Omurgasız Hayvanlar Nelerdir, Özellikleri Neler? Omurgasız Hayvanlara Örnekler Ve Ortak Özellikleri
Adından anlaşılacağı üzere omurgasız şeklinde ifade edilen bu canlılarda iskelet sistemi bulunmaz ve yumuşak gövdeye sahip olmaları ile ön plana çıkarlar. Karada, havada, tatlı ve tuzlu su kaynakları gibi farklı alanlarda pek çok çeşidi bulunan omurgasız hayvanların gelişmiş organları ve sistemleri bulunmamaktadır. Çevresel hizmetlere katkıları ve yabani hayatı koruma konusunda aktif olmaları gibi özellikleri ile bilinen omurgasız hayvanlar, Fen Bilimleri dersinde işlenen konuların başında gelmektedir. Bu konuda detaylı bilgi sahibi olmak isteyen pek çok öğrenci ise omurgasız hayvanlar nelerdir? Gibi sorulara karşılık aramaktadır. İşte omurgasız hayvanlara örnekler ve özellikleri ile ilgili tüm detayları haberimizde bulabilirsiniz…
Hayvanlar aleminde oldukça geniş yelpazeye sahip olan omurgasız canlıların tür miktarının büyük bir kısmı böceklerden oluşmaktadır. Birçok iklime ayak uyduran omurgasız canlıların sayısı yapılan bazı araştırmalara göre günümüzde yılda 510 bin artış göstermektedir. Şimdilerde yaklaşık bir milyon canlı hayvan türü bulunmakla birlikte bunların % 95'ini omurgasızlar oluşturmaktadır. Ayrıca soyu tükenen türlerin sayısının yaşayan türlerin sayısının ortalama yedi katı olduğu tahmin edilmektedir. Boyut olarak farklılık gösteren omurgasız hayvanlarda çeşitli hareket kabiliyeti bulunmaktadır. Mercan ve süngerler sabitken diğer birçok omurgasız hayvanlar bir yerden başka bir yere hareket ederler.
OMURGASIZ HAYVANLAR NELERDİR?
Omurgasız hayvanlar kaça ayrılır diyecek olursak; vücutlarının sırt kısmında bir omurgaya sahip olmayan bu canlılar; sölenterler, süngerler, solucanlar, eklem bacaklılar, derisi dikenliler ve yumuşakçalar olmak üzere 6'ya ayrılmaktadırlar.
Pek çoğunun vücudunda bulunan kıkırdak, keratin ve kireçten meydana gelen bir iskelet destek sağlamaktadır. Bu hayvanların iskeletinde var olan metaryalin çeşidine göre gruplandırma yapılır. Kıkırdak ve kemik iskeleti bulunan Vertebrata, böyle bir gelişmiş iskeleti bulunmayanlar ise Invertebrata şeklinde ifade edilmektedirler.
Omurgasız hayvanlar hangileridir sorusunun yanıtı olarak; Omurgasız hayvanlara örnek verebilir ve bu sayede daha detaylı bir açıklama yapmış oluruz. Yengeç, ıstakoz, denizkestanesi, süngerler, denizyıldızı, denizanaları, ıstakozlar, kalamar ve mercanları suda yaşayan omurgasız hayvanlara örnek olarak vermek mümkün. Örümcek, kelebek, sivrisinek, çekirge ve hamam böceği ise yaşam alanlarımızda görmeye alışkın olduğumuz omurgasız canlılar arasında yer almaktadır.
OMURGASIZ HAYVANLARIN ÖZELLİKLERİ?
Omurgasız hayvanların karada ve suda yaşamını sürdüren ve uçabilen türlerinden yukarıda bahsettik. Omurgasız hayvanların özellikleri ele alındığında ilk olarak vücut destek sistemi (sırt ipliği, notokord, omurga) olmadığı göze çarpmaktadır. Aynı zamanda sinir şeritler karında bulunmaktadır. Omurgasız hayvanlar solunum ihtiyaçlarını karşılamak için solungaç, trake veya vücut yüzeyini kullanmaktadırlar. Ayrıca karada yaşayan omurgasız hayvanlarda akciğer organı bulunmamaktadır. Eklem bacaklılar ve halkalı solucanlar dışındaki omurgasız hayvanların vücutları segmentsizdir. Kabul, kalker plaklar ya da deri koyucu görevi görür. Genellikle düz kaslara sahip olmakla birlikte eklem bacaklılarda çizgili kaslara rastlanmaktadır.
Omurgasız hayvanların ortak özellikleri ise şöyle sıralanabilir;
- Omurgaları bulunmaz.
- Diğer canlılar gibi hücre duvarları yoktur.
- Çok hücrelidirler ve canlının yaşamını sürdürmesi açısından tüm hücrelerin farklı sorumlulukları söz konusudur.
- Omurgasızlar çevrelerinden ısı emerek vücutlarını ısıtırlar.
- Türlerinin yeni bir organizmasını üretmek için bir araya gelen iki üreme ya da gamet tarafından çoğalırlar.
- Birçok omurgasız, metamorfoz olarak bilinen belli bir süreçten geçer ve büyüdükçe biçim değiştirirler.
OMURGASIZ HAYVANLAR NASIL ÇOĞALIR?
- Sıklıkla yumurtlama yöntemi ile çoğalmaktadırlar. Yumurtadan çıkan yavrular genellikle belli başlı aşamalardan geçtikten sonra yetişkinlerine benzerler. Yumurtadan çıktıklarında yetişkinlere benzeyerek çıkan türler; solucan, örümcek ve bazı böcek türleridir.
- Omurgasız hayvanlarda çoğalma türe göre değişiklik göstermektedir. Eşeysiz üreme oldukça yaygın olmakla birlikte tipik olarak cinsel üreme görülmektedir. Hermafroditler omurgasızlara yaygındır. Bu hem erkek hem dişi cinsel organlarının bir bireyde bulunduğunu ifade eder.
- Buna göre, omurgasız hayvanlarda eşeyli üreme sık görülmektedir. Bunlardan küçük bir kısmı eşeysiz, bazılar ise hem eşeyli hem de eşeysiz çoğalma sağlamaktadır.
- Omurgasız hayvanlarda çoğalma aşağıdaki gibidir;
- Parazit yassı kurtlar yani tenyalar kendi kendine dölleyerek hızlı bir şekilde ürerler.
- Böcek ve eklem bacaklıların hepsi eşeyli hayvanlardır. Bu bağlamda dış gelişme ve iç döllenme yaparak çoğalırlar.
- Süngerler özel bir üreme organına sahip değildir. Vücudunun büyük bir kısmında bulunan hücreler bölünerek gametleri oluşturur.
- Toprak solucanları hermafroid olmalarına rağmen kendi kendilerine döllenmeleri söz konusu değildir. Üremeleri iki hayvanın çiftleşmesi ile gerçekleşir.
- İstiridyeler de bulunan erkek ve dişi organlar farklı zamanlarda olgunlaşarak yine yabancı döllenme meydana gelir.
- Sölenterlerden tomurcuklanma ile eşeysiz üremenin yanı sıra yabancı döllenme yolu ile de üreyebilirler.