Mısır Uygarlığı tarihi, haritası ve özellikleri - Mısır Uygarlığı ne zaman, nerede, kim tarafından kuruldu?

M.Ö 3 binli yıllara kadar uzanan, Mısır uygarlığı tarihi 5000 yıllık bir gizeme sahiptir. Mısır Uygarlığı, Hititler ile ilk yazılı barış antlaşması olan Kadeş Antlaşmasını imzalamıştır. Firavunları adına piramit inşa eden Mısırlılar, piramit yapımının gerektirdiği matematiksel ve fiziksel donanıma sahipti. Dünya tarihine birçok katkı sunan Mısırlılar, resimsel hiyeroglif yazı sistemini geliştirmiştir.

MISIR UYGARLIĞI TARİHİ

5 bin yıllık gizemli bir tarihe sahip olan Mısır Uygarlığı tarihi; Eski Krallık Dönemi, Orta Krallık Dönemi, Yeni Krallık Dönemi ve Geç Dönem olmak üzere 4 farklı döneme ayrılır. Eski Krallık Dönemi milattan önce 3.100 ile 2.150 yıllarına kadar uzanmaktadır. Orta Krallık Dönemi, milattan önce 2.050 ile 1.650; Yeni Krallık Dönemi, 1570 ile 935 yılları arasını kapsar. Son dönem olarak bilinen Geç Dönem ise milattan önce 935 yılından milattan sonra 343 yılına kadar uzanmaktadır. 30 hanedanlı Mısır Uygarlığı tarihinde 4 dönemin dışında karmaşaların olduğu 3 ara dönem de bulunmaktadır.

Antik Çağ'daki en büyük medeniyetlerin başında gelen Mısır Uygarlığı, Kuzeydoğu Afrika'da yayılım göstermiştir. Nil Nehri'nin denize ulaştığı alana yerleşen Mısır Uygarlığı, bugünkü Mısır topraklarında bulunmaktadır. Peki, Mısır uygarlığı ne zaman ve nerede kuruldu? Mısır Uygarlığı milattan önce 3.050 yılları civarında kurulmuştur. Mısır uygarlığı haritası Yukarı ve Aşağı Mısır olmak üzere iki farklı kola ayrılmıştır. İlk firavun milattan önce 3.150 yılında Aşağı ve Yukarı Mısır'ı birleştirdi ve bu politik birlik 3000 yıl boyunca devam etti. Mısır Uygarlığı tarihinde Orta Krallık olarak adlandırılan dönem, diğerlerine göre en istikrarsız dönem olarak kabul görmektedir. Yeni Krallık dönemi ise en gelişmiş düzeye ulaşılan dönem olmuştur. Yeni Krallık döneminin ardından ağır yenilgiler alınmış ve gerileme dönemine girilmiştir. Son zamanlarda art arda yenilgi alan Mısır uygarlığı milattan önce 31 yılında Roma İmparatorluğu'nun istilasına uğramıştır. İstila sonucunda Roma İmparatorluğu, firavun egemenliğine son vermiştir.

Nil Vadisi eteklerini yerleşim yeri olarak benimseyen Antik Mısır uygarlığı, Nil Vadisi'nin koşullarına ayak uydurmuştur. Verimli vadiler kontrollü olarak sulanmış, olası taşkınlar öngörülmüş, kültürel ve toplumsal gelişim beslenmiş ve ürün fazlası üretilmiştir. Oluşan fazla ürünlerin kullanılmasıyla birlikte gerekli kaynaklar sağlanmıştır. Özgün yazı sistemlerini geliştirmek, çöl arazilerinde bulunan madenleri işlemek, tarım ve inşaat projelerini gerçekleştirmek, dış ticareti hareketlendirmek ve askeri yapılanmayı sağlamak gibi faaliyetler firavunların denetiminde gerçekleştiriliyordu. Mısır uygarlığı birçok gelişime imza atmıştır. Tapınak ve anıtsal mezar yapımı, inşaat teknikleri ve ölçümleme, taş ocakları işletmeciliği, harita bilgisi, yeni yazı geliştirme Antik Mısır'ın başarılarındandır. Antik Mısır Uygarlığı, Hittiler ile dünyada bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Barış Antlaşmasını imzalamıştır. Dünya tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan Keops ve Kefren piramidi Mısır Uygarlığına ait kavramlardır.

