Ulama Nedir? Ses Olaylarından Ulama Örnekleri Nelerdir, Nasıl Olur?
Türkçe dersinin önemli konularından birisi ses olaylarıdır. Ses olayları başlığı altında da pek çok alt başlık incelenir. Bu alt başlıklardan bir tanesi ulama olarak karşımıza çıkar. Kolayca karışabilen bir konu olması ile öğrenciler tarafından bazen öğrenilirken güçlük çekilebilir. Bu nedenle öğrencilerin “Ulama nedir?” sorusunun yanıtını doğru bir şekilde verebilmesi için ulama ile ilgili örnekleri incelemesi ve ulamanın nasıl olduğunu anlaması gerekir.
Genellikle öğrencilerin Türkçe dersinde karşılaştığı bir terim olan ulama, insanlar fark etmese de günlük hayatta sıkça kullanılan bir ses olayıdır. Özellikle hecelemede hata yaptırdığı için doğru bir şekilde öğrenilmesi öğrenciler için iyi olacaktır. Bu nedenle ulama nedir sorusunun yanıtı güzel bir şekilde araştırılmalı ve yanıtı doğru bir şekilde öğrenilmelidir.
Ulama Nedir?
Ulama esas olarak bir ses olayı olarak görülmese de, ses olayları başlığı altında incelenen bir olaydır. Ulama; ünsüz ile biten bir kelime sonrasında ünlü ile başlayan bir kelime geldiğinde, birinci kelime ile ikinci kelimeyi birbirine bağlayarak ya da birlikte okunmasına denir. Ulama konuşurken ve okurken ortaya çıkan bir olaydır.
Cümlede ulama olup olmadığını anlamak için, öncelikle cümle içerisinde ünsüzle biten kelimeler aranır. Ünsüzle biten kelimeden sonra ünlü ile başlayan bir kelime varsa burada ulama olduğu söylenir.
Ulama Örnekleri
- O buralardan gideli çok olmuş ama ben dün algıladım. (çok olmuş → ço-kolmuş / dün algıladım → dü- nalgıladım)
- Korma, sönmez bu şafalarda yüzen al sancak! (yüzen al → yüze-nal)
- Annem onun kıyafetlerini katladı. (annem onun → anne-monun)
- İkimizin elleri hiç ayrılmayacak. (ikimizin elleri → ikimizi-nelleri)
- Dün Ordu'da sel oldu. (Dün Ordu → dü-nordu / sel oldu → se-loldu)
- Akşam odasına girdi. (akşam odasına → akşa-modasına)
Eğer ulama olduğu düşünülen kelimelerin arasında nokta işareti girerse, o kelimeler ulanarak okunmaz.
- Müdür yardımcı Ahmet, Aylin, Elnaz'ı odasında bekleyeceğini söyledi. (Bu cümlede aralarında virgül olan hiçbir kelimede ulama yoktur.)
- Manavdan portakal, kivi, muz aldım. (Aralarında virgül olan kelimeler arasında ulama yoktur.)