Medler Kimdir? Med İmparatorluğu Nerede Kuruldu, Başkenti, Dili ve Dini Nedir?
İran halklarından biri kabul edilen Medler bir diğer ismiyle Med İmparatorluğu olarak tanınır. Yazılı kaynaklara göre ilk defa Asur kaynaklarında isminden bahsedilen bu medeniyet İran’ın kuzeybatısında yaşamıştır. Tarih sahnesinde isminde sıkça söz ettiren Medler çoğu tarih aşığında merak uyandıran medeniyetler arasında yer alır. Asur kralı III. Şalmaneser dönemine denk gelen Medler kimdir, Med imparatorluğu nerede kuruldu, başkenti, dili ve dini nedir tek bir başlık altında ele aldık.
Dönem dönem Medler ve Persler aynı mı sorularına da zemin hazırlayan Med İmparatorluğu, Pers İmparatorluğu'nun temellerinin atılmasında oldukça etkili olmuştur. Tarihi kaynaklarda "Mada" ya da "Mede" ismiyle anılan Medler birçok ünlü tarihçinin ve arkeoloğun araştırmalarına da konu olmuştur. En çok ilgi gösteren tarihçiler arasında kuşkusuz Heredot yer alır. Peki, Medlerin dini ve dili nedir, nerede kuruldular?
Medler Kimdir?
Asur kaynaklarında sıkça yer alan Medler, MÖ 1100 – 1000 dönemlerinde tarih sahnesindeki yerlerini almaya başlamıştır. Hatta o dönemlerde Asurlulara bağlı olarak hüküm sürdüğü ve vergiler ödediği resmi kayıtlardan görülebilir. Belli bir süre Asur hükümdarlığında küçük topluluklar halinde yaşamını sürdüren Medler bazı kaynaklara göre 8 kez Asurlular tarafından işgale uğramıştır. Bu işgaller sonucunda bağlılığını son erdirmek isteyen Medler civar topluluklarla birleşerek bir isyan başlatır. Baş kaldırı ve isyanlar Asurluların zayıf bir dönemine denk geldiği için başarı göstermiş ve MÖ 678 yılında bağımsızlık elde ederek kendi medeniyetlerini kurmaya başlamışlardır.
Med İmparatorluğu Nerede Kuruldu, Başkenti Neresidir?
Deicoes isimli önderi sayesinde Asurlularda bağlarını koparan Medler MÖ 678'de kurulmuştur. Bu süreçten sonra Med İmparatorluğu olarak anılan devletin kurucusu tam tamına 53 yıl hüküm sürerek imparatorluğun zemin taşlarının atılmasında etkili olmuştur. İran'ın kuzeybatısına yerleşerek büyüyen Med İmparatorluğu özgürlüğünü aldıktan sonra sınırlarını genişletmeye devam etmiştir. Med İmparatorluğu'nun başkenti olarak Ekbatana şehri tercih edilmiştir.
Daha da büyümek isteyen imparatorluk kurulmasının ardından Azerbaycan ve Kuzey İran topraklarını da ele geçirerek büyümeye devam etmiştir. Asurlularla aralarındaki seferler 53 yıllık hüküm sürecinde de durmamıştır. Öte yandan Deicoes sonrasında hükümdarlığa geçen Fraortis döneminde de devam etmiştir. Ancak yeni hükümdar bir baskın esnasında Asurlular tarafından öldürülür. Sonraki imparator Siyaksares döneminde nihai sonuca ulaşılmış ve Asurluların sonu getirilerek Med İmparatorluğu Asya'nın önemli imparatorlukları arasına girmiştir.
Medler Hangi Dili Konuşur? Dini Nedir?
İran kökenli bir medeniyet olarak ortaya çıkan ve bir imparatorluğa dönüşen Medler birçok tarihi kaynakta geçiyor olsa da dili ve dini hakkında çok net bilgiler yoktur. Özellikle Med İmparatorluğu'nun kendisine ait yazılı kaynaklarının çok az olması sebebiyle kesin yargılara varmak mümkün olmuyor. Öte yandan İran topraklarında yer alan ve buradaki dilleri konuştuğu düşünülen Medler'in eski Kürkçe diline yakın bir dil konuştuğu düşünülüyor. Oldukça eski bir İran dili olan bu dil birçok dilin birleştirilmesiyle elde edilmiştir. Bilinen kaynaklara göre eski İran dilini Azari, Baluchi, Gilaki, Mazenderance, Kürkçe ve Zaza – Gorani gibi diller oluşturuyor. Medler'in dini konusunda da netlik olmasına rağmen Zerdüşt dinine mensup oldukları varsayılıyor. Bu dinin kutsal kitabı olarak da karşınıza Avesta çıkacaktır.