Dünyada meydana gelen korkunç olaylardan birisi de heyelandır. Heyelan çok büyük can ve mal kayıplarına neden olacak bir afettir. Bu afetin yaşandığı birçok yer bulunmaktadır. İnsanlar bu bölgelerde elbette yaşamak istemezler. Bu yüzden de heyelan ile alakalı pek çok araştırmalar yapılmaktadır. Heyelan ile ilgili yapılan araştırmaların başında ise kesinlikle heyelanın gerçekleştiği bölgeler vardır. İnsanlar tarafından internet üzerinde bu konu çok araştırılmaktadır. Peki heyelanın görüldüğü bölgeler nerelerdir? Heyelan neden görülmektedir? Tüm ayrıntılar bu yazıda...
Heyelan Nedir?
Heyelan bir doğa olayıdır ve yer kayması olarak da adlandırılmaktadır. Yamaç tetikleyici faktörler sonucunda toprak ve taşların olduğu kısımdan toprak sıyrılarak aşağı doğru hareket eder. Bu doğa olayı büyüklüğüne bağlı olarak son derece riskli olmaktadır. Geçmişte olan heyelan olaylarında yaşanmış can ve mal kaybı bilgileri bu olayın ne denli tehlikeli olduğunu göstermektedir. Türkiye'de 1988 yılında Trabzon heyelanı, 1995 yılında da Isparta heyelanı yaşanmıştır. Bu iki heyelanda da onlarca can kaybı yaşanmıştır.
Heyelan Nasıl Oluşur?
Heyelan farklı dış etkilerden sonucunda tetiklenen bir doğa olayıdır. Kuvvetli eğim, aşırı yağış, zemin özellikleri, tabakalanma, beşerî çalışmalar ve yer çekimi kaymayı etkileyen başlıca faktörler arasındadır. Bunlar arasından eğim, heyelanlara sebep olan en önemli faktör olarak kabul edilmektedir. Yamacın ya da şevin eğimi arttıkça kütlenin hareketi kolaylaşmaktadır. Türkiye'de özellikle Karadeniz kesiminde görülen heyelanların temel sebebi yamaç eğimi olarak bilinmektedir.
Yağış ve yeraltı suları, heyelan oluşmasını tetikleyen ikinci büyük etmen olarak bilinir. Zemin boşluklarına sızan su, taneciklerin sürtünmesini azaltarak, kaymayı kolaylaştırır. Bu sebeple yağışlı mevsimlerde heyelan oluşma riski doğrudan artış gösterir. Zemin özellikleri ve tabakalanma benzer sebeplerle heyelanı tetikler. Zeminin su alan bir yapısı varsa ya da tabakalar yamaca paralel bir eğime sahipse, bu da heyelanı davet eder. Heyelanı tetikleyen nedenler yalnızca doğa olayları değildir. Heyelana elverişli bir bölgede yapılan inşaat çalışmaları da zeminin kayma riskini etkilemektedir. Bu sebeple; yol, tünel ya da baraj çalışmalarında önlem alınmadığı taktirde sık sık heyelan ile karşılaşılmaktadır.
Heyelanın Nedenleri
Heyelan afetinin oluşmasına neden olan birden fazla etmen vardır. Bu etmenler tamamen doğal değildir. Heyelana sebebiyet veren etmenler şunlardır:
Heyelanın En Çok Görüldüğü Bölge
Heyelana neden olan pek çok etmen vardır. Bu etmenler en çok neredeyse heyelan da en çok o bölgede görülmektedir. Heyelan ülkemizde en fazla Karadeniz bölgesinde görülür. Bunun sebebi Karadeniz bölgesinin çok yağış almasından ve yamaç şeklinde olmasındandır. Çok yağış alan yerlerde toprak yumuşar ve hareket etmesi de haliyle çok daha kolay bir hale gelir. Bir de Karadeniz bölgesinin dik yamaçları olduğu düşünülürse toprağın çok daha rahat bir şekilde kayacağı tahmin edilebilir. Ülkemizin en çok yağış alan bölgesi Doğu Karadeniz Bölgesi olduğu için bu bölgede heyelan riski çok fazladır. Bundan dolayı insanlar Karadeniz Bölgesinin yamaçlı bölgelerinde yaşamak istemezler ya da heyelanı engelleyecek bazı önlemler almak isterler.
Heyelan En Çok Hangi Mevsimde Görülür?
Heyelan, toprak kayması da denilen bir doğa olayıdır. Bu afet ülkemizde en çok Doğu Karadeniz Bölgesinde görülmektedir. Heyelana neden olan etmenlerin ikisi de bu bölgede bulunduğu için heyelan riski halen yüksektir. Heyelan afeti ülkemizde her yıl bahar mevsiminde meydana gelmektedir. Bunun nedeni de bahar mevsimindeyken ülkemizde yağış olayları gerçekleşmesidir. Yağmur yağmasıyla birlikte toprak gevşediği için heyelan da oldukça kolay bir şekilde meydana gelmektedir.
