Modern Tiyatro Türleri Ve Özellikleri - Modern Tiyatronun Türleri Kaç Tanedir ve Hangi Çeşitleri Bulunur?

Modern tiyatro türleri, Türk edebiyatına batı edebiyatının hâkim olması ile işlenmeye başlamıştır. Göstermeye bağlı türlerde geleneksel Türk tiyatrosu, sınırlı sayıda türlerden oluşmaktadır. Daha sonra modern tiyatro türleri ile Türk tiyatrosunda göstermeye bağlı edebi metinlerde çeşitlilik oluşmaya başlamıştır. Bu çeşitlik açısından ele aldığımızda modern tiyatro kaça ayrılır, sorusu oluşmuştur. Bu soru bağlamında ele alacağımız kaç çeşit tiyatro türü vardır, sorusu cevaplanacaktır.

Modern Tiyatro Nedir?

Modern tiyatronun ortaya çıkması ile kendisinden önce hâkim olan klasik tiyatronun geçerli olan bütün kuralları yıkılmıştır. Modern tiyatro bu açıdan ele alındığında, genel hatlarıyla hayatı klasik tiyatrodan daha farklı olarak yaşamı iç yüzüyle de sahneleme temeline dayanmaktadır. Günlük yaşamda olayların, yaşantıların ve de durumların daha derinine inip derinlerdeki anlam bağlantılarını bu edebi türlerde ifade etmeye çalışır. Modern tiyatrodaki bu durum, hem doğayı hem de insanı anlatarak birebir taklit ve anlatım üslubuna uymadan daha geniş açılardan değerlendirme biçemlerini seçer. Modern tiyatronun ele aldığı bu durum, mantık açısından toplum mantığına çok fazla uymasa da insanın iç dünyasının kapılarını aralamak amacı ile bunlar modern tiyatronun altın kuralıdır.

Klasik tiyatronun üslup, içerik, teknik ve tür gibi kalıplarını kıran modern tiyatroda; sergilenen bir oyunda replikler saçma olabilir doğaçlama yapılan hareketler de yine saçma olabilir. Modern tiyatronun bu durumunu eleştirmekten ziyade göstermeye bağlı edebi metinler çerçevesinde değerlendirirsek normallik ya da gerçeklik durumu aranmamalıdır.

Modern Tiyatro Türleri Ve Özellikleri Nelerdir?

Klasik Türk edebiyatında tiyatro, yanlış anlaşılmaya bağlı olarak oluşan ve yazılı metin olmayan doğaçlama oyunlardan oluşmaktaydı. Türk edebiyatının Batı edebiyatını tanıması ile birlikte bu durum da aşılmaya başlamıştır. Türk edebiyatının tiyatrosu yeni bir çehre oluşturmuştur. Elbette bunu yaparken tamamen eskiyi bırakmamıştır. Modern tiyatroya geçiş zaman içinde, aşama aşama olmuştur. İbrahim Şinasi'nin yazdığı "Şair Evlenmesi" Türk edebiyatında, Batılı anlamdaki ilk tiyatrodur. Bu dönemde halkı eğitmede tiyatro bir araç olarak görülmüş ve görücü usulü evlilik, yanlış batılılaşma, kölelik gibi konular işlenmiştir.

Modern tiyatronun edebiyatımıza hâkim olmaya başlaması ile batı edebiyatındaki tiyatro türleri de edebiyatımıza girmeye başlamıştır. Modern tiyatro türleri trajedi, komedi ve dramdır. Bu üç tür bağlamında modern tiyatronun özelliklerine bakacak olursak:

• Konusunu günlük yaşamdan alır
• Olağanüstü kahramanlar, cinler, periler gibi unsurlar da olabilir.
• Yanlış anlaşılmaya dayalı değildir.
• Zaman, kişi ve olaylar türden türe değişir.
• Farklı kostüm ve sahne dekoru vardır.

Modern Tiyatro Kaça Ayrılır?

Trajedi, komedi, dram ve müzikal tiyatro olmak üzere dörde ayrılır. Bu türlerin özelliklerine kısaca bakacak olduğumuzda:

Trajedi: Seyircide korku ve acıma hislerini uyandırarak onu kötü duygularından arındırmayı amaçlayan türdür. Özelliklerine bakacak olursak:

• Konusunu seçkin kişilerin hayatından ya da mitolojiden seçer.
• Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir. Sıradan insanlara yer verilmez.
• İşlenmiş, kusursuz bir üslubu vardır; kaba sayılan sözlere yer verilmez.
• Çirkin ve kaba olaylar (cinayet, kavga vs.) seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez.
• Üç birlik kuralına uyar. Bu, yer, zaman ve olay birliğidir.

Komedi: İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlayan tiyatro türüdür. Her gülünç şeyin altında ders alınacak bir şey vardır.

• Konusunu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçer.
• Kahramanları sıradan insanlar, eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişilerdir.
• Üslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sayılan hatta küfürlü sözlere yer verilir.
• Çirkin, kaba olaylar seyircinin gözü önünde işlenir.
• Üç birlik kuralına (olay, yer, zaman birliği) uyar.
• Karakter, töre, entrika, fars ve içli komedi olmak üzere beşe ayrılır.

Dram: 19. yüzyılda trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla oluşturulan tiyatro türüdür.

• Konusunu günlük hayattan ya da tarihin herhangi bir döneminden seçebilir.
• Hem acıklı hem komik olaylar aynı oyunda iç içe bulunur.
• Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlar arasından seçilir.
• Üç birlik kuralına uymak zorunda değildir.
• Her tür olay seyircinin karşısında gerçekleştirilebilir.
• Şiir, düzyazı karışık halde bulunur.