Sabar Devleti ne zaman kuruldu, nasıl yıkıldı? Sabar Devleti’nin kurulduğu yer ve tarih nedir?
Tarihte önemli işlere adım atan Sabarlar, Selçukludan önce Anadolu’ya hükmetmiştir. Bu Türk topluluğu Anadolu’nun kapılarını Selçuklulardan önce Türklere açmış ayrıca Sibirya coğrafyasına adını veren Türk topluğu olarak kayıtlara geçmiştir. Sasanilerle dönem dönem Bizans’a karşı ittifak kurmuş ve Anadolu’ya ilk Türk göçleri gerçekleştirmiştir. Peki, Sabar Devleti nerede, ne zaman kuruldu? İşte Sabar Devleti hakkında bilgiler…
Bu kavim ile ilgili bilgiler yabancı kaynaklardan elde edilmektedir. Bu nedenle Sabarlar kaynaklarda farklı şekillerde ifade edilmiştir. Ermeni kaynaklarında Svar, Sbar, s(a)bir, Bizans kaynaklarında Sabar, Saber, Sabir, Sabeir, İslam kaynaklarında Sebir şeklinde zikredilmektedir. Başlarda Büyük Hun İmparatorluğu'na bağlı olan Sabarlar 461-465 yılları arasındaki büyük ölçüdeki göç hadiseleri ile batıya ilerlemişlerdir. Peki, Sabar Devleti'nin kurulduğu yer neresidir? İşte Sabar Devleti ile ilgili merak edilenler…
SABAR DEVLETİ'NİN KURULDUĞU YER
Sabarlar veya Sabirler, altıncı yüzyılda güney Sibirya ve Kuzey Kafkasya civarında meydana gelen bir Türk topluluğudur.
Sabar devleti kuruluş tarihi 463-558 yılları arasıdır. İlk etapta Isık Gölü civarında oturuyorlardı ancak Avarların baskısı nedeni ile batıya göç ederek Ural dağlarının güneyine yerleşmişlerdir.
VI. yy'da Kafkasların güneyine geçerek Bizans ve Sasanilerle ilişki kurdular. Balak Han yönetiminde Anadolu'ya kadar ilerlediler ve Avarların saldırısı altında kalınca Göktürklerin hâkimiyetine girmişlerdir. Günümüz Sibirya'ya adını veren bu topluluk Hazarlar devletini oluşturmuştur.
SABAR DEVLETİ HAKKINDA BİLGİLER
Baskılar karşısında batıya yönelen Sabarlar ardından Ural Altay arasındaki bölgede yaşayan Ogurlar'ı batıya iten Sbarlar-Tobol ve İşim ırmakları çevresine yerleştiler. Bu Priskos'ta şu şekilde geçmiştir "Sabirler Ob ve İrtiş sahasındaki, On-Ogurlar'a hücum ederek batıya kaydırdılar. On-Ogurlar'da Sarogurlara saldırdılar. Sabarlar kendileri de onları takip edip, Yayık ve İtil nehirlerini geçtiler."
Sabar bu bölgeye yerleşip Fin-Ugor menşeili Vogul, Ostiyak gibi kavimler üzerinde hâkimiyet kurmuştur. Yüzyıllar boyu süren derin kültürel tesirler bıraktılar. Bu bölgede yani Hazar denizinin kuzeyi ve Yayık-İtil havzasında yarım asır kalarak 503 yılında Doğu Avrupa'ya kaymışlar ve bazı Bulgar gruplarını idarelerine almışlardır.
Aynı zamanda Sabarlar'ın büyük bir kısmı 515 yılında Kuban ve Kafkaslara yerleşti. Bu tarihten itibaren Sasani ve Bizans imparatorlukları ile temas haline bulunup, Doğu Avrupa tarihinde önemli rol oynadılar. Sabarlar Kafkaslar'a yerleştiğinde Bizans-Sasani savaşları devam ediyordu. Bu karışıklıktan yararlanan Sabarlar, Sasaniler'le anlaşarak Bizans'a saldırıda bulundular. Bizans İmparatoru Anastasios döneminde Sabar hükümdarları Belek (Balak) yönetiminde Ermeniyye bölgesine kadar akınlar gerçekleştirdiler. Ardından bu akınları tekrarlayarak Anadolu'ya girerek Kayseri, Konya, Kapadokya bölgelerine kadar ilerlediler. Belek'in ölümünden sonra Sabar Devleti'nin başında Belek'in hatunu Boğarık geçti. Boğarık Hatun 100 bin kişilik Sibir ordusunu komuta ediyor ve savaşçılığı ve idareciliği ile tanınıyordu.
Sabar ve Bizan dostluğu 531 yılına kadar devam etti. Bu tarihten sonra ise Sabarlar hakkında kaynaklarda yeteri kadar bilgi bulunmamaktadır fakat 545 yıllarında Sasaniler'in Kafkaslardaki büyük savaşlarında Sabarlar'ın büyük kayıplar verdiği düşünülmektedir.