaktadır. Anlatıcı kahramanlar hakkında gördüğü kadar bir bilgiye sahibidir. Birden fazla olayı sadece yorumlayabilmektedir. Gözlemci bakış açısı örnekleri ve daha fazlası yazımızın devamında yer almaktadır. Okumaya devam ederek gözlemci bakış açısı ile ilgili detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Gözlemci Bakış Açısı Nedir?

Gözlemci bakış açısının diğer bir ifade ediliş şekli objektif bakış açısıdır. Roman, masal ve hikâye tarzı eserlerde daha çok kullanılmaktadır. Bu bakış açısı, üçüncü tekil ya da çoğul şahıs kullanılarak anlatılmaktadır. Anlatıcı burada adeta kameraman görevindedir. Olayların en için ayrıntısına kadar inceleme yapar ve görebildiği kadar okuyucuya aktarmaya çalışır. Anlatıcı gördüklerinin dışında kahramanların içsel hallerine yönelik bir şey anlatmaz.

Aynı zamanda geçmişten ya da gelecekten de bahsetmemektedir. Yaşanan anda geçen olaylara odaklanmaktadır. Anlatıcı olayları aktarırken kişisel düşüncelerine yer vermemektedir. Olayları olduğu gibi anlatmaktadır. Bu nedenle de objektiflik ön plandadır. Gözlemci bakış açısı özellikleri ise şu şekildedir;

Bu bakış açısında anlatıcı kahramanlar hakkında herhangi bir bilgi vermemektedir. Kahramanlar hakkında oldukça sınırlı bir bilgiye sahiptir.
Anlatıcı metin içerisinde nesnel cümleler kullanmaktadır.
Kahramanların iç dünyalarını ve ruhsal hallerini bilmemektedir.
Anlatıcı tarafsızdır. Kendi yorumunu fazla eklememektedir.
Olay örgüsü üçüncü şahıs ağzı ile anlatılmaktadır.

Gözlemci Bakış Açısı Örnekleri Nelerdir?

Edebi metinlerde kullanılan gözlemci bakış açısı örnekleri şu şekildedir;

Örnek 1;

"Hayatında hiçbir şey ona kıymetli görünmemiş, peşinden koşmak, erişmek, sahip olmak arzusunu vermemişti. Etrafına daima bir yabancı gözüyle bakmış, hiçbir yere bağlanmak arzusu duymamış, bu yalnızlığının gururu içinde memnun olmaya çalışmıştı. Şimdi ilk defa bir şey istiyor, hem de korkunç bir şiddetle istiyordu. Fakat niçin bu istek imkansızlıkla beraber gelmişti? Niçin hayatının bu en büyük arzusunu şimdiye kadar belki yine içinde fakat en gizli yerlerde saklı duran bu arzuyu hapsedildiği yeri parçalayarak ortaya çıkar çıkmaz, öldürmeye mecbur kalıyordu? Niçin? Kimin için?..." (Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf)

Örnek 2;

"Bu Nihat eskiden böyle değilmiş. Annesi de böyle değilmiş söylediklerine göre, dokunsan kırılacak türden, dağlalesi gibi incecik bir kadınmış. İşte, pazaryerine bakan o geniş avlulu evde yaşarken babaları olacak adam günü birinde birdenbire bırakıp gitmiş bunları. Neden gitmiş bilmiyorum, bana işin bu yanını hiç anlatmadılar. Konu buraya gelip dayandığında, hüzünlü hüzünlü çalkalanan büyük bir iştahla o evin bulunduğu yöne doğru bakarak hep kadının güzelliğinden söz ettiler sonra; dürüstlüğünden, sessizliğinden ve kibarlığından söz ettiler. Öyle ki, sonunda adam sanki kadının bu özelliklerine dayanamayıp kaçmış gibi oldu benim gözümde. Ne bileyim, belki de gerçekten öyledir; gün gelmiş, bir kadının bu kadar iyi, bu kadar dürüst ve kibar oluşuna dayanamamıştır. Dayanamayınca da, ulan iyiliğin bu kadar da fazla be bu kadarı da fazla, diye almış başını çekip gitmiştir." (Hasan Ali Toptaş, Nihat)