MISIR UYGARLIĞI ÖZELLİKLERİ

• Mısır Uygarlığı, tüm yaşamlarına yön verecek Nil nehri çevrelerinde kurulmuştur.
• Mısır uygarlığı tarihi 190 krala şahit olmuştur.
• Mısır uygarlığı özelliklerinden en önemlisi; dünyanın ilk yazılı barış antlaşması olan Kadeş Antlaşması'nı imzalamalarıdır.
• Resim yazısı olarak bilinen Hiyeroglif yazısını geliştirmiştirler
• Bitki yapraklarından papirüs adını verdikleri yazı kağıtlarını kullanmıştırlar.
• Uygarlık; Eski Krallık Dönemi, Orta Krallık Dönemi, Yeni Krallık Dönemi ve Geç Dönem olmak üzere 4 farklı döneme ayrılmıştır.
• Etrafı dağlar, denizler ve çöller ile çevrili olan Mısır Uygarlığı çevreyle etkileşim kuramamıştır.
• İlk olarak şehir devletleri ile yönetilen uygarlık daha sonra merkezi krallık yönetimini benimsemiştir.
• Firavunlara Tanrı-Kral özelliği atfedilmiştir, bu nedenden dolayı hukuk sisteminde gelişim görülmemiştir.
• Mısır uygarlığı özelliklerinden bir diğeri ise çok tanrılı inancı benimsemeleridir.
• Katip adını verdikleri ilk vezirlik sistemini Mısırlılar bulmuştur.
• Ölümden sonra dirilmeye inanan Mısır Uygarlığında mumyalama sanatı gelişmiştir.
• Kurdukları rasathaneler ile astronomi alanında gelişime neden olmuşturlar.
• Güneş takvimini ilk kez kullanan Mısırlılar günümüzdeki Miladi takvim ile ilgili ilk düzenlemeyi yapmıştır.
• Mısır uygarlığı sosyal ve ekonomik hayatında birçok gelişmeye imza atmıştır. Merkezi bir toplumsal yapı ve yerleşik tarım ekonomisi alanlarında gelişim göstermiştir.

MISIR UYGARLIĞI'NIN DÜNYA MEDENİYETİNE KATKILARI

Mısır Uygarlığının dünya medeniyetine katkılarının başında Kadeş Antlaşması gelmektedir. Mısır Uygarlığı, dünyada bilinen ilk yazılı barış antlaşmasını imzalamıştır. Eşitlik ögesine dayalı olan antlaşma modern dünyaya örnek teşkil etmektedir. En eski uygarlıklardan biri olan Mısır Uygarlığı, Hiyeroglif (resim) yazısını geliştirmiştir. Bitki yapraklarından yazı kağıdı elde etmiştirler. İlk kez Güneş takvimini kullanmış ve günümüzde kullandığımız Miladi takvimi geliştirmiştirler. Ahiret hayatına inanan Mısırlılar piramitler inşa etmiş ve mumyalama sanatında gelişmiştir. Edebiyat, Matematik ve Geometri gibi birçok alanda gelişim gösteren Mısır Uygarlığının dünya medeniyetine katkılarını şu şekilde maddeleyebiliriz:

• Yazı
• Kağıt ve Mürekkep
• Matematik
• Takvim
• Edebiyat
• Felsefe
• Yönetim
• Piramitler
• Mumyalama Sanatı
• Sulama Yöntemleri
• Cerrahi Aletler
• Kütüphane
• Şarap

MISIR UYGARLIĞI HARİTASI