Yağların diğer bir adlandırma şekli de lipitlerdir. Bu bağlamda lipitler, tüm canlıların yapısında bulunan temel organik bileşiklerden birisidir. Bu organik bileşiğin en temel yapı birimleri yağ asitleridir. Yağ asitlerine başka bileşiklerin eklenmesi veya birçok yağ asidinin birleşmesiyle bazı yap türevleri oluşmaktadır. Bunların fiziksel ve kimyasal bazı özelliklerinin belirlenmesinde de yağ asidinin doymuş veya doymamış olma durumu etkilidir. Yağların görevleri ve özelliklerine değineceğiz. Doymamış ve doymuş yağ asitleri nedir, ne işe yarar? Gibi daha birçok sorunun yanıtı yazımızda…
Yağlar vücudumuz için gerekli olan 3 temel besin kaynaklarından birisidir. Bu nedenle vücut için önemi büyüktür. Vücuttaki en önemli görevi vücudun depo kaynağı olmasıdır. Bu depo görevini de yağ türevli ve polar olmayan yağ türevli bileşikleri depolayarak yapmaktadır.
Lipitler olarak da bilinen yağlar, vücutta karbonhidratlardan sonra ikinci sırada tüketilen enerji kaynağıdır. Bunun yanında karbonhidrat, yağ ve protein arasından en çok enerji veren organik bileşikler yağlardır. Karbonhidrat depoları bittiğinde yağların büyük bir bölümü kullanılmaya başlar.
Biyolojik sistemler için önemli bir bileşiktir. Çünkü birçok madde suda çözünürken yağda çözünmemektedir. Bu bağlamda canlıların en temel yapı birimi olan hücrelerin zarındaki yapıya katılarak hücreler için bir bariyer görevi görür. Bu nedenle biyolojik sistemlerde bazı mekanik görevleri bulunmaktadır. Yağlar ayrıca insanlarda izolasyon sağlamaktadır.
Öncelikle yağlar, bol karbon ve hidrojen atomu içeren bileşiklerdir. Bu bağlamda uzun yağ asidi zincirleri bulunmaktadır. Bu zincirlerdeki karbonların çoğunluğu hidrojene bağlanmış durumdadır. Bu açıdan baktığımızda doymuş yağların karbon zincirlerindeki karbonların hepsi tekli bağ yaparken en az bir tanesi çift bağ yapmışsa o yağ asidi ve türevleri doymuş olmaktadır. Bu nedenle doymamış yağlara göre daha az hidrojen atomu içermektedir. Bunlara ek olarak doymuş yağlar katı formdadır. Uzmanlar doymuş yağların tüketilmemesi gerektiğini söylemektedir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi yağın yapısında bulunan karbon zincirindeki bağların tekli veya çift olmasına göre yağ asitleri doymuş veya doymamış olarak adlandırılmaktadır. Doymamış yağ asitlerinin yapısındaki karbon zincirindeki çift bağ bulunmamaktadır. Bu nedenle bağların hepsi teklidir ve hidrojen açısından zengindir. Doymuş yağlar oda sıcaklığında katı haldeyken doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvı haldedir. Bu açıdan baktığımızda bitkisel yağlar doymamıştır ve sağlığa yararlıdır.
