Kanıtlayıcı Anlatım Nedir? Kanıtlayıcı Anlatım Örnekleri Ve Maddeler Halinde Özellikleri Nelerdir?

Makale, deneme yazıları, eleştiriler, münazaralar ve konferanslar… Bu tip yazı ve organizasyonlar her daim kanıtlayıcı anlatım tekniğinin kullanıldığı yerlerdir. Çünkü bu gibi durumlarda ortada ispata muhtaç bir tespit ya da konu vardır ve kanıtlayıcı anlatım tekniği kullanılarak taraflar anlattıkları şeyin doğruluğunu ispatlamaya çalışırlar. Kanıtlayıcı anlatımın kullanıldığı yerlerde yazar veya konuşmacı anlattığı şeyleri ispatlamak adına farklı kişilerin görüşlerine veya diğer çeşitli belgelere de başvurabilir. Peki kendi içerisinde çok çeşitli yöntemleri bulunan kanıtlayıcı anlatım nedir? İşte kanıtlayıcı anlatım örnekleri ve özellikleri…

Kanıtlayıcı anlatım adı üzerinde bir olayı ya da konuyu ispatlamaya çalışırken kullanılan anlatım yöntemidir. Ortaya atılan bir konu çeşitli görüş ve belgelerle desteklenerek kanıtlanmalıdır. Bunu yaparken kullanılan yönteme de kanıtlayıcı anlatım denmektedir. İkna kabiliyeti ve belgelerin doğru olması karşı tarafı kanıtlayıcı anlatım ile ikna etmeye çalışırken çok önemlidir. Kanıtlayıcı anlatım hayatın hemen her alanında karşılaşması mümkün olan bir anlatım türüdür. Okuma ve konuşmalarda sıklıkla kullanılır.

Kanıtlayıcı Anlatım Nedir?

Ortaya sunulmuş olan her tür konu, düşünce, görüş, ya da yargının dinleyicilere veya okuyuculara kanıtlanması için kullanılan anlatım tekniğidir. İspat etmek bu anlatım türünün en önemli amacıdır. Genelde makaleler, röportajlar, eleştiriler yazılı, münazara, konferans ve açık oturum gibi tartışma alanları da kanıtlayıcı anlatımın sözlü kısımlarını temsil eder.

Kanıtlayıcı anlatımda olmazsa olmaz, ortaya atılmış, ispata ihtiyaç duyan bir konu olmalıdır. Bu konu öncelikle çeşitli perspektifler ile açıklanmalı ve daha sonra konuşmacı veya yazar ortaya atılmış olan konuyu açıklamalıdır.

Kanıtlayıcı anlatım türünde eğer konuşmacı veya yazarın elinde konuyu ispatlamaya dair belgeler, evraklar, test sonuçları gibi çeşitli materyaller varsa, bunlar da ikna edilmek istenen kitleye gösterilir ve kanıt olarak gösterilir.

Kanıtlayıcı Anlatım Örnekleri

Kanıtlayıcı anlatım tekniğini daha iyi anlayabilmek adına çeşitli örneklerle konuyu detaylandırmak, konunun anlaşılması ve içselleştirilmesi adına faydalı olacaktır.

"Yapılan son araştırmalara göre yerküre hızlı bir şekilde ısınıyor. Buna sebep olan şeyin nüfus fazlalığı ve dünyada bulunan fabrika gibi üretim tesislerinin yetersiz önlemleri olduğu düşünülüyor. Uzun yıllardır konuşulan küresel ısınma artık araştırmacılara göre hız kazanarak dünya için daha büyük bir tehdit olmaya başladı. Araştırmacılara göre 1980'lerden bu yana her 10 senede bir kara bölgesinin ortalama sıcaklığı 0,20 derece, deniz bölgesinin ortalama sıcaklığı ise 0,13 derece yükseldi."

"Dünyanın 4,5 milyar yaşında olduğu bilim insanlarınca ortaya sunulan bir tez ve bu görüş günümüzde artık neredeyse herkes tarafından kabul edildi. Peki ya dünyada canlılar ne zaman var oldu? Tarih öncesi dönemleri araştıran antropologlara göre hayvanlar 600 ila 800 milyon yıl kadar önce ortaya çıktılar. Kanada'da bulunan en son fosil ise 'süngerimsi bir fosil' olarak tanımlandı. Dünyada şimdiye dek bulunan süngerimsi fosiller sadece 350 milyon yıl öncesine kadar tarihlendirilebilmişti. Fakat sonuncu keşfedilen fosilin 890 milyon yıl önceye ait olduğu saptandı. Buna göre bilim insanları dünyadaki en eski hayvanın ne zaman yaşadığını tespit edebilmek için tekrar tartışmalara başladılar."

Kanıtlayıcı Anlatım Biçimi Özellikleri

Kelimeler ile kelime grupları, kanıtlayıcı anlatım biçiminde gerçek anlamlarıyla kullanılır.
Kavramları tanımlamak ve açıklamak oldukça önemlidir.
Dil göndergesel işlev görevinde kullanılır.
Düşünceyi geliştirme yollarından faydalanılır. Örnek olarak sınıflandırma, karşılaştırma, örneklendirme, tanık gösterme, sayısal analizlerden yararlanma ve tanımlama gibi yöntemler kanıtlayıcı anlatımda kendine yer bulur.
Okuyan ya da dinleyen kişiyi ikna etmek birincil görevdir. Bu yolda bazı kelime grupları da sık sık tekrar edilir ve bu cümlelere vurgu eklenir.
Konuşmacı kişi ya da yazar konuyu açıklığa kavuşturmak için farklı insanların görüşlerine de başvururlar.
Kanıtlayıcı anlatımda ulaşılmak istenen kitlenin kültür seviyesi ile beklentileri büyük önem taşır.
Kanıtlayıcı anlatımda kendi görüşünü kabul ettirmek esas amaçtır.
Konuşmacı kişi veya yazar kendi görüşlerini kabul ettirebilmek ve açıklayabilmek adına sık sık örneklere başvurur.

Cümlede ve Paragrafta Kanıtlayıcı Anlatım Ne Demek?

Lise sınavlarında öğrencilerden okuduklarını anlama, analiz edebilme ve anlatım tekniğini tespit edebilme becerileri beklenmekte ve istenmektedir. Bu amaç doğrultusunda da genç beyinler gördükleri Türk dili ve edebiyatı derslerinde anlatım tekniklerini öğrenmektedirler. Bu öğrendikleri anlatım teknikleri de hem okul sınavlarında hem de üniversiteye geçiş sınavlarında öğrencilerin karşısına çıkan sorulardır ve öğrencilerden bu soruları doğru yanıtlamaları beklenir.

Cümlede ve paragrafta kanıtlayıcı anlatım soruları da iki farklı çeşitte öğrencilerin karşısına çıkar. Ya bir örnek cümle verilerek metinde yer alan anlatım tekniğinin hangi anlatım tekniği olduğu sorulur, ya da örnek bir paragraf verilerek paragrafın anlatım tekniği sorulur. Öğrenciler her bir anlatım tekniğini öğrenerek bildiklerini karşılaştırabilir ve bu sayede doğru bilgiye erişebilirler.