Sarmal Uyak Örnekleri - Sarmal Uyak Örgüsü Nasıl Olur, Nasıl Bulunur?

Sarmal uyak örnekleri edebiyatta şiir başlıkları altında görülür. Sarmal uyak nedir sorusunu yanıtlamak için şiir bilgisine ihtiyaç duyulur. Sarmal uyak bilgisi nasıl bulunur sorusu, şiir söz konusu olduğunda en çok merak edilen sorudur. Şiirin konusunun önemli olduğu kadar şeması da önemlidir. Sarmal uyak örgüsü nasıl bulunur, bilgisine ulaşmak için dört dizeli bir şiiri inceleyebiliriz. Sarmal uyak şeması nasıl olur sorusuna yanıt olarak şiirin bir ve dördüncü dizesine ayrı, iki ve üçüncü dizesine ayrı bakılır.

Sarmal uyak örnekleri günümüz genellikle Arif Nihat Asya'nın Şiirlerinde karşımıza çıkar. Sarmal uyak nedir, şiir bilgisinde biçim konusu başlığı altında ele alacağımız bir konudur. Sarmal uyak örgüsü nasıl bulunur, merak ediyorsak dörtlüğün sonundaki kafiyeleri inceleyerek bulabiliriz. Sarmal uyak şeması nasıl olur sorusu, birinci ve dördüncü dizlerin sonlarında bulunan kelimelerin birbiri ile uyumlu, ikinci ve üçüncü dizelerin birbiriyle uyumlu olmasına bakılarak yanıtlanır.

Uyak (kafiye) Nedir?

Şiir, zengin sembollerle, ritimli sözlerle ve seslerin uyumlu kullanımlarıyla hece ve durak bakımından birbirine denk dizelerle yazılan bir edebi türdür. Şiiri düz yazıdan ayıran ölçü, kafiye, uyak şeması gibi ahenk unsurları vardır. Şiirde en az iki dize sonunda tekrarlanan, anlam ve görev bakımından birbirinden farklı ek ve sözcükler arasındaki ses benzerliğine uyak denir. Uyak kelimesinin Halk Edebiyatındaki Karşılığı "ayak"tır. Uyak kendi arasında ikiye ayrılır. Bunlar: Şekline göre kafiye çeşitleri ve Ses benzerliğine göre kafiye çeşitleridir.

Ses benzerliğine göre kafiye çeşitleri:

Yarım Kafiye
Tam Kafiye
Zengin Kafiye
Tunç Kafiye
Cinaslı Kafiye

Şekil benzerliğine göre kafiye çeşitleri:

Düz Kafiye
Çapraz Kafiye
Sarmal Kafiye

Şeklinde gruplandırılır.

Sarmal Uyak Nedir?

Şiirler edebiyatın vazgeçilmez bir öğesidir. Şiirler kıta ve dizelerden meydana gelir. Bir yazıya şiir olma özelliği veren şey mısraların birbiri ile olan uyumudur. Bu uyuma uyak denir. Uyak, mısraların sonunda bulunan kelimelerin özellikle son hecelerin aynı olması ile oluşur. Uyak, ses ve şekil bakımından iki ayrı şekilde incelenir. Şekil bakımından incelenen uyak çeşitlerinden biri de sarmal uyaktır.

Sarmal uyak, şiirlerdeki bir dörtlükte birinci dize ile dördüncü dizenin, ikinci dize ile üçüncü dizenin uyaklı olmasına sarmal uyak (kafiye) adı verilir. Mısraların son kelimelerinin uyumlarına göre harf verilerek bulunabilir.

Sarmal Uyak Örgüsü Nasıl Olur, Nasıl Bulunur?

Şekline göre incelenen uyak (kafiye) türlerinden biri olan sarmal uyak (kafiye) şekil bakımından incelenirken "abba" şeklinde gösterilir. Dizelerin son kelimelerinin uyumuna bakılarak bulunur birinci dize dördüncü dize ile uyumlu olmalıdır. Bu yüzden "a" harfi ile gösterilir. İkinci ve üçüncü dizelerin sonunda bulunan kelimeler ise birbiri ile uyumlu olacağından "b" harfi ile gösterilir. Kelimelerin son harfine göre oluan uymu harfler ile şöyle gösterebiliriz

.……………………(a)

…………………….(b)

.……………………(a)

Sarmal uyak Örnekleri

Sarmal kafiyeye örnek olarak, Yahya Kemal Beyatlı'nın "Ok" şiirini, Orhan Veli Kanık'ın "Kurt" şiirini ve Arif Nihat Asya'nın "Tuna'yı Görmedim" şiirini verebiliriz.

Yavuz Sultan Selim Han'ın önünde .……………………(a)

Ok atan ihtiyar Bektaş Subaşı, …………………….(b)

Bu yüksek tepeye dikti bu taşı …………………….(b)

O gazi hünkârın mutlu gününde .. .……………………(a)

Vezir, molla, ağa, bey, takım takım .……………………(a)

Güneşli bir nisan günü ok attı. …………………….(b)

Kimi yay öptü, kimi fırlattı, …………………….(b)

En er kemankeşe yetti uç atim. .……………………(a)

(Yahya Kemal Beyatlı)

Tuna'yı Görmedim

Tuna'yı görmedim, fakat tanırım, .……………………(a)

Bir ümit önünde koştuğum zaman, …………………….(b)

Geçmişi anarak coştuğum zaman …………………….(b)

Kendimi Budin'in beyi sanırım. .……………………(a)

(Arif Nihat Asya)