Söz Sanatları Konu Anlatımı - Söz Sanatları Türleri, Örnekleri ve Belirleme Yöntemleri

Söz sanatları konu anlatımı içerisinde birçok sanat türünü görmek mümkün. Bu bakımdan kaç tane söz sanatı vardır sorusuna yanıt verirken birçok farklı türün olduğundan bahsedilebilir. Edebi sanatlar nelerdir sorusuna üç temel ayrım ile yanıt verilebilir. Bunları da kendi içindeki söz sanatları ile incelemek mümkün olabilir. Söz sanatları nedir, edebi sanatlar nasıl bulunur, edebiyatımızdaki örnekleri nelerdir sorularının yanıtlarını paylaştık.

Söz Sanatları Konu Anlatımı

Söz sanatları güzel konuşabilmek ve yazmak yanında anlamı güçlendirerek anlatılanın etkisini artırmak için kullanılan çeşitli edebi sanatlardır. Edebiyatçıların kendi eserlerinde ve söylemlerinde sık sık yararlandığı söz sanatları kendi içerisinde birçok farklı türe ayrılmaktadır. Türk Edebiyatı'nda önemli bir yeri olan bu sözler anlatılmak istenileni düz bir anlatımdan çıkararak sıradanlığı kırmayı amaçlar. Bu sanatları farklı başlıklar altında toplamak mümkün olabilir.

Türk Edebiyatı içerisinde kullanılan söz sanatları üç temel gruba ayrılır. Bunlar mecaza dayalı söz sanatları, söze dayalı söz sanatları ve anlama dayalı söz sanatlarıdır. Her temel söz sanatı içerisinde de kendine göre ayrımları ve başlıkları vardır.

Mecaza Dayalı Söz Sanatları

Mecaza dayalı söz sanatları içerisinde istiare, teşbih, kinaye gibi farklı söz sanatlarından bahsedilebilir. Her biri tek tek incelendiğinde şunlar söylenebilir:

• Kinaye: Sözcüklerin hem gerçek hem de mecaz bir anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır.
• Mecazı Mürsel: Bir sözcüğün hiçbir benzerlik olmadan farklı bir söz yerine kullanılmasına denir.
• Teşbih: İki sözcük arasında benzerlik olan durumlarda zayıfı güçlü olana benzetmedir.
• İstiare: Teşbih sanatında kullanılan öğeden tek bir tanesinin kullanılmasıdır.
• Teşhis: Kişileştirme olarak da bilinen teşhis sanatında insan dışındaki varlıklara insanların özelliklerinin verilmesidir.
• İntak: insan dışındaki varlıkların insanlar gibi konuşturulması sanatıdır.
• Tariz: Anlatılmak istenilen bir sözün tam tersini ifade etmesi sanatıdır.

Mecaza dayalı söz sanatları edebiyatta oldukça sık kullanılan sanatlar arasında yer alır.

Anlama Dayalı Edebi Sanatlar

Anlama dayalı edebi sanatlar da oldukça fazladır. Bunların da her birinin edebiyatta önemli yeri bulunur. En çok kullanılan anlama dayalı edebi sanatlar arasında şunlar yer alır:

• Tevriye: Cümle içerisinde sesteş bir sözcük kullanılmış ise bunun en uzak manası ile kullanılmasıdır.
• Tenasüp: Anlam olarak uyumlu olan sözcüklerin aynı cümle içerisinde birlikte kullanılmasıdır.
• Hüsni Tahlil: Doğal bir şekilde ortaya çıkan olayları alakası olmayan durumlara bağlamaktır.
• Nida: Cümleyi daha güçlü hale getirmek için seslenme yapılması sanatıdır.
• Tecahül Arif: Bilinen bir olayı bilmiyor gibi davranmaktır.
• Mübalağa: Olayları abartarak anlatmaktır.

Sıklıkla kullanılan söz sanatları edebiyatın temelini oluşturan unsurlar arasında yer almaktadır. Birçok farklı örnekte çeşitli sanatları görmek mümkündür.

Söze Dayalı Edebi Sanatlar

Söze dayalı olarak yapılan edebi sanatlar da oldukça sık kullanılır. Birçok alanda söze dayalı edebi sanatları görmek mümkündür. Bu sanatlar şunlardır:

• Aliterasyon: Ses ve hecelerin birbirini tekrar etmesi ile kullanılan bir söz sanatıdır.
• Cinas: Yazılışları aynı olan ancak anlamlarında farklılıklar olan sözcüklerin bir arada kullanılması ile ortaya çıkan söz sanatıdır.

Söz sanatları Türk Edebiyatı'nda hemen her dönemde kullanılmış olan sanatlardır. Bazı sanatlar belirli dönemlerde daha baskın kullanılmıştır.