Hecelere Ayırma Nasıl Öğretilir? Türkçede Birleşik Kelimeleri Hecelerine Ayırma Nasıl Yapılır? (1, 2, 3. Sınıf)
İlkokula başlar başlamaz öğrencilerin öğrendikleri ilk şeylerden biri hecelere ayırmadır. Okuma-yazma becerilerini geliştirmek ve kelimelerin doğru telaffuzlarını öğrenebilmek için kelimeleri hecelere ayırma önemlidir. Burada öğretmenlerin ve velilerin de katkısıyla çocuklar kolaylıkla hecelemeyi öğrenecektir. Peki doğru bir şekilde 1. sınıf hecelere ayırma nasıl öğretilir?
Doğru heceleme nasıl yapılır öğrenmek için öncelikle ele alınan kelimenin birleşik mi basit mi olduğuna bakılmalıdır. Birleşik kelimeleri hecelerine ayırma basit kelimelere nazaran biraz daha zorlu olabiliyor. Bu yüzden birleşik kelimeleri hecelerine ayırma ve basit kelimeleri hecelere ayırma nasıl yapılır ayrı ayrı inceleyelim. Öncelikle öğrencilerin ve öğretmenlerin merak ettiği konulardan biri olan 1 sınıf hecelere ayırma nasıl öğretilir konusuna değinelim.
HECELERE AYIRMA NASIL ÖĞRETİLİR?
Hecelere ayırma 1. sınıf öğrencilerin tamamlaması gereken konulardan birisidir. Öğretmenler hecelere ayırma konusunda farklı farklı etkinlikler ve öğrenme metotları deneyerek çocukların zihinlerinde doğru heceleme nasıl yapılır sorusunun cevabını netleştiriyor. Genel olarak incelediğimizde hecelere ayırmada 5 ana kural ile karşımıza çıkıyor. Bu kurallar dahilinde kelimeleri hecelere ayırma daha da kolaylaşacak. İşte kurallar şu şekilde;
1- Türkçe sözcüklerde iki ünlü arasında bulunan ünsüz kendinden sonraki ünlü ile hece kurar: yi-ye-ce-ği, i-ne-ğe, kö-pe-ğe…
2- Sözcük içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi de sonraki ünlüyle hece kurar: yat-tı, bit-ki, yak-mak…
3- Sözcük içinde yan yana gelen üç ünsüzden ilk ikisi kendinden önceki, üçüncüsü ise sonraki ünlüyle hece kurar: Türk-lük, Dert-li, tart-mak…
4- Birleşik yazılan kelimelerde de bu kurallara uyulur: ha-nı-me-li, il-ko-kul, baş-öğ-ret-men…
5- Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re...
TÜRKÇEDE BİRLEŞİK KELİMELERİ HECELERİNE AYIRMA NASIL YAPILIR? (1, 2, 3. SINIF)
İlkokulun başlangıç yıllarında özellikle 1,2,3. Sınıf öğrencilerine kelimelerle ilgili çok fazla bilgi aktarılıyor. Hecelere ayırmanın yanı sıra birleşik kelimeleri hecelerine ayırma da önemli noktalar arasında geliyor. Birleşik kelime nedir ve doğru heceleme nasıl yapılır hep birlikte inceleyelim.
Birleşik kelime veya birleşik sözcük, dilde yeni bir kavramı karşılamak amacıyla iki veya daha çok kelimenin kaynaşarak oluşturduğu kelimelere verilen addır. Bu söz öbeklerini oluşturan kelimeler ses düşmesi, ses türemesi, sözcük türü kayması veya anlam kayması açısından aralarına ek giremeyecek kadar kalıplaşmıştır. TDK açıklamasına göre birleşik kelimeler şu şekilde açıklanıyor "Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çekimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olurlar."
Birleşik kelimeleri hecelerine ayırma konusunda genellikle sorunlar çıkıyor. Bunun nedeni ise birleşik kelimelerin ayrı ayrı değerlendirmeye alınıyor olmasıdır. Özellikle de bitişik olarak yazılan birleşik kelimelerde heceleme hataları yapılabiliyor. Yukarıda belirttiğimiz ilk 3 kuralı göz önüne alarak birleşik kelimeleri hecelerine ayırma konusunda örneklere yer verelim. TDK açıklamasına göre bitişik yazılan birleşik kelimeleri hecelere ayırma şu şekilde yapılıyor:
-İlk heceden sonraki heceler ünsüzle başlar. Bitişik yazılan kelimelerde de bu kurala uyulur: ba-şöğ-ret-men, il-ko-kul, Ka-ra-os-ma-noğ-lu, ha-nı-me-li
Bitişik yazılan birleşik kelimeleri hecelerine ayırma örnekleri ile devam edelim:
Yeşilay: Ye-şi-lay
Yayınevi: Ya-yı-ne-vi
Hanımefendi: Ha-nı-me-fen-di
Olağanüstü: O-la-ğa-nüs-tü
Semizotu: Se-mi-zo-tu
Kırkayak: Kır-ka-yak
Yeşilırmak: Ye-şi-lır-mak
Büyükayı: Bü-yü-ka-yı
Eloğlu: E-loğ-lu