İntrazonal Topraklar Nelerdir? İntrazonal Toprak Çeşitleri Türkiye'de Nerelerde Görülür?
İntrazonal topraklar nelerdir diyenler için bunlar, tarıma elverişli olmayan toprak türleridir. İntrazonal toprakların özellikleri incelendiğinde, kurak veya yarı kurak iklimlerde daha çok olduğu görülür. Dünyanın en verimli intrazonal toprak türü hangisi sorusuna yanıt arayanlar için bu topraklar, genel olarak bitki yetiştirmek için uygun olmayan bir yapıdadırlar. Peki intrazonal toprak hangileri?
Halomorfik, hidromorfik, kalsimorfik olarak üç gruba ayrılan intrazonal topraklar nelerdir diye merak edenler olabilir. İntrazonal toprakların özellikleri arasında, ana kayanın ve yeryüzü şekillerinin etkisi ile oluşmaları, kurak iklimlerde ve kireçli olmaları yer alır. Humus bakımından yetersiz olduklarından dolayı dünyanın en verimli intrazonal toprak türü hangisi sorusuna cevap vermek biraz zordur. İşte intrazonal topraklar ile ilgili detaylar…
İntrazonal Topraklar Nelerdir?
Toprak oluşumunu etkileyen bazı temel faktörler bulunur. Bunlar arasında, ana kaya, iklim, zaman, yer şekilleri ile canlılar ve bitki örtüsü vardır. İntrazonal topraklar ise büyük ölçüde ana kaya aşınması ve yeryüzü şekillerinin hareketleri sonucu meydana gelir. Çevresel koşulların etkisi ile oluşurlar ve bütün katmanları tam olarak gelişmiş değildir. Ancak, A ve C horizonlarına sahiptir ve kendi içinde gruplara ayrılır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Halomorfik (Tuzlu Topraklar)
Bu tip topraklar çorak olarak kabul edilir ve bundan dolayı son derece verimsizdir. İçindeki su buharlaştığında, tuz ve karbonatlar yüzeyi kaplar. Sıklıkla yarı kurak ve kurak iklimlerde rastlanır.
Hidromorfik (Bataklık Toprakları)
Bataklık gibi veya taban suyu seviyesi yüksek olan sulak alanlarda görülen bir toprak türüdür. Bu nedenle, bünyesindeki su oranı yüksektir. Ancak altındaki katmanları ve toprağın yapısı, yer yüzeyindeki suyun yeraltına inmesine engel olacak niteliktedir.
Kalsimorfik Topraklar
Killi kireç taşı ile yumuşak kireç taşının bulunduğu bölgelerde oluşur. Bu yüzden kireç bakımından son derece zengindir, ancak bu özelliği nedeniyle tarım için uygun değildir. Kalsimorfik topraklar, kendi içinde ikiye ayrılır. Bunlar:
a. Rendzinalar: Koyu renkli bu topraklar, yumuşak kireç taşlarının yüzeyinde meydana gelir. Alt tarafında ise yüksek miktarda kireç vardır.
b. Vertisoller: Kilin yoğun olarak bulunduğu bu tür topraklar, kurak geçen mevsimlerde çatlar. Yağışın çok olduğu mevsimlerde ise suyu içine çekerek şişer ve yerinde döner. Türkiye'de Trakya bölgesinde görülen bu topraklar, ayçiçek yetiştirmek için uygun bir yapıya sahiptir. Bunlara, özellikle eski göl tabanlarında rastlanır. Bunun nedeni ise buralarda killi ve kireçli depoların bulunmasıdır.