Tahakkuk esası nedir? Tahakkuk ne demek?
Tahakkuk kelimesi çoğu zaman SGK prim borcu ya da vergi borcu olarak karşımıza çıkar. Ancak vergi bakımından tahakkuk tanımını kısaca ele alacak olursak, Vergi Usul Kanununda verginin tahakkuku “tebliği ve tarh edilen bir verginin ödenme aşamasına gelmesi” şeklinde açıklanabilir. Vergi bedelinin ödenmesine yönelik olarak hazırlanan tahakkuk fişinde verginin hesabı, matrahı, vergi mükellefinin güncel adresi gibi bazı bilgiler yer almaktadır. Tahakkuk esası ise genellikle muhasebe kayıtlarının tutulması için uygulanması gereken bir yöntemdir. Bu yazımızda tahakkuk hakkında merak edilen birçok sorunun yanıtını bulabilirsiniz. İşte detaylar…
Tahakkuk ne demek? Genel olarak bir muhasebe terimi olarak kullanılan tahakkuk kelimesinin Türk Dil Kurumu'na göre Türkçe karşılığı "yerine getirme, gerçekleşme" olarak ifade edilmektedir. Tahakkuk verginin kesinleşmesi olarak bilinse de bu tanım eksik olacaktır. Çünkü verginin kesinleşmesi, mükellefin tebliğ edilmiş olan vergiyi kabul etmesi, itiraz sürecinin ortaya çıkması gibi durumları da göz önünde bulundurmak gerekir. Tahakkuk, bir borcun ya da alacağın ödenebilecek konuma gelmesi yani parasal alacak hakkının söz konusu olmasını ifade eder.
TAHAKKUK NEDİR?
Tahakkuk, bir ödeme, borç ya da alacağın bir takım belgelere dayalı şekilde ödenebilir ya da tahsil edilebilir olduğunu içermektedir. Buna örnek olarak; SGK primi tahakkuku ya da vergi tahakkukunu verebiliriz. Diğer bir tanımla mükellefin ibraz etmiş olduğu belgeler ve beyanları doğrultusunda detaylı bir biçimde belgelendirilen ve hesaplanan vergi tutarının tahakkuk edilmesi anlamına gelmektedir.
Tebliği ve tarhı yapılmış bir verginin ödenme zorunluluğunun olduğu bir noktaya ulaştığı anlamına gelen tahakkuk, verginin mutlaka ödenmesi gerektiği bir zaman dilimi içerisinde olması ise verginin tahakkuku anlamına gelir. Vergi Usul Kanunu'nda bu konu ile alakalı düzenlemeler bulunmaktadır.
TAHAKKUK FİŞİ NEDİR?
Tebliğ edilmiş olan verginin ödeme zamanı geldiğinde işlem vergi mükellefine bir takım belgeler ile belirtilir. Ancak bu noktada mükellefin vergiye hiçbir konuda itirazı olmaması gerekir. Sonuç olarak vergi mükellefine verilen bu bilgilere tahakkuk fişi denmektedir. Borçluya gönderilen bu fiş vergi bedelinin ödenmesi gerektiği niteliğini taşıyan bir belgedir. Tahakkuk fişinin kopyası mükellefe verilerek işlemler tamamlandığından verginin tahakkuku gerçekleşmiş olur. Bu fişin kopyası aynı zamanda beyannamenin makbuzu olarak kabul edilir. Bu nedenle ödeme esnasında da kullanılmaktadır.
GİDER TAHAKKUKLARI NE DEMEK?
Gider tahakkuku, içerisinde tutarları kesinleşmiş olan giderler olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda gider tahakkuku içinde belgeli olması gereken, sonraki aylarda ödenen hesaplar bulunmaktadır. Özetle gider tahakkuku, giderin gerçekleşmesi gerektiğini ifade eder.
Muhasebede gider tahakkuku, dönemsellik ilkesi noktasında, ilgili mali yıl içerisinde gösterilmesinin gerekli olduğu giderin, özel bir muhasebe kaydı atılması işlemini içerir.
TAHAKKUK ESASI NEDİR? FAİZ TAHAKUKU NEDİR?
Birçok finansal rapor muhasebenin tahakkuk esasına doğrultusunda hazırlanmaktadır. Tahakkuk esası doğrultusunda muhasebedeki tüm kayıtlar ekonomi devreye girdiğinde meydana getirilir. Şimdilerde muhasebe siteminde yer alan birçok kayıt tahakkuk esasına dayanmaktadır.
Tahakkuk esasında gelir, giderlerin aynı zamanda gerçekleşmiş olmasını, ilgili dönemin finansal tablolarında bulunmasının amaçlanması önemlidir. Buna göre firma veya şirketlerdeki gelir ve giderlerin nitelik ve miktar şeklinde kesinleşmiş olması gerekir. Faiz tahakkuku ise ödenmesi gereken faiz anlamına gelmektedir.
GEÇİCİ VERGİ TAHAKKUKU NEDİR?
Geçici vergi diğer bir deyişle peşin vergi olarak tanımlanmaktadır. Bu vergi, kurumsal vergi mükellefleri, ticari kazanç sahipleri ve serbest meslek erbablarının ödediği bir vergi türü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gelir vergisi hesaplamaları için sene sonu beklenmez, yaklaşık üçer aylık dönemlerde var olan kazanç vergisinin peşin bir şekilde tahsil edilmesi için devreye giren bir vergi çeşididir.