Kümülatif vergi matrahı aylık olarak her işçi için hesaplamakla ve ödemekle sorumlu olduğu bir meblağdır. Kümülatif vergi matrahı, işçinin gelirinden hangi oranda gelir vergisi kesileceğini belirleyen çok mühim bir unsurdur. Bu sebeple önemle üzerinde durulmalı ve çok iyi anlaşılmalıdır. Kümülatif kelimesi yığılarak, toplanarak anlamına gelir. Kümülatif vergisi ise bir çalışanın aylık brüt kazancı üzerinden genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası işçi payının düşülmesi ile kalan ücretin her ay toplanarak ilerlemesidir.
Vergi, belli bir geliri olan kişilerin bu gelirlerinden belli oranını devlete vermekle yükümlü oldukları bir ödemedir. Kazançların vergi tutarının belirlenmesinde temel olarak alınan kazançtan diğer giderler çıktıktan sonra kalan bölüme gelir matrahı denir. Kümülatif sözcüğünün anlamı ise "toplu, birikmiş" olarak karşımıza çıkar. Kümülatif vergi matrahı ise tüm bir yıl boyunca kazanılan meblağ göz önünde bulundurularak hesaplanmış olan gelir vergisi ödemelerin oluşturmuş olduğu gelir vergisi matrahlarının toplamına eşittir. Bu bir yılı kapsadığı için Ocak ayında sıfırlanmaktadır.
Kümülatif vergi matrahı hesaplanırken ilk önce çalışan kişinin brüt ücretinden işsizlik sigortası ve genel sağlık sigortası payını çıkarmamız gerekir. Elimizde kalan ücret o çalışanın vergi matrahıdır.
Gelir vergisi matrahı şu şekilde hesaplanır: Brüt ücretten SGK primi, işsizlik primi ve vergi istisnalarının çıkarılması ile hesaplanır.
Örnek verecek olursak eğer; 5000 TL brüt ücret alan bir çalışanın vergi matrahı şöyle hesaplanır:
Sigortalı çalışanlar için genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası payı ödemek zorunda oldukları paylardır. Bunu işçiler adına işverenler yapar. Bu iki kesinti sonucunda kalan ücret işçinin asıl ücreti olarak görülür. Bununla birlikte olarak gelir vergisi oranı, vergi matrahı üzerinden belirlenmektedir. Şu an için şirketler kümülatif vergi matrahı yazısı talep etmiyorlar. Fakat buna rağmen bu belgeyi talep edilecek olursa bu belgeyi eski çalıştığınız şirket ya da iş yerinden alabilirsiniz.
Kümülatif vergi matrahı hesaplanırken çalışanın brüt ücretinden genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası işçi payı düşülür. Kesintilerden sonra elimizde kalan ücret, işçinin vergi matrahıdır. Bir işletmede 7000 TL brüt ile çalışan işçinin vergi matrahı hesaplanacak olursa:
Hesaplamalar sonucu bulduğumuz 5950 TL işçinin Ocak ayına ait vergi matrahıdır. Her ayda hesaplanan meblağ bir önceki ayların toplamında bulunan matraha eklenir. Her ay bu bulunan matrahlar eklenerek bulunan yeni vergi matrahı işçinin kümülatif vergi matrahıdır.
Çalışan için çok önemli bir konu olan işverene karşı görevlerini yerine getirmek ve bunun karşılığında ise ücretini almaktır. Çalışanlar iş değişikliği ya da birden çok işte çalışmalarının getirmiş olduğu bazı yaptırımları bilemeyebilir. Bu durumlardan bazıları ise gelir vergisi beyannamesi vermesidir. Ama doğru olan durum ise çalışanların böyle bir yükümlülüğü yasal düzenlemelerle belirlenmiştir.
Kanunu bilmemek hiçbir zaman sorumluluklarımızı üzerimden atmayacağı için maalesef bu konuda itiraz kabul edilmiyor. Bu sorumluluğun ortaya çıkmasındaki neden ise iş değişikliği ya da birden çok işte çalışmada "Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı" tutarından ibarettir.
