Tümevarım Nedir? Felsefede Akıl Yürütme Yöntemlerinden Tümevarım Çeşitleri ve Örnekleri

Tümevarım, felsefe ve mantığa dayanan bilgileri alır ve onlardan sonuç çıkarır. Tümdengelimin zıttı olarak da bilinmektedir. Günümüzde felsefe ve matematik derslerinde sıkça gördüğümüz tümevarım kavramının sonuçları hiçbir zaman kesin değildir. Bu yöntemi kullanırken çelişkiye düşme ihtimalimiz de bir hayli çoktur. Bu yazıda felsefe tümevarım örneklerine de yer verdik. Hadi gelin tümevarım prensibi nedir ve tümevarım nedir adlı yazımıza geçelim.

Tümevarım Nedir?

Halk arasında bilinen adıyla olan tümevarım, indüksiyon olarak da adlandırılma yapılmaktadır. Bu akıl yürütme yöntemi, var olan konular veyahut da olaylar üzerinden bilinmeyene yani yeni olan bilgilere ulaşım sağlamak için kullanılmakta olan akıl yürütme yöntemleri arasındandır.

Tümdengelimin zıttı olarak da bilinen tümevarım kavramı, özel olan bilgiler tarafından genel bilgilere ulaşım sağlamaktadır. Tümevarımın sergilediği sonuçlar bu neden dolayı kesin değildir. Gözlemlenen konular ve olaylar üzerine tümevarım yöntemi ile beyin fırtınası yapılarak doğru sonuçlara ulaşmak mümkün olabilir fakat gözlenmemiş konular ve olaylar üzerinden düşünüldüğü için de çelişme yaşanması bir hayli yüksektir.

Tümevarım Özellikleri

• Tümevarım da tüm olgular ve kavramlar tek bir özelliği konu olarak ele alınır. Örneğin "bitkiler konuşamaz" veya "insanlar uçamaz" gibi, insanlar ve bitkiler sadece bir özelliği ile değerlendirilmeye alınır.
• Bu yöntemde olguların nedenselliği gibi ortaya atılan yargılayıcı düşünce tek yönlüdür.
• Tümevarım yöntemini uyguladıktan sonra ortaya çıkan bilgiler gerçeği yansıtsa da bu gerçeklik zorunu olmaz. Bu nedenden dolayı söz konusu olan tümevarım tekniği ile ortaya çıkarılan sonuçların bilimsel bir gerçeği yoktur.
• Endüksiyon adıyla da bilinen tümevarım akıl yürütme yönteminde kullanılan en az iki öncül vardır.
• Tez – antitez – sentez yönteminden farklı bir şekilde, endüksiyon yönteminde kullanılan tüm tikel öncüler birbirlerini destekler niteliktedir.

Akıl Yürütme Yöntemlerinden Tümevarım Örnekleri

• Serçe, güvercin ve karga uçar. Serçe, güvercin ve karga kuştur. Öyleyse kuşlar uçar.
• Bebekler yürüyemez. Ahmet bir bebektir. Öyleyse Ahmet yürüyemez.
• Boncuk siyah bir kedidir. Boncuk balık yer. Öyleyse tüm siyah kediler balık yer.
• Günler 24 saat sürer. Salı bir gündür. Öyleyse salı günü de 24 saattir.

Akıl Yürütme Yöntemlerinden Tümevarım Çeşitleri

Akıl yürütme yöntemlerinden Tümevarım uygulama esnasında eksik ve tam olarak iki şekilde olmak üzere ayrılır. Eksik tümevarım yöntemi, bir kavramın veya olayın tamamını değil sadece ufak bir kısmını ele alarak düzenler. Tam tümevarım ise kavramın genelini kapsar ve bu yöntemin dayandığı ilkeler daha tutarlı bir şekildedir.