Isı, sıcaklığı belirleyen enerjidir. Belirli bir sıcaklık düzeyindeki sistemin sınırlarından, daha düşük sıcaklığa sahip olan bir sisteme geçen enerji türüne ısı denir. Sıcaklık ise, bir sistemde bulunan atomların ve moleküllerin ortalama kinetik enerjisini gösterir. Sıcaklığın sembolü T'dir. Sıcaklığın uluslararası birim sistemine göre birimi ise Kelvin'dir (K). Isıyı ölçen aletin adı kalorimetre, sıcaklığı ölçen aletin adı ise termometredir.
Isı ölçen kalorimetrelerin çeşitleri nelerdir?
Çeşitli ortamlarda ya da sistemlerde, ısı enerjisinin miktarını ölçmeye ihtiyaç duyulur. Özellikle ısıtma ve soğutma sistemlerinde ısının ölçümü gereklidir. Bu amaçla kalorimetre aletleri kullanılır. Isı ölçer aletlerin yani kalorimetrelerin temel iki çeşidi vardır:
- Mekanik kalorimetre: Mekanik kalorimetrelerin çalışma prensibi, içinden geçen suyun bir türbine çarpması sonucunda türbinde oluşan devir sayısının ölçümüne dayanır. Türbinde oluşan devir sayısının ölçümüne göre, harcanan enerji hesaplanmaktadır. Mekanik kalorimetrenin de kendi içinde iki türü bulunmaktadır: Singlejet ve multijet kalorimetreler. Singlejet mekanik kalorimetreler, sistem içindeki suyun bir noktadan girerek, diğer bir noktadan sistemi terk etmesi esasına dayalı olarak çalışır. Multijet mekanik kalorimetreler ise suyun birkaç farklı noktadan sisteme giriş yaptığı mekanik kalorimetrelerdir.
- Ultrasonik kalorimetre: Ultrasonik kalorimetreler, mekanik kalorimetrelere kıyasla çok daha hassas ölçümler yapabilir. Bu tür kalorimetreler, içinden geçen suyun sesini dikkate alarak ölçüm yapan aletlerdir. Kalorimetre içine giren suyun ses hızının iletim zamanına göre hesaplama yapılır. Suyun ses hızını ölçen, ultrasonik kalorimetrenin içinde bulunan ultrasonik ses sensörüdür.
Kalorimetre kullanım alanları nelerdir?
- Merkezi sistem ısıtma sistemine sahip binaların hemen hemen tamamında, mekanik ya da ultrasonik kalorimetreler kullanılır.
- Merkezi sistem soğutma sistemlerinin kullanıldığı tüm alanlarda mekanik ya da ultrasonik kalorimetreler kullanılmaktadır.
- Binaların ve konutların haricinde, ısıtma ve soğutma sistemlerinin kullanıldığı tüm alanlarda da kalorimetre kullanımı yaygındır.
