Nisbi Hak Nedir? Hukukta Nisbi Haklar Neler, Örnekleri ve Özellikleri Neler?

Nisbi haklar, belli kişilere karşı sürdürülebilen hak olarak bilinir. Bu haklar ise sadece ilgilendiren kişi ya da kişileri bağlar. Pek çok insan nisbi hak nedir diye bu nedenle merak eder. Nisbi haklar neler sorusunun yanıtı için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz. Aşağıda nisbi haklar kaça ayrılır sorusunun yanı sıra; nisbi hak özellikleri ve nisbi hak örnekleri de yer alıyor.

Nisbi Hak Nedir?

Bir kişinin hakkı ile herkesin sorumlu olduğu değil; yalnızca o konu ile alakalı kişilerin sorumlu olduğu durumlara nisbi hak denir. Nisbi haklarda, karşıda bulunan kişiden veya borçludan belli bir hakkı isteme yetkisi bulunur. Nisbi haklar, özel hukukun altındaki mutlak haklar gibi özel bir hak olarak bilinir. Nisbi hakların, mutlak haklardan tek farkı; herkese karşı değil, belli bir kişiye ya da topluluğa karşı sürülen bir hak olmasıdır. Bu haklar özellikle borç alacak kişiler arasında ortaya çıkar. Yani birey, borcunun karşılığını yalnızca borç yükümlüsü olan kişiden tahsil edebilir.

Nispi Haklar Kaça Ayrılır?

Nispi haklar hakkında ilgi çeken konular arasında kaça ayrıldığı yer alır. Nispi haklar; alelade nispi haklar ve etkisi kuvvetlendirilmiş haklar olarak ikiye ayrılır.

• Alelade Nispi Haklar: Bu haklar yalnızca belli bireylere, yani yükümlü olan bireylere karşı ileri sürülebilen aynı zamanda yine yalnızca borçlu tarafından ihlal edilebilen haklardır.
• Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nispi Haklar: Kanunen öngörülenleri, tapu siciline şerh edilebilmeyi anlatan haklardır. Yani tapu siciline şerh edilmiş bir nisbi hak; taşınmazın sonraki maliklerine ya da şerhten sonra hak sahibi olan bireylere karşı da ileri sürülebilir. Böylece nisbi hak, bu bireylere karşı da korunmuş olur.

Nisbi Hak Özellikleri Nelerdir?

Gün içerisinde pek çok insan nisbi hakların özellikleri hakkında araştırmalar yapmaktadır. Nispi hakların özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Sınırlı sayıda değildir.

• Bireyler hukuk düzeninin öngördüğü sınırlar içerisinde yeni nispi haklar yaratabilir.
• Tapu siciline her nispi hak şerh edilmez.
• Alacak hakkı, sebepsiz zenginleşmeden, sözleşmeden, haksız fiilden, vekaletsiz iş görmeden kaynaklanabilir ama nispi haklar, bunlardan ibaret olarak sayılamaz. Kişiler hukuku ve aile hukukundan kaynaklanan pek çok nispi hak vardır.

Nisbi Hak Örnekleri Nelerdir?

Nisbi hak konusunun daha net anlaşılması için aşağıdaki örneklerden faydalanabilirsiniz:

Örneğin; eğer kiracı ödemesi gereken kiraları ödemeden evi boşaltarak giderse, ev sahibi evi yeni kiralayan kişiden ya da borcunu ödemeden çıkıp giden kişinin yakın veya uzak akrabalarından bu hakkı zorla isteyemez. Borç alacak ilişkisi yalnızca ev sahibi ile borcunu ödemeden çıkan kiracıya ait olarak görülüyor.

Bir başka örnek ise; evini bir yıllığına kiralayarak kira bedelini alan ev sahibi, bir yıl dolmadan kiracısını evden çıkarmak istemesi durumu. Bu durum, ev sahibinin sebepsiz zenginleşmesine sebep olur. Bu hak ise yine yalnızca ev sahibini ilgilendirir.