Peneplen Nedir? Peneplen En Çok Nerede Görülür, Türkiye’de Var Mı?
Dünya üzerinde yeryüzü şekilleri farklılık göstermektedir. Yeryüzü şekillerinin farklılık göstermesinde ise farklı nedenler vardır. Bunların başında dünyanın farklı hareketleri gelirken en önemli etkenler arasında güneş, rüzgâr, akarsular, yağmur, magma hareketleri vb. gibi doğal unsurlar da etkili olmaktadır. Doğal unsurların oluşturduğu yer şekilleri arasında peneplen de yer almaktadır. Bu konu bağlamında peneplen nedir, peneplen en çok nerede görülür ve Türkiye’de var mı soruları önem taşımaktadır.
Yeryüzü şekilleri dünyanın her yerinde çeşitlilik göstermektedir. Çeşitlilik göstermesinin nedenlerinin en başında dünyanın geçirdiği oluşum süreçleridir. Bunun yanında enerji kaynaklarından etkilenmektedir. Bunlara göre yeryüzü şekillerinde kırgıbayır, plato, dağlar, ovalar vb. şekiller yer almaktadır. Bunlar arasında peneplen de bulunmaktadır. Tanım olarak peneplen nedir ele aldığımızda peneplen en çok nerede görülür bilgisine de ulaşırız. Bu konu bağlamında yine Türkiye'de var mı, sorusunun da yanıtını öğreniriz.
Peneplen Nedir?
Yeryüzü şekilleri oluşumu bakımından çeşitlilik göstermektedir. Bu yeryüzü şekillerinin oluşumu dünyanın oluşumu ile başlarken çağlar boyunca günümüze kadar devam etmiş ve hala devam etmektedir. Yeryüzü şekillerinin oluşumunda ise birden fazla faktör etkili olmuş ve bu etkili olan faktörlere göre de farklı yer şekilleri meydana gelmiştir. Bu şekillerden biri de dünyanın hemen her yerinde görülen ve peneplen ismi verilen yer şeklidir.
Peneplen; yeryüzünde geniş arazi bölümlerinin, akarsu aşınım etkilerinin son zamanlarında deniz seviyesine yakın hale inmesi ile oluşmuş ve az engebeli şekillere peneplen (yontukdüz)denir.
Peneplen En Çok Nerede Görülür? Türkiye'de Peneplen Var Mı?
Yeryüzünde hafif dalgalı ve geniş düzlük arazilere peneplen bir başka deyişle yontuz düz denir. Peneplen akarsular tarafından oluşur ve bir erozyon hareketidir. Akarsuların uzun zamanlar boyunca araziyi nerede ise hemen hemen deniz seviyesine indirme hareketidir. Peneplen daha çok yarı kurak arazilerde görülür. Burada akarsuların yaptığı erozyon sonucu oluşmaktadır.
Peneplenin en sade tanımına baktığımızda Türkiye'de de yer almaktadır. Bunun için en yakın olan yer şekli platolara bakmalıyız. Peneplene en yakın yeryüzü şekli Anadolu'da Safranbolu Platosu'dur. Yine ülkemizde Marmara Bölgesi'nde yer alan Çatalca Platosu ve Ege Bölgesi'nde yer alan kula platosu da peneplenlere örnek verilebilir.