Pozitivizm nedir? Pozitivizm kurucusu ve temsilcileri

Pozitivizm özellikle televizyondaki tartışma programlarında, internette makale ya da haberlerde veya günlük hayatlarımızda; okullarda, derslerde karşımıza çıkan kavramlardan bir tanesidir. Bu kavram çoğumuzun da bildiği gibi felsefe ile ilgilidir. Pozitivizm nedir, kurucusu kimdir, pozitivizm ne demektir gibi sorular; bu kelimeyi duyan herkes tarafından merak edilmektedir.

Pozitivizm nedir? Pozitivizm kurucusu ve temsilcileri

Pozitivizm, August Comte tarafından sistemleştirilmiş olan bir felsefi öğretidir. Pozitivizm, metafizik ve teoloji kabul edilmez iken deney ve gözlem ile karşımıza çıkan yasalaştırabileceğimiz bilgilerin kabul edilebileceğini savunan bir felsefi akımdır. Yani pozitivizmde deney ile kontrol edemeyeceğimiz hiçbir bilgi kabul edilemez. Kelime anlamı olarak ise "olguculuk" demektir.

POZİTİVİZM NEDİR?

Pozitivizm, metafizik temelleri olan inançların yerine olguları ve mantığı koyan bir düşünce sistemidir. Pozitivizm yalnızca somut ve kanıtlanabilir bilgilerin geçerli olduğunu savunur. Pozitivizmde rasyonalist düşünce, bilim ve akıl ön plandadır. Pozitivizm Alman İdealizmi ve Yeni Plantonculuk gibi metafiziği merkezine alan akımlara karşı çıkan bir öğretidir. Pozitivistler teolojiyi tamamen reddederler ve yaşadığımız dünyada ilerlemenin ancak metafiziğin ortadan kaldırılması ile mümkün olacağını öne sürmüşlerdir. Bunlar ile birlikte pozitivizm materyalizm ile benzer özellikler taşımaktadır. Pozitivistler bilime dayalı bir felsefe geliştirmişlerdir.

POZİTİVİZM NE DEMEK?

Pozitivizm, metafizik temelleri olan inançların yerine olguları ve mantığı koymuş olan bir düşünce sistemidir. Bu düşünce sistemi yalnızca somut ve kanıtlanabilir bilgilerin geçerli olduğunu savunur. Pozitivizm kelimesi Fransızca kökenli bir kelimedir ve Türk Dil Kurumu'na göre pozitivizm kelimesi "olguculuk" demektir. " ponere " fiilinden türemiş olan pozitivizm Latincede göz önüne yerleştirmek ve karşı koymak anlamlarına gelmektedir.

POZİTİVİZM KURUCUSU KİMDİR?

Pozitivist düşüncenin kurucusu Auguste Comte'dur. Auguste Comte 1798 yılında Fransa'da dünyaya gelmiştir. Augute Comto sadece bir filozof olmayıp aynı zamanda matematikçi ve sosyologdu. Pozitivizmin temel ilkelerini Auguste Comte oluşturmuştur. Bu temel ilkeler ise "akılcılık, deney, gözleme dayanan bilimsel yöntem ve toplumsal ilerleme" olarak karşımıza çıkmaktadır.

Fransız filozof Auguste Comte'nin Türkçeye çevrilmiş birçok eseri bulunmaktadır. Bu eserlerden bazıları ise Pozitivizm İlmihali, Pozitif Felsefe Dersleri ve Pozitif Anlayış Üzerine Konuşma, İslamiyet ve Pozitivizm, Pozitif Felsefeye Giriş'dir.

MANTIKSAL POZİTİVİZM

Mantıksal pozitivizm, Viyana Çevresi olarak da adlandırılır. Mantıksal pozitivizmin fikir babası olan kişi Erns Mach'tır. Mantıksal pozitivizmin temsilcileri arasında Moritz Schlick, Rudolf Carnap ve Otto Neurath vardır.

Mantıksal pozitivizm, klasik pozitivizmden yaklaşık 100 yıl sonra şekillenen bir öğretidir. Bu görüşü destekleyen filozoflar "A priori" kavramını reddetmişlerdir. Yani, deneye ve gözleme dayanmayan bilgiler kabul edilmez ancak deneyle elde edilen bilgiler de doğrulanmalıdır. Buna "olguya dayalı gözlem" ya da "deney" ismi verilir. Fakat deney ile elde edilen bilgiler mutlak bir gerçeğe ve yasaya ulaşılmalıdır. Bu öğretide muğlak ifadelerden ve anlamsız cümlelerden kaçınılmak zorunludur.

POZİTİVİZM TEMSİLCİLERİ KİMDİR?

Yalnızca somut ve kanıta dayanan gerçeklerin geçerli olduğunu savunan pozitivizm 1800'lü yılların sonunda ortaya çıkmıştır. Birçok alt dala ve türe ayrılmıştır. Bu görüşün temsilcileri ise şu kişilerdir:

  • Moritz Schlick
  • Rudolf Carnap
  • Otto Neurath
  • Ernst Mach
  • Stuart Mill
  • Herbert Spencer
  • Bertrand Russel

POZİTİVİZMİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Pozitivizm, yalnızca bir felsefe terimini değil, bilimde, sanatta, edebiyatta ve hukukta belirli düşünce biçimini de ifade eder. Pozitivizm öncelikle 18. Yüzyılda Fransız burjuvasının temsil ettiği materyalizme tepki olarak ortaya çıkmıştır. Felsefi bir görüş olan pozitivizmin temel özelliği, bilimi geçerli olan tek bilgi türü olarak görmesi ve olguların üzerinde inceleme yapılabilecek tek geçerli bilgi türü olarak görmesidir. Pozitivizm'in temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Bilinebilecek tek şey olgulardır.
  • Olgular ile olaylar arasında değişmez yasalar bulunmalıdır.
  • Sadece deney ve gözlem ile elde edilen bilgiler pozitif bilgi sayılmaktadır.

POZİTİVİST PARADİGMA

Metafizik düşünce dediğimiz olaylara ve olgulara inanmayan, deney ve gözlem odaklı bir anlayışı temsil eden pozitivizm doğa biliminin sosyal bilimlere de katkı sunması gerektiği görüşünü benimsemektedir. Pozitivist Paradigma ise bilimsel araştırmalar da insan davranışlarını ve düşüncelerini, olayları ve olgularını dış etkenlere bağlar. Bilimsel araştırmaların nedenlerini de doğa yasalarını ortaya çıkarmak ve gözlemlemek olarak açıklar. Pozitivist paradigma, bilimin insani ve ahlaki değerlerden bağımsız olduğunu, araştırmalar yapılırken de deney ve gözlemin zorunlu olduğunu savunmaktadır.