Sıfat fiil örnekleri - Adlaşmış sıfat fiillere cümle örnekleri

Sıfat fiiller isimlere belirli eklerin gelmesi ile oluşmaktadır. Okullarda genelde Türkçe dersinin dilbilgisi konuları arasında anlatılan sıfat fiiller, öğrenildikten sonra pek çok öğrenci tarafından kolayca yapılabilmektedir. Sıfat fiilleri tespit etmek farklı sorular sorularak mümkün olabilmektedir.

SIFAT FİİL NEDİR?

Fiillere eklenip o fiillere sıfat görevi yükleyen eklere sıfat fiil ekleri denir. Sıfat fiil eklerinden türetilen kelimelere de sıfat fiil adı verilir. Sıfat fiil ekleri:

• -an
• -ası
• -mez
• -ar
• -dik
• -ecek
• -miş

Fiillere bu eklerin gelmesi ile oluşturulan kelimeler cümlelerde sıfat görevi görmektedir. Sıfat fiil eklerinin ezberinin kolaylaşması için o ekler kodlanabilir. Çoğu kişi için kolayca ezberlenebilen sıfat fiiller "Anası mezar dikecekmiş." Olarak ezberlendiğinde daha akılda kalıcı olabilmektedir.

SIFAT FİİL ÖRNEKLERİ

Sıfat fiil konusunu daha iyi anlamak için örneklendirmek önemlidir. Aşağıda bazı sıfat fiil örnek cümleler bulunmaktadır:

• Genelde bilinen kitapları okurum.
• Bu şehir en yaşanası şehirlerden birisidir.
• Toplantıda tanıdık birilerini aradım.
• Gezmiş görmüş bir insan olarak bilinirdi.
• Güvenilir bir insandı.
• Dayanılmaz bir böbrek ağrısı çekiyordu.
• Sınav sonuçlarına bakılacak öğrenciler rehberlik öğretmeninin yanına bekleniyordu.
• Olası bir depremde sağlam bir noktada yaşam üçgeni kurulmalıdır

ADLAŞMIŞ SIFAT FİİL ÖRNEKLERİ

Adlaşmış sıfat fiili anlayabilmek öncelikle adlaşmış sıfatın ne olduğunu bilmek gerekmektedir. Niteleme sıfatlarının çekim ekleri ile ya da çekim eki almadan isimlerin yerine kullanılmasına adlaşmış sıfat denmektedir. Özellikle sıfat tamlamalarında kullanılan sıfatlar adlaşmış sıfat olmaya daha yatkındır. Adlaşmış sıfatlar genellikle daha kısa cümleler kurarak daha hızlı bir şekilde konuşabilmek ya da yazabilmek için konuşulmaktadır. Örnek vermek gerekirse:

• Diş doktoruna gitmem gerekiyordu.
• Dişçiye gitmem gerekiyordu.

Bu örnekte diş doktoru bir isim tamlamasıdır. Diş kelimesi doktoru betimlemektedir. Ancak diş doktoru tamlamasından bir adlaşmış sıfat oluşturulurken doktoru kelimesi düşer ve sadece dişçi kelimesi kalmaktadır.

Özellikle günlük hayatta yaptığımız konuşmalarda sık sık adlaşmış sıfat fiiller kullanılmaktadır. Adlaşmış sıfat fiil teriminin tam tanımı "sıfat fiil de bulunan eklerden birisinin kendinden sonraki ismi yutup onun yerine isim görevi görmesi"dir. Bir nevi sıfat fiillerin kendinden sonra gelen adın yerine geçmesidir. Sıfat fiil kullanımından sonra gelmesi gereken o isim adlaşmış sıfat fiillerde kullanılmamaktadır. Adlaşmış sıfat fiillerin kullanımına bazı örnekler verelim:

• Konuşanlar sınıfın arka sıralarına gönderildi. (Konuşan öğrenciler sınıfın arka sıralarına gönderildi.)
• Yaşananların sonucunda büyük bir depresyon yaşıyordu. (Yaşanan olayların sonucunda büyük bir depresyon yaşıyordu.)
• Bekleyenleri çöp kutusuna attın mı? (Bekleyen çöpleri çöp kutusuna attın mı?)
• Tanıdıklar dedikodu yapıyordu. (Tanıdık insanlar dedikodu yapıyordu.)

KALIPLAŞMIŞ SIFAT FİİL ÖRNEKLERİ

Sıfat fiil fiilimsilerin bir çeşididir ve nitelendirme amacıyla kullanılmaktadır. İsim fiiller ile sıfat fiillerin bir ada dönüşüp fiilimsi görevlerinden sıyrılmalarına ve kalıcı isme dönüşmelerine denilmektedir. Bazı kalıplaşmış sıfat fiil örnekleri:

• Dolmuş çok geç kalmıştı.
• Evde yiyecek hiçbir şey kalmamıştı.
• Bir oturak bulup oturdu.

SIFAT FİİL NEYİ NİTELER?

Sıfat fiiller -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş eklerinden oluşmaktadır. Bu ekler genellikle bir isme gelerek fiilimsileri oluştururlar. Sıfat fiiller genellikle isimleri nitelemek görevinde kullanılmaktadır.

• #sıfat fiil