HCl Nedir, Asit mi Baz mı? HCl Nedir, Hidroklorik Asit Nerelerde Kullanılır?

Hidroklorik asit, tarihte yeni kolaylıkların keşfinde önemli roller üstlenmiştir. Günümüz sanayiinde PVC, demir-çelik, gıda, su arıtımı gibi birçok alanda kullanılır. Güçlü asidik yapısı yüzünden ev ortamında güvenlik önlemleri alınmadan kullanıldığında cilde ve solunum sistemine zarar verir. Ayrıca temizlik esnasında başka asitlerle karıştırılmaması tavsiye edilir.

HCL NEDİR?

HCl bileşiğinin adı hidroklorik asittir ve halk arasında tuz ruhu olarak bilinir. Hidrojen ve klor elementlerinden oluşur. Oda sıcaklığı ve normal basınçta sıvı halinde bulunur ve ilk kez milattan sonra 800lerde Cabir bin Hayyan isimli simyacı tarafından elde edilmiştir. Sofra tuzunun sülfürik asit (vitriol) ile karıştırarak hidroklorik asit elde eden Cabir bin Hayyan, bu maddeyi uzun yıllar simya alanında kullanmıştır. Sanayideki önemi sanayi devrimi esnasında keşfedilmiş Leblanc ve Solvay işlemleri ile üretimine başlanmıştır.

Günümüzde PVC, demir-çelik, organik madde üretimi gıda sektörü gibi birçok alanda hidroklorik asit kullanılmaktadır fakat bu faydalarının yanı sıra hidroklorik asit temelde zehirli bir maddedir. İnsan dokuları başta olmak üzere çoğu yüzeye büyük tahribat verir. Hidroklorik asit ile çalışırken güvenlik önlemleri alınmalıdır. Aksi takdirde deride yanıklara neden olmaktadır ve solunum sistemi için tahriş edici özellik taşımaktadır.

HCL ASİT Mİ BAZ MI?

Hidrojen klorür çok güçlü bir asittir. HCl formül olarak yalnızca bir klor atomu (Cl) ile bir hidrojen atomundan (H) meydana gelir yani moleküler yapısı oldukça basittir. HCl molekül ağırlığı 36.46 g/mol'dür ve 1.18g/cm³ yoğunluğa sahiptir. Turnusol testinde kırmızı, heliatinde pembe, bromofenolda sarı renk ve fenolftaleinde renksiz bir sıvı verir. Sodyum karbonat ve amonyak vb. kuvvetli bazlarda belirgin bir etkisi vardır. Bir litre suda, yaklaşık 450 litre gibi çok yüksek oranda çözünen hidroklorik asit suya damlatıldığında H+ iyonu vermektedir.

HCL POLAR MI APOLAR MI?

Polar ve apolar bağlar kimyasal bağ türlerini ifade eder. Farklı tür atomların bir araya gelerek oluşturdukları bağlara polar bağ denir ve bu bağlar kutupludur. Apolar bağ ise aynı cins atomların bir araya gelmesiyle oluşan kimyasal bağlardır ve kutupsuzdur. HCI molekülünde klor kısmı negatif, hidrojen kısmı iste pozitif yükle yüklenmiştir, elektro negatiflik farkı 0,9 dur ve kovalent bağlıdır. Bu da HCI'nin polar kovalent bağlı bir bileşik olduğunu anlamına gelir.

HCL KULLANIM ALANLARI

HCl inorganik bir asittir ve birçok farklı alanda kullanılır:

• Metal Dekapaj: Dekapaj çeliğin temizlenmesi için yapılan bir işlemdir. Dekapaj yapılırken metalin üzerindeki pas %18 derişimli hidroklorik asitle alınmalıdır.
• İnorganik Maddelerin Üretimi: Asit-baz tepkimeleriyle oluşan inorganik bileşiklerin çoğunluğunda kullanılır. Demir klorür gibi maddeler hidroklorik asit etkisiyle sudan ayrıştırılır ve su arıtma tesislerindeki pis suların temizliği sağlanır.
• Organik Bileşikler Oluşturma: PVC maddesi için üretimi yapılan Vinil klorit gibi organik madde üretiminde hidroklorik asit kullanılır. Hidroklorik asit yardımıyla aktif karbon, askornik asit, bisfenol A, polikarbonatlar gibi organik bileşikler elde edilebilir.
• PH Kontrolü Sağlama: HCl kuvvetli bir asittir ve herhangi bir solüsyon içindeki bazik değerin düşürülmesi için kullanılabilir. Havuz suyu, içme suyu, gıda ve ilaçlarda ph değerlerinin kontrolü bu şekilde yapılmaktadır.
• Diğer Kullanım Alanları: Ev temizliği, dericilik, inşaat sektöründe de sıklıkla kullanılan hidroklorik asit gıda sektöründe de katkı maddesi yapımında kullanılır. Ayrıca kayaların içine hidroklorik asit enjekte edilmesi yoluyla petrol araştırmaları yapılmaktadır. Bunlara ek olarak yanı sıra akü, pil gibi malzemelerin üretiminde de hidroklorik asit kullanılmaktadır.