Jeolojik Yapı Nedir? Jeolojik Yapı Örnekleri Neler, İklimden Etkilenir Mi, Jeomorfoloji İle Farkı Ne?
Kelime anlamı olarak coğrafi yapı denilen jeolojik yapılar beraberinde birçok soruyu da getirmektedir. Jeolojik yapı nedir, jeolojik yapı örnekleri nelerdir gibi sorular bu soruların en başında gelmektedir. Jeolojik yapı iklimden etkilenir mi, jeomorfoloji ile farkı ne gibi sorular ise aynı şekilde meraklılarının ilgilendiği ve cevap bulmaya çalıştığı sorulardır. Bu soruların yanıtları için, sizler için derlediğimiz yazımızı okuyabilirsiniz.
Jeolojik yapı birçok insanın hayatında sıklıkla duyduğu ve hakkında ayrıntı merak ettiği yapılardır. Bu merak beraberinde jeolojik yapı nedir, jeolojik yapı örnekleri nelerdir gibi soruları gündeme getirmektedir. Peki jeolojik yapı iklimden etkilenir mi, jeomorfoloji ile farkı nedir? Gelin bu ve bunun gibi soruları derlediğimiz yazımızı hep beraber okuyarak, merak ettiğimiz sorulara yanıt bulalım.
Jeolojik Yapı Nedir?
Jeolojik yapı ya da jeolojik formasyon olarak bilinen coğrafi yapılar, doğal yollarla oluşan yeryüzü şekilleri ve yapılarıdır. Coğrafi şekil kategorisi alanına giren bu terim, litostratigrafinin temel birimi olarak bilinmektedir. Belirli oranda kaya içeren bu yapılar, belirli özellikle sahip kaya katmanından meydana gelen yapılardır. Yerin yapısı olarak adlandırabileceğimiz jeolojik yapılar, temel inceleme konusu olan Dünya ve özellikle de yerkürenin üzerinde yaşadığımız dış kabuğunu oluşturan katı maddesinin içeriğini, yapısını ve fiziksel özelliklerinin, tarihinin ve yer kabuğunu şekillendiren süreçlerin incelendiği jeoloji biliminin ana konusudur. Buradan hareketle jeolojik yapılar insanlar tarafından en çok merak edilen başlıklardan biri olmuştur.
Jeolojik Yapı Örnekleri Nelerdir?
Toprakta doğal yollarla oluşan madenler, fosil yakıtlar, su yatakları, çeşitli enerji kaynakları gibi özelliklere jeolojik yapı ismi verilmektedir. Bu yapıların birçok farklı özelliği vardır. Örneğin jeolojik yapı oluşumu, Navajo Kumtaşı'nın yuvarlak kubbeleri ve katmanlı kırmızı kayenta oluşumunu etkilemiştir ve jeolojik yapılara örnektir. Utah'ın güneydoğu bölgesinde yer alan Colorado Platosunda Permiyen devrinden kalma Jurassic tabakalar bulunur ve bu yapılar da jeolojik yapı ile alakalı olarak ön plana çıkan örneklerin başında gelmektedir.
Jeolojik Yapı İklimden Etkilenir Mi?
İklim jeolojik yapıları ve dünya-yüzey süreçlerini şekillendirmede önemli rol oynamaktadır ve iklimin yeryüzüne etkisini üzerine yapılan çalışmalara iklimsel jeomorfoloji denir. Eski iklimleri anlamak için yer şekillerini yeniden inceleyen bu bilim dalıyla birlikte iklimin, pek çok jeolojik süreç üzerinde derin bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Örneğin kayaların bozulması iklim ile birebir ilişkilidir. Aynı şekilde, kurak, tropikal ve buzul ortamlarında işleyen süreçler de iklimle bağlantılıdır. Diğer iklim-jeomorfoloji bağlantıları iç süreçlerin atmosfer üzerindeki etkisini gösterir. Örneğin, yanardağlardan salınan parçacık ve gazlar atmosferin bileşimini değiştirebilir ve dağ oluşumu bölgesel sıcaklık, yağış ve rüzgarlar üzerinde önemli bir etkiye sahip olmaktadır. Tüm bu bilgilerin ışığında jeolojik yapı iklimden etkilenir cevabına ulaşmak mümkündür.
Jeolojik Yapı ile Jeomorfoloji Arasındaki Fark Nedir?
Jeomorfoloji, yüzey bilimi olarak adlandırılan ve yardımcı dalı yerbilim olan bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı yerin yüzey şekillerinin tanımlanmasını ve oluşum süreçlerinin açıklanmasını konu edinmektedir. Jeomorfoloji, karalar üzerinde ve denizaltında yer kabuğunun yüzeyinde görülen şekilleri inceleyen, oluşum ve evrimlerini açıklayan ve sınıflandıran bir bilim dalı olmasıyla birlikte yer bilimleri topluluğunun bir dalını oluşturmaktadır. Fiziksel coğrafik yaklaşımda jeomorfolojinin konusu olan yer şekilleri iklim, sular ve doğal canlılarla birlikte değerlendirilir. Jeolojik yapı yerkürenin cansız elemanlarından biridir ve jeomorfoloji bu başlığı da inceler. Jeomorfoloji, jeolojik yapıyı da işleyen ve içine alan bir bilim dalıdır ve aralarındaki fark budur.
Jeolojik Yapı Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Nasıl Etkiler?
İnsanın yaşamını sürdürebilmesi, belirli ihtiyaçlarını gidermesine bağlıdır.
Üretim, dağıtım ve tüketim de insanların hayatını sürdürebilmesi için gerekli olan başlıklardandır. Bu başlıkları etkileyen doğal etmenlerin başında da coğrafi konum, yer şekilleri, iklim, bitki örtüsü, su kaynakları ve jeolojik yapı gelmektedir. Bölgelerin jeolojik yapısı, deprem ve volkanizma gibi bazı doğal afetleri etkilerken diğer yandan barındırdığı doğal zenginliklerle önemli üretim alanlarını oluşturmaktadır. Örneğin Rusya, Suudi Arabistan, ABD, Çin, Kuveyt, Venezuela ve Irak gibi petrol bakımından zengin ülkeler, bu enerji kaynağının üretim ve dağıtım merkezleridir. Jeolojik yapısından dolayı petrol ve doğal gaz bakımından zengin olan ülkelerde bu ürünlerin ülke içindeki dağıtımı ve kullanımı daha fazladır.