İslami kaynaklarda "Beçene, Beçenek, Biçene" olarak bilinen, Anadolu ağzında ise "Peçeneke ve Beçenek" isimleriyle anılan Peçenek boyunun anlamı "iyi çalışan, gayret gösteren" olarak karşımıza çıkar. Asıl vatanları Orta Asya olan Peçenekler varlıklarını önce Siriderya (Seyhun) ile Volga (İdil) arasında göstermiş, daha sonra farklı sebeplerden dolayı göç etmişlerdir.
PEÇENEKLER KİMDİR?
Peçenekler, Göktürk döneminde var olan Oğuz boylarından biridir ve bu dönemde Türk Birliği'ne bağlı olarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Kalabalık boylar halinde yaşamaya alışan Peçenekler, Göktürk Devleti yıkıldıktan sonra göç etmek zorunda kalmışlardır.
Peçeneklerin Oğuz boylarından olması ve Türk Birliği'ne bağlı olarak yaşamlarını sürdürmeleri Peçenekler Türk mü sorusunu evet olarak yanıtlayabilmemize olanak sağlamaktadır.
PEÇENEKLER NEREDE KURULDU?
Peçenek boyu, Orta Asya'da kurulmuştur. Varlıklarını sürdürdükleri ilk bölge Siriderya ile Volga nehirleri arasında kalan tarım ve hayvancılığa oldukça elverişli, bereketli arazilerdir. Oğuzların 19. boyu olan Peçenekler, 7. ile 9. yüzyıl arasında ana vatanlarında yaşamış; daha sonra Göktürk Devleti'nin yıkılması ile Hazar Hakanlığı ve yeni Oğuz Devleti'nin baskılarına dayanamayarak ana vatanlarını terk edip batıya doğru göç etmeye başlamışlardır.
Batıya doğru göç ederken Karadeniz'in kuzeyinden Balkanlar'a doğru geçmişlerdir. Bu göç sürecinde Hazar Hakanlığı, Rus Knezlikleri, Bizans İmparatorluğu ve Balkan Kavimleri ile savaşmak zorunda kalan Peçenekler, sürekli bir hareket halinde oldukları için zaman içerisinde konar – göçer yaşam şeklini kabullenmişlerdir.
Peçenek boyu, 11. Yüzyıla kadar Urallar ile Volga Nehri civarında, Balkanlar'da ve Güney Doğu Avrupa'da yaşamıştır. 11. yüzyılın başlarında Balkan topraklarına akınlar yapmış ve bu nedenle Bizans İmparatorluğu için büyük bir tehdit haline gelmişlerdir. Bir Türk boyu olan Peçenekler, zaman zaman diğer Oğuz boylarının etkisi ve baskısı altında kalmış, bunun sonucunda da iç savaşa sürüklenmişlerdir. Bu iç savaşın sonucunda 11. yüzyılın sonlarında Macarlar, Bizanslar, Ruslar ve Oğuzların içerisine dağılmış, bu toplumlarda asimile olarak tarihin tozlu sayfalarında yerlerini almak zorunda kalmışlardır.
PEÇENEKLER ÖZELLİKLERİ
Peçenekler 300 yılı aşkın bir süre boyunca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu boyun kendine has bazı özellikleri bulunmaktadır. Peçeneklerin özelliklerinden başlıcaları şunlardır:
PEÇENEKLER İSTANBUL'U KUŞATTI MI?
Peçenekler İstanbul'u tarih içerisinde iki kere kuşatmaya çalışmış ve bu sebeple o zamanlar İstanbul'a sahip olan Bizans İmparatorluğu'nu fazlasıyla korkutmuşlardır.
Peçenekler, İstanbul'u ilk olarak 941 yılında Hazarlar ve Ruslar ile kuşatmıştır. Ancak Bizans İmparatorluğu bu kuşatmayı püskürtmüştür. Püskürtmeye rağmen İstanbul'un yağmalanmasını engelleyememiştir.
Daha sonra 1090 ile 1091 yılları arasında Peçenekler tekrar İstanbul surlarının önüne kadar gelmişlerdir. Aynı zamanda Peçenekler ile anlaşma yapan Selçuklu da İstanbul'u denizden kuşatmıştır. Her ne kadar bu kuşatma uzun sürse ve kazanılacağı düşünülse de Bizans İmparatoru'nun yardımına Kumanlar'ın gelmesi ile kuşatma tekrar püskürtülmüştür.
PEÇENEKLERİN TÜRK TARİHİNDEKİ ÖNEMİ
Peçeneklerin Türk tarihinde oldukça büyük bir yeri vardır. Peçenekler konar – göçer yaşam şekilleri sebebiyle bir dönem Bizans ile çok iyi ilişkiler kurup Bizans ordusunda yer almışlardır. Malazgirt Savaşı sırasında ise Selçuklular'ın safına geçerek Malazgirt Savaşı'nın kazanılmasına yardımcı olmuş, bu sayede Türkler'e Anadolu'nun kapısını açmıştır.
