Uz Ne Demek? Az Gittik Uz Gittik Ne Anlama Gelir, Kelimenin Kökeni ve Anlamı Nedir?
Uz ne demek, kelime anlamına bakmak için öz Türkçeden ve sözlükten faydalanmamız gerekir. Uz sözcüğü daha çok masal tekerlemelerinden kullanılırken günümüzde çok fazla kullanılmamaktadır. Masal tekerlemelerinde az gittik uz gittik ne demek, sorusu da yine kelimenin anlamında gizlidir. Bunun yanında Kelime kökeni ve anlamı nedir diye bakacak olursak, Eski Türkçede uz ne demek sözlük anlamına bakmamız gerekmektedir. Eski Türkçeden bu yana kullanılan bu kelimenin anlamını kendi içindeki kullanımına dair ipucu verilmektedir.
Uz ne demek ve az gittik uz gittik ne anlama gelir, kelime anlamı için hem sözlük hem de kelime kökeni bilgi sağlar. Masal tekerlemelerinden kullanılan az gittik uz gittik ne demek, bu noktadan baktığımızda ise az sözcüğüne karşıt anlamlı kullanıldığını görürüz. Uz sözcüğü eski Türkçede iyi, güzel anlamında kullanılmaktadır. Bu da eski Türkçede uz ne demek, sorusunun cevabını vermektedir. Yine eski Türkçeden yola çıkarak da kelime kökeni ve anlamı nedir, sorusunun yanıtını da vermektedir.
Uz Ne Demek?
Uz kelimesi Türk Dil Kurumunda sıfat görevinde kullanılırken iki farklı tanım verilmektedir. Bunular:
- İyi, güzel
- İşe yatkın, becerikli, mahir
Anlamlarına gelecek şekilde kullanılmaktadır.
Kelimenin Kökeni ve Anlamı Nedir?
Her sözcüğün illaki etimolojik bir kökeni bulunmaktadır. Uz sözcüğünün de etimolojik kökeni vardır.
Uz, yapabilmek, muktedir olmak anlamında kullanılan ve ski Türkçeden evrilen bir sözcüktür. Sözcüğün tarih içinde bazı metinlerde kullanımı örnekleyecek olursak:
- Uygurca bir metin olan İyi ve Kötü Prens (1000 yıldan önce) öyküsünde "usta, sanatkâr" anlamına gelecek şekilde : "Tegir kopuzka ertinü uz erti(prens kopuzda son derece ustaydı olarak kullanılmıştır.
- Dede Korkut Kitabı'nda "uygun, şayan" anlamına gelecek şekilde (1400 yılından önce) : Kara Güne oğlu Budağıla uz düşmedi, birbirine söz atışdılar." olarak kullanılmıştır.
- Yine Ahmet bin Mesud'un Süheyl ü Nevbahar(1387) mesnevisinde "usta sanatçı, marifet sahibi" anlamına gelecek şekilde: "Ey canımın canı uz kişi, kim işleye senin işlediğin işi" olarak kullanılmıştır.
Az Gittik Uz Gittik Ne Anlama Gelir?
Kelime anlamı olarak işe yatkın, becerikli, iyi ve güzel anlamında kullanılan bu kelime masallarda "az gittik uz gittik, dere tepe düz gittik" tekerlemesi içinde kullanılmaktadır. Burada uz sözcüğü yukardaki anlamlarıyla kullanılmamaktadır. Uz sözcüğü burada az sözcüğünün karşıtı olarak çok anlamında kullanılmaktadır.