Hümanizm, aslen bir düşünce şekli olup, insanı yüceltmeyi amaçlayan ve tek uğraşı insan olan bir akımdır. Hümanistler için en yüce ve tek varlık insandır. Bu akım etkisini başta edebiyat olmak üzere sanatın her dalında yıllar içerisinde göstermiştir. Skolastik düşünce akımına karşı ortaya çıkan hümanizm akımı, ülkemizde etkisini dünyaya kıyasla daha geç göstermiştir.
HÜMANİZM NEDİR? HÜMANİST KİME DENİR?
Hümanizm, Türkçe ismi ile insancıllık bir düşünce şeklidir. Türk Dil Kurumu bu kelimeyi; insanlık sevgisini, insan ululuğunu en yüce amaç ve olgunluk sayan öğreti olarak tanımlamaktadır. Peki hümanizm nedir ve hümanist kime denir?
Hümanizm, insanı merkeze alan ve insanı en yüce değer olarak gören insan-merkeziyetçi bir akımdır. Bu nedenle insan sevgisi hümanizmde en önemli şeydir. Bu akımda her şeyin başı insandır. Amaç, insanı yüceltmektir. Hümanizm, felsefi temelli, objektif bir görüşe sahiptir. Hümanizm akımını benimseyen, hayatını bu düşünceye göre yaşayan kişilere ise hümanist denmektedir.
EDEBİYATTA HÜMANİZM AKIMI
Hümanizm bir düşünce şekli olarak sanat ve edebiyatı da derinden etkilemiştir. Hümanist edebiyatın konusu insandır. Hümanist edebiyat ülkemizde Cumhuriyet dönemi ile birlikte etkisini göstermiştir. Edebiyatta hümanizm akımı, Rönesans edebiyatı adı altında toplanan eserlerin büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır.
HÜMANİZM NE ZAMAN VE NEREDE ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
Hümanizm, ilk olarak 14. yüzyılda, İtalya'da ortaya çıkmış olan bir düşünce akımıdır. Bu akım Orta Çağ'ın skolastik düşüncesine karşıt olarak doğmuştur. Bu düşünce akımı Rönesans ile birlikte 15. yüzyılda doruğuna ulaşmış, 16. yüzyılın sonuna kadar da etkilerini başta Avrupa kıtasında olmak üzere, tüm dünyada göstermiştir.
HÜMANİZM AKIMI TEMSİLCİLERİ
Hümanizm nedir ve ne zaman ortaya çıkmıştır sorularından sonra hümanizm akımı temsilcilerinin kimler olduğunun da cevaplanması gerekmektedir. Hümanizm akımının hem dünya çapında, hem de ülkemizde bazı temsilcileri bulunmaktadır. Hümanizm akımının dünya çapındaki temsilcilerinin başında Dante, Montaigne, Boccacio, Rabelais, Petrarca, Cervantes ve W. Shakespeare gelmektedir. Hümanizm akımı, Montaigne ile birlikte Rönesans döneminde doruk noktasına erişmiştir.
Ülkemizde ise hümanizm akımının temsilcileri; Sabahattin Eyüpoğlu, Nurullah Ataç ve Vedat Günyol'dur. Ayrıca ülkemizde bilinen en büyük hümanist ise Yunus Emre'dir. Lakin Yunus Emre, hümanizm akımı ile ilgilenmemiştir. Onun insanlığa olan sevgisinin kaynağı tasavvuf edebiyatından kaynaklanmaktadır.
HÜMANİZM ÖZELLİKLERİ
Hümanizm akımının belli başlı özellikleri bulunmaktadır. Hümanizm özelliklerini kısaca sıralamak gerekirse;
