Tuyuğ Nedir? Divan Edebiyatı Nazım Biçimlerinden Tuyuğ Ne Demek, Özellikleri Ve Divan Şiirindeki Örnekleri Neler?
Edebiyat hakkında gelişmek için her işte olduğu gibi ilk örneklere bakmak önemlidir. Tuyuğ nedir? Sorusunun cevabını bilmek, edebiyat tarihimizi takip edebilmek adına önemlidir. Divan edebiyatı nazım biçimlerinden tuyuğ ne demek, özellikleri ve örnekleri neler? konularında bilgi sahibi olmak edebiyatın gelişimini anlamaya ve günümüzdeki hale nasıl geldiğini öğrenmeye fayda sağlayacaktır. Peki ya tuyuğ nedir?
Tuyuğ, oldukça önemli bir nazım biçimidir çünkü Divan Edebiyatı içerisinde sıklıkla karşılaşılır. Peki ya divan edebiyatı nazım biçimlerinden tuyuğ ne demek, özellikleri ve örnekleri neler? içeriğimizde detaylı araştırmalar sonucumda tuyuğ nedir? Sorusuna kapsamlı bir cevap hazırladık. İşte divan edebiyatı nazım biçimlerinden tuyuğ ne demek, özellikleri ve örnekleri neler? sorusunun cevabı…
Tuyuğ Nedir?
Divan edebiyatında dört mısralı olan nazım biçimine Tuyuğ adı verilmektedir. Köken olarak eski Türk şiirinin dörtlüklerinden gelmektedir. Tuyuğ nazım biçiminin, Oğuz Türklerinin geçmişte Azerbaycan, Doğu Anadolu ve Irak'a yerleşmeleri neticesinde kendi edebi eserlerinde kullanmış oldukları dört mısralık halk şiirlerinin bu civarda aruz ile yazılan ve Fehleviyyat adı verilen bestelenmiş rubailerden etkilenmesi sonucunda ortaya çıktığını düşünenler de mevcuttur ve sayıları bir hayli fazladır.
Tuyuğ, genelde fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün vezni ile yazılmaktadır. Sayısı çok az olsa bile bu vezin dışında olan vezinlerle yazılmış tuyuğ örnekleri de mevcuttur. Tuyuğ genelde daha çok Çağatay ve Azeri edebiyatlarında görülmektedir. Anadolu'da sergilenen ilk Tuyuğ örnekleri Kadı Burhaneddin ve Seyyid Nesimi tarafından yazılmıştır.
Tuyuğ Örnekleri
Hayatta bir şeyleri öğrendikten sonra bu konuları pekiştirmek için kullanılan en doğru ve yaygın örneklerden biri de tekrar ve örnekleme sistemidir. Aşağıdaki Tuyuğ örnekleri ile hem konuyu pekiştirmek hem de konuyu daha iyi özümsemek mümkündür.
Örnek 1:
"Dilberün işi itâb u nâz olur
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ona
Yâra irişmek işi az az olur" (Kadı Burhaneddin)
Örnek 2:
"Bilmem kime yahut neye uyduk gittik
Gâhi meye gâhi neye uyduk gittik
Erbâb-ı zekâ riyayı mezhep bildik
Bizler dili divâneye uyduk gittik" (Yahya Kemal)
Örnek 3:
Dilberin işi itâb u nâz olur.
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ana
Yâra irişmek işi az az olur" (Kadı Burhaneddin)
Tuyuğ Özellikleri
- Tuyuğ'u Divan Edebiyatına Türkler kazandırmıştır.
- Dört dizeden meydana gelmektedir.
- Mahlas kullanılmaz.
- Kadı Burhaneddin ile Nesimi Tuyuğ'un ustalarındandır.
- Kafiye düzeni (manide de aynıdır) aaxa veya aaaa biçimindedir.
- Genelde Tuyuğlarda cinaslı kafiye kullanımı vardır.
- Tuyuğda da, aynı mani ile rubaide olduğu gibi önemli bir fikir verilmek istenir, bu nedenle Tuyuğ söylemesi zor olan şiirlerdendir.
- Tuyuğ, halk edebiyatındaki maninin karşılığı olarak bilinir